ماهواره تحقیقاتی «چمران۱» صبح روز گذشته (شنبه ۲۴ شهریور) توسط ماهواره‌بر «قائم ۱۰۰» با موفقیت پرتاب شد و در مدار قرار گرفت. ماهواره‌بر سوخت جامد قائم۱۰۰که توسط متخصصان نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی و ساخته شده، در دومین عملیات مداری خود توانست عملیات مدارگذاری ماهواره چمران ۱ را با موفقیت به انجام برساند.

ماهواره تحقیقاتی چمران۱ نیز توسط گروه فضایی صنایع الکترونیک ایران (صاایران) با همکاری و مشارکت پژوهشگاه هوافضا و شرکت‌های خصوصی دانش‌بنیان طراحی و ساخته شده است. این ماهواره حدود ۶۰ کیلوگرم وزن دارد و ماموریت اصلی آن، تست سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای اثبات فناوری مانور مداری در ارتفاع و فازاست. ارزیابی زیرسامانه پیشرانش گاز سرد درسامانه‌های فضایی وعملکردزیرسامانه‌های ناوبری وکنترل وضعیت ازماموریت فرعی ماهواره چمران -۱به‌شمار می‌رود. درهمین‌باره، سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، پس از پرتاب موفق ماهواره چمران - ۱ در جمع خانواده شهدا و دانشجویان و اساتید، درباره جزئیات این پرتاب گفت: ماهواره چمران -۱ با ماهواره‌بر قائم در مدار ۵۵۰ کیلومتری تزریق و با پرتابگر سه مرحله‌ای درمدار قرارگرفت. وی افزود: این ماهواره با سرعت ۵/۷ کیلومتر بر ثانیه در مدار قرار گرفت.
 
ماموریت ماهواره‌بر‌های قائم چیست؟ 
ماهواره‌بر‌های قائم، گروهی از موشک‌های ماهواره‌بر ساخت سپاه پاسداران بوده و قرار است دسترسی سازمان فضایی ایران به مدار ۳۶ هزار کیلومتری را میسر کند. در همین‌باره، در صبح روز هشتم بهمن سال۱۴۰۲ ماهواره‌بر قائم و سیمرغ (ساخت وزارت دفاع) سه ماهواره به نام‌های «مهدا»، «کیهان۲» و «هاتف۱» را با موفقیت در مدار بیضوی باارتفاع حضیض۴۵۰ کیلومتر و ارتفاع اوج ۱۱۱۰ کیلومتری زمین تزریق کرد. دستیابی به مدار بیضوی از آنجا اهمیت داشت که می‌توانیم آن را گام نخست جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به مدار انتقالی زمین‌ایستا یا GTO و به‌دنبال آن دستیابی به مدار زمین آهنگ زمین GEO یا همان مدار ۳۶ هزار کیلومتری زمین عنوان کرد. ماهواره‌بر سوخت جامد قائم۱۰۰، قادر به پرتاب ماهواره‌های با وزن ۱۰۰ کیلوگرم است. در همین‌باره، ماهواره «ثریا» روز۳۰دی سال ۱۴۰۲در مدار۷۵۰ کیلومتری تزریق شد.

ماهواره ثریا ۵۰ کیلوگرم وزن دارد و در این پرتاب طی ۱۱ دقیقه با سرعت ۷۴۷۸ متر بر ثانیه به این مدار رسید. مهم‌ترین ماموریت در نظر گرفته شده برای ثریا به عنوان ماهواره تحقیقاتی، صحت‌سنجی عملکرد ماهواره‌بر است. ماهواره ثریا محصول تحقیقاتی پژوهشگاه فضایی ایران است که طراحی، ساخت و آزمون آن در سال‌های گذشته انجام شده بود. همان‌طور که ذکر شد، ماهواره‌بر‌های قائم، گروهی از موشک‌های ماهواره‌بر ساخت سپاه هستند که قرار است دسترسی ایران به مدار ۳۶ هزار کیلومتری را میسر کنند. رسیدن به مدار مذکور در واقع هدفی بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی، اردیبهشت سال ۱۳۹۹ در ارتباط تصویری با مجموعه‌های تولیدی، بیان فرمودند. ایشان تاکید کردند: «آن کسی که امروز این ماهواره‌بر را تولید می‌کند و این ماهواره را به فضا می‌رساند، همین آدم، همین نیت، همین دست خواهد توانست چند صباح دیگر همین ماهواره را به مدار ۳۶ هزار کیلومتری برساند که مورد نظر ما است. ما می‌خواهیم ماهواره به مدار ۳۶ هزار کیلومتری برسد. این قطعا خواهد شد. این امکان قطعا وجود دارد.» 
 
در صف ۱۲ کشور جهان 
اولین ماهواره‌بر ساخته‌شده در ایران به اواخر سال۱۳۷۷ بازمی‌گردد، هرچند بهره‌برداری از ماهواره‌بر‌های ساخت ایران به‌دلیل تأخیر در فرآیند توسعه پیشران موشک به تعویق افتاد، اما اعلام شد که ماهواره‌بر با سوخت جامد، بستر حمل ماهواره‌های ایرانی به فضا خواهد شد. در سال‌های ۱۳۸۳و۱۳۸۴ نیز وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح وقت، بار‌ها آمادگی خود برای پرتاب ماهواره را به فضا اعلام کرد، اما تا سال ۱۳۸۷ تقریبا در برنامه‌های فضایی ایران چیزی دیده نمی‌شد. باید گفت که فرآیند ارسال ماهواره بسیار سخت و دشوار است و به‌گونه‌ای تکنولوژی ساخت آن تنها در انحصار چند کشور در جهان است. تجربیات ابتدای مسیر نشان داد که جمهوری اسلامی ایران باید تمامی حلقه‌های زنجیره کامل صنعت فضایی را به‌صورت بومی ایجاد کند، یعنی علاوه بر طراحی، ساخت، آزمایش و کاربری ماهواره‌ها توسط ایستگاه‌های زمینی، در پرتاب ماهواره نیز صاحب توانمندی بومی شود لذا شکی نیست که توسعه فعالیت‌های فضایی در کشورمان نیازمند توسعه پرتابگر‌هاست. 
 
ساخت پیکر‌های بزرگ در فضا 
حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران روز گذشته با حضور در تلویزیون با اشاره به عملکرد ماهواره چمران-۱ تصریح کرد: براساس آخرین اطلاعاتی که از ماهواره داریم، الان زیرسیستم‌های مختلف ماهواره مربوط به حوزه پاور، انتقال داده و تست‌های اولیه انجام شده و عملکرد موفقیت‌آمیز بوده است. روز‌های آینده به سمت کنترل ماهواره و نشانه‌روی ماهواره به سمت زمین می‌رویم و ان‌شاءا... اگر شرایط ماهواره مناسب باشد برای مانور مداری حرکت می‌کنیم. وی با اشاره به ساختن «پیکر‌های بزرگ در فضا» توسط ماهواره چمران-۱ گفت: از اقدامات مهمی که این مانور مداری می‌تواند انجام بدهد، علاوه بر منظومه‌سازی، بحث ساختن پیکره‌ها و سازه‌های بزرگ در فضا است. سازه‌های بزرگ در فضا هیچ‌گاه به‌صورت یکپارچه پرتاب نمی‌شود و امکان پرتاب آن وجود ندارد و معمولا این پیکره‌های بزرگ در فضا ساخته می‌شوند و اجزای آن در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. سالاریه تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین قابلیت‌ها که باید ماهواره‌ها و سیستم کنترل ماهواره ما داشته باشد، این است که بتواند در مدار با دقت بالا موقعیت آن شیء فضایی و پیکربندی را در کنار یکدیگر تنظیم کنند که به آن، «مانور مداری دقیق» می‌گویند. 

نماد همکاری دولت و سپاه 
سردار سرلشکر پاسدار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌مناسبت پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره تحقیقاتی چمران-۱ به امیر سرتیپ عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح و سیدستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، پیام تبریک ارسال کرد. در این پیام آمده است: موفقیت ارزشمند و افتخارآفرین پرتاب ماهواره تحقیقاتی چمران۱ و قرار گرفتن آن در مدار۵۵۰کیلومتری توسط ماهواره‌بر قائم ۱۰۰باهمت واراده مشترک گروه فضایی صنایع الکترونیک ایران و همکاری پژوهشگاه هوافضا و شرکت‌های دانش‌بنیان که بیانگر عزم و اراده ایران و ایرانی برای فتح قله‌های رفیع پیشرفت در حوزه فناوری‌های نوظهور و برتر در عصر نبرد فناوری قدرت‌های جهانی است، موجب مسرت و خرسندی آحاد هم‌رزمان و همکاران در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد.

 در ادامه این پیام آمده است: این دستاورد بزرگ و باشکوه که یکی از جلوه‌های تجلی بخش همکاری دولت و نهاد مقدس سپاه در خلق یک رویداد و افتخار شکوهمند ملی است، نشان داد فرزندان رشید و دانشمند این سرزمین در عبور از فضای تحریم‌های گسترده و ظالمانه بین‌المللی برای تامین الزامات و نیاز‌های پیشرفت «ایران قوی» تحت هدایت‌های حکیمانه و دوراندیشانه رهبر عظیم‌الشأن انقلاب اسلامی و فرماندهی کل قوا حضرت آیت‌ا... العظمی خامنه‌ای (مد‌ظله العالی) لحظه‌ای غفلت نکرده و برای سرافرازی ملت و مملکت اسلامی شبانه‌روز خود را در میدان جهاد و آفرینش صحنه‌های دل‌انگیز پیش‌برندگی کشور مصمم و استوار یافته‌اند. فرمانده سپاه تاکید کرد: بی‌شک این راه ادامه خواهد داشت و دشمنان عزت، عظمت و اقتدار انقلاب و نظام اسلامی به‌رغم عملیات روانی و جنگ سیاه تبلیغاتی رسانه‌های استکباری، همچنان در انتظار رونمایی از نماد‌های پیشرفت‌ها و موفقیت‌های غرورانگیز جدید فرزندان ملت شریف و قهرمان ایران که نتیجه ایمان، اراده تکیه بر ذهن‌های پویا و خلاق برای ارتفاع بخشیدن به آوازه ایران عزیز از زمین به فضاست، خواهند بود.

سردار سلامی در ادامه پیام خود آورده است: این پیروزی بزرگ در مسیر پیمایش گام دوم انقلاب شکوهمند اسلامی را به امام و امت مقتدر و همچنین آن برادران عالی‌قدر و یکایک مسئولان، دانشمندان، متخصصان و نقش‌آفرینان این رخداد در وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تبریک و تهنیت عرض کرده و دوام توفیق و سربلندی همگان را از خدای قادر متعال طلب می‌کنم.

سرعت ماهواره بر قائم: ۷.۵ کیلومتر بر ثانیه 
ارتفاع موشک: ۲۰متر
قطر مرحله اول موشک: ۳.۵ متر
نیروی رانش موتور: ۶۸ تن
حداقل میزان بار قابل حمل: ۸۰ کیلوگرم
عملکرد موتور: ۴ مرحله‌ای
مدار هدف در مرحله اول: ۵۰۰ کیلومتر
مدار هدف نهایی: ۱۰۰۰ کیلومتر

برترین‌های دنیا در فناوری فضایی
۱- آمریکا
۲- روسیه 
۳- چین
۴- ژاپن
۵- هند 
۶- کانادا
۷- فرانسه
۸- ایتالیا
۹- آلمان
۱۰- ایران

منبع: روزنامه جام جم