حتما در فیلم‌های قدیمی دیده‌اید که مامور پلیس دستگاه کوچکی به کمر دارد که توسط آن شماره یا پیامی را دریافت می‌کند. دستگاهی به نام پیجر که امروز کمتر برای مردم آشناست.

حوادث دیروز در لبنان نام وسیله‌ای را سر زبان انداخت که شاید کمتر کسی در نسل‌های جدید نامش را شنیده باشد و کاربردش را بداند. ژاپنی‌ها نامش را زنگ جیبی گذاشته‌اند، اما در انگلیسی پیجر و در فارسی پی‌جو نامیده می‌شود.

این دستگاه ارتباطی پیام را با استفاده از امواج رادیویی دریافت می‌کند و نمایش می‌دهد. برقراری ارتباط از طریق پیجر به سال‌ها قبل برمی‌گردد. زمانی که تلفن همراه وجود نداشت. بسیاری از مردم در فیلم‌های قدیمی دیده اند که در آن یک افسر یا دکتر پیامی را در پیجر کوچکی که در کمربند خود داشت٬ دریافت می‌کرد. این پیام یک شماره تلفن بود که فرد را فرامی‌خواند و باید برای تماس با آن شماره به یک تلفن ثابت می‌رسید.

اروین گراس٬ مخترع سرشناس اولین پیجر تلفن را در سال ۱۹۴۹ اختراع کرد. نخستین سیستم‌های پیجینگ سال‌ها پیش در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی توسعه یافتند و تا اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل ۲۰۰۰ میلادی به شکل گسترده مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

از اولین کاربرد عملی تا کمرنگ شدن استفاده

نخستین بار در سال ۱۹۵۰ خدمات پیجینگ برای پزشکان شهر نیویورک راه‌اندازی شد. این خدمات در ازای هزینه ماهانه ۱۲ دلار با یک دستگاه پیجر ۲۰۰ گرمی که پیام‌های تلفنی را تا فاصله ۴۰ کیلومتری از یک برج فرستنده دریافت می‌کرد، ارائه می‌شد.

اولین پیجر ترانزیستوری را فرانسیس میچل در دهه ۱۹۶۰ میلادی ساخت و استفاده از پیجر در میان کادر درمان ادامه پیدا کرد تا این که در سال ۱۹۶۲ اولین سیستم تجاری برای پیجینگ شخصی به نام بلبوی عرضه شد. بلبوی ترمینالی بود که وقتی کسی می‌خواست با کاربر تماس بگیرد به او اطلاع می‌داد. هنگامی که شخص یک سیگنال صوتی (وزوز) را در پیجر دریافت می‌کرد، تلفنی را پیدا می‌کرد و با مرکز خدمات تماس می‌گرفت که کاربر را از پیام تماس گیرنده مطلع می‌کرد.

کم کم در دهه ۱۹۹۰ میلادی با کاهش قیمت تلفن‌های همراه، تلفن‌های کوچک مانند Motorola StarTAC و سری ۴۰ نوکیا به بازار آمدند و ارتباطات موبایل گسترش یافت و کم کم اکثر مشتریان پیجر خارج از حوزه‌های تخصصی به تلفن‌های همراه مهاجرت کردند.

امروزه با گسترش استفاده از تلفن‌های همراه و گوشی‌های هوشمند استفاده از پیجر به شدت کاهش یافته و به موارد خاص از جمله خدمات اضطراری و خدمات عمومی محدود شده است.

پیجر چطور کار می‌کند؟

پیجر، پی‌جو یا بیپر یک دستگاه بی‌سیم معمولا کوچک است که می‌تواند سیگنال‌ها یا پیام‌ها را دریافت یا ارسال کند. البته بیشتر انواع پیجر یک‌طرفه هستند.

به زبان ساده پیجر یک گیرنده رادیویی قابل حمل جیبی است. شما یک شماره یا کد شخصی دارید و هر کسی که بخواهد پیامی برای شما ارسال کند آن پیام را با شماره ارسال می‌کند. در مرکز ارتباط این پیام همانند پخش معمولی رادیویی همراه با تمام پیام‌های ارسالی دیگر از شبکه‌ای از آنتن‌های فرستنده رادیویی پخش می‌شود. همه پیجر‌های محدوده پیام‌ها را دریافت می‌کنند؛ اما پیجر شخصی شما پیام‌هایی را که حاوی کد شخصی شما نباشد نادیده می‌گیرد. هنگامی که یک پیام با کد شما ارسال می‌شود، پیجر شما وزوز می کند یا بوق می‌زند و پیام را با تاریخ و زمان نمایش می‌دهد.

این یک شکل ارتباطی یک طرفه است. اگر پیام پیجر را دریافت کردید، احتمالاً باید تلفنی پیدا کنید تا تماس بگیرید و بفهمید که چه خبر است. اما واقعاً قرار نیست پیجر‌ها با تلفن‌های همراه رقابت کنند. آن ها هدف بسیار متفاوتی دارند. دریافت پیام‌های سریع و فوری و برای این کار اغلب بسیار کارآمدتر از تلفن‌ها هستند. در ضمن، پیجر‌های دوطرفه از سال ۱۹۹۵ به طور گسترده در دسترس هستند.

امروزه همچنان از پیجر‌ها برای اطلاع رسانی به گیرندگان استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در صنعت رستوران‌داری که در آن از پیجر برای تماس با مهمان هنگام اتمام غذا استفاده می‌شود. یا اگر مردم منتظر یک میز در رستوران هستند. هر جا که مردم منتظر هستند می‌توانند به طور بالقوه از یک پیجر برای صرفه‌جویی در زمان، منابع یا اجتناب از شکل گرفتن صف‌ها استفاده کنند.