یکی از دلایل اصلی که چرا ساختن یک واکسن موثر HIV دشوار بوده این است که این ویروس به سرعت جهش می‌یابد که به آن اجازه می‌دهد از پاسخ آنتی‌بادی (پادتن) تولید شده توسط واکسن‌ها فرار کند.

چندین سال پیش، محققان MIT نشان دادند که تجویز یک سری دوز‌های فزاینده واکسن HIV در طول دو هفته می‌تواند با تولید مقادیر بیشتری از آنتی‌بادی‌های خنثی کننده به غلبه بر بخشی از این چالش کمک کند.

با این حال، تزریق چند دوز واکسن برای کمپین‌های واکسیناسیون انبوه عملی نیست.

محققان در یک مطالعه جدید دریافته‌اند که می‌توانند تنها با دو دوز واکسن به فاصله یک هفته، به یک پاسخ ایمنی مناسب دست یابند.

دوز اول که بسیار کمتر است، سیستم ایمنی را آماده می‌کند تا به دوز دوم و بزرگتر، واکنش قوی‌تری نشان دهد.

روش واکسیناسیون جدید HIV

این مطالعه که ترکیبی از مدل‌سازی محاسباتی و آزمایش‌ها روی موش‌ها بود، از پروتئین پوششی HIV به عنوان واکسن استفاده کرد.

نسخه تک دوز این واکسن اکنون در مرحله آزمایشات بالینی قرار دارد و محققان امیدوارند گروه مطالعاتی دیگری را تشکیل دهند که این واکسن را بر اساس برنامه دو دوز دریافت کند.

آروپ چاکرابورتی (Arup Chakraborty) استاد انستیتوی جان ام دوچ (John M. Deutch) در MIT می‌گوید: با گرد هم آوردن علوم فیزیکی و زیستی، برخی از سؤالات اساسی ایمونولوژیک را که به توسعه این برنامه دو دوزی برای تقلید از برنامه چند دوزی کمک کردند، روشن کردیم.

وی اشاره می‌کند که این رویکرد می‌تواند به واکسن‌های سایر بیماری‌ها نیز تعمیم یابد.

دو تزریق برای از بین بردن ویروس

هر ساله بیش از یک میلیون نفر در سراسر جهان به HIV مبتلا می‌شوند و برخی از این افراد به دارو‌های ضد ویروسی دسترسی ندارند.

یک واکسن موثر می‌تواند از بسیاری از این عفونت‌ها جلوگیری کند. یکی از واکسن‌های امیدوارکننده که اکنون در حال آزمایش‌های بالینی است، شامل یک پروتئین HIV به نام «envelope trimer» و یک نانوذره به نام «SMNP» است.

آزمایشگاه ایروین نیز نانوذره‌ای را توسعه داده است که به عنوان یک نیروی کمکی برای کمک به جذب پاسخ سلول‌های B قوی‌تر به واکسن عمل می‌کند.

محققان، این واکسن‌های تجربی را به صورت یک دوز در آزمایشات بالینی تجویز کرده‌اند. با این حال، شواهد رو به رشد نشان می‌دهد که تزریق چند دوزی در تولید آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده مؤثرتر است.

محققان بر این باورند که تزریق هفت دوز موثر است، زیرا پاسخ بدن به قرار گرفتن در معرض ویروس را تقلید می‌کند و همینطور که پروتئین‌های ویروسی یا آنتی‌ژن‌های بیشتری در بدن انباشته می‌شوند، سیستم ایمنی پاسخ قوی‌تری از خود نشان می‌دهد.

در این مطالعه جدید، تیم محققان MIT چگونگی ایجاد این پاسخ را تحلیل و بررسی کرد که آیا می‌توان با استفاده از دوز‌های کمتر واکسن به همان اثر دست یافت.

محققان با مقایسه اثرات یک، دو، سه، چهار، پنج، شش یا هفت دوز شروع کردند که همه آنها طی ۱۲ روز تزریق شدند.

آنها در ابتدا دریافتند که در حالی که سه دوز یا بیشتر، پاسخ آنتی‌بادی قدرتمندی ایجاد می‌کند، تزریق دو دوز این کار را انجام نمی‌دهد.

با این حال، با تغییر فواصل تزریق و نسبت‌های دوز، محققان دریافتند که تزریق ۲۰ درصد واکسن در دوز اول و ۸۰ درصد در دوز دوم، آن هم با فاصله هفت روز، به همان اندازه تزریق هفت دوز پاسخگو است.

محققان اکنون در حال مطالعه این استراتژی تزریق واکسن در مدل نخستی‌های غیرانسانی هستند.

آنها همچنین در حال کار بر روی مواد تخصصی هستند که بتوانند دوز دوم را در یک دوره طولانی ارائه دهند تا پاسخ ایمنی را بیشتر تقویت کند.

منبع: ایسنا