شکار حیوانات یکی از فعالیت‌های قدیمی و بحث‌برانگیز در تاریخ بشر است که امروزه نیز به دلایل مختلف ادامه دارد. این فعالیت که در بسیاری از نقاط جهان انجام می‌شود، به عنوان یکی از عوامل تهدیدکننده تنوع زیستی و حیات وحش شناخته می‌شود. با این حال، شکار همچنان در بسیاری از کشورها به دلایل فرهنگی، اقتصادی و حتی زیست‌محیطی انجام می‌شود. 

محمدرضا ابدالی مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: شکار به دلایل متعددی انجام می‌شود که می‌توان آنها را به چند دسته تقسیم کرد. در بسیاری از جوامع محلی، شکار به عنوان یک منبع اصلی برای تأمین غذا و مواد اولیه مورد نیاز زندگی استفاده می‌شود. این نوع شکار اغلب در مناطق روستایی و کم‌درآمد انجام می‌شود و برای بقا و گذران زندگی ضروری است.

ابدالی تصریح کرد: برخی شکارها به منظور کسب درآمد از فروش محصولات حیوانی مانند پوست، عاج، گوشت، و سایر اجزای بدن حیوانات انجام می‌شود. شکار تجاری به ویژه در مناطقی که کنترل ضعیفی بر شکار وجود دارد، می‌تواند به کاهش شدید جمعیت گونه‌های در معرض خطر منجر شود.

او ادامه داد:  در برخی از کشورها، شکار به عنوان یک ورزش و فعالیت تفریحی محسوب می‌شود. در این نوع شکار، افراد به دلیل هیجان و چالش شکار به آن می‌پردازند. هرچند که شکار تفریحی می‌تواند تحت نظارت و مقررات سختگیرانه‌ای انجام شود، اما در صورت عدم کنترل مناسب، ممکن است به کاهش جمعیت گونه‌ها و تخریب زیستگاه‌های طبیعی منجر شود.

ابدالی بیان کرد: در برخی مناطق، شکار به عنوان ابزاری برای کنترل جمعیت برخی از گونه‌های حیوانی استفاده می‌شود که ممکن است به دلیل نبود شکارچیان طبیعی یا سایر عوامل، به افزایش بیش از حد جمعیت آنها منجر شده باشد. این نوع شکار می‌تواند به تعادل اکوسیستم کمک کند، اما باید با دقت و بر اساس مطالعات علمی انجام شود.

تأثیرات شکار بر محیط زیست و حیات وحش

او ادامه داد: شکار حیوانات می‌تواند تأثیرات عمیقی بر محیط زیست و گونه‌های مختلف داشته باشد.  شکار بیش از حد می‌تواند به کاهش جمعیت گونه‌های مختلف و در نهایت به انقراض برخی از آنها منجر شود. این مسئله به ویژه در مورد گونه‌های در معرض خطر که جمعیت آنها به طور طبیعی نیز کم و نگران‌کننده است.

ابدالی بیان کرد: در برخی موارد، شکار به تخریب زیستگاه‌های طبیعی حیوانات منجر می‌شود. به عنوان مثال، ساخت جاده‌ها و تأسیسات مرتبط با شکار می‌تواند به تخریب جنگل‌ها و سایر زیستگاه‌های حساس منجر شود.

او گفت: حذف گونه‌های شکار شده از زنجیره غذایی طبیعی می‌تواند به اختلال در تعادل اکوسیستم‌ها منجر شود. به عنوان مثال، کاهش جمعیت یک شکارچی می‌تواند به افزایش بیش از حد جمعیت طعمه‌های آن و در نهایت به مشکلات زیست‌محیطی منجر شود.

ابدالی تصریح کرد: شکار حیوانات می‌تواند تأثیرات فرهنگی و اجتماعی نیز داشته باشد. در برخی جوامع، شکار به عنوان یک سنت فرهنگی و بخش از هویت جمعی محسوب می‌شود. با این حال، تغییرات اجتماعی و اقتصادی ممکن است به کاهش این نوع شکار و جایگزینی آن با فعالیت‌های دیگر منجر شود.

چالش‌های حفاظت و مدیریت شکار

او ادامه داد: حفاظت از گونه‌های حیوانی و مدیریت شکار، یکی از چالش‌های اصلی در زمینه محیط زیست است. شکار غیرقانونی یا قاچاق حیات وحش یکی از بزرگترین تهدیدها برای گونه‌های در معرض خطر است. این نوع شکار اغلب به دلیل تقاضای بالا برای محصولات حیوانی در بازارهای جهانی رخ می‌دهد.در بسیاری از کشورها، کمبود منابع مالی و انسانی برای نظارت و مدیریت شکار وجود دارد. این مسئله به ویژه در کشورهای در حال توسعه که تنوع زیستی بالایی دارند، مشکل‌ساز است.

ابدالی تصریح کرد: در برخی موارد، قوانین و مقررات سختگیرانه برای حفاظت از حیات وحش می‌تواند به تعارض با جوامع محلی که به شکار برای بقا وابسته‌اند، منجر شود. این تعارضات باید از طریق گفتگو و یافتن راه‌حل‌های مشترک حل و فصل شود.

او ادامه داد: برای مدیریت موثر شکار و حفاظت از گونه‌های حیات وحش، اقدامات متعددی می‌توان انجام داد.ایجاد و تقویت قوانین سختگیرانه برای جلوگیری از شکار غیرقانونی و قاچاق حیات وحش، یکی از مهمترین اقدامات است. همچنین، باید نظارت‌های موثر و مداومی برای اطمینان از اجرای این قوانین وجود داشته باشد.

ابدالی تصریح کرد: آموزش جوامع محلی و شکارچیان در مورد اهمیت حفظ گونه‌های حیات وحش و تاثیرات منفی شکار غیرمجاز، می‌تواند به کاهش این فعالیت‌ها کمک کند.تشویق شکارچیان به استفاده از روش‌های جایگزین برای کسب درآمد، مانند توریسم پایدار یا فعالیت‌های کشاورزی، می‌تواند به کاهش فشار بر حیات وحش کمک کند. پژوهش‌های علمی در زمینه تأثیرات شکار بر گونه‌های مختلف و اکوسیستم‌ها، می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر در زمینه مدیریت شکار کمک کند. این پژوهش‌ها باید با همکاری نزدیک با جوامع محلی و سایر ذی‌نفعان انجام شود.

او گفت: در نهایت، مدیریت پایدار شکار حیوانات نیازمند همکاری جهانی، تعهد قوی و تلاش‌های مشترک برای حفظ تنوع زیستی و حفاظت از گونه‌های حیات وحش است.

در ادامه حسن اکبری سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اینچنین گفت: با ادامه شکار غیرقانونی، منابع طبیعی که برای نسل‌های آینده ارزشمند هستند، به تدریج از بین خواهند رفت. بسیاری از گونه‌های جانوری که به دلایل اقتصادی شکار می‌شوند، بخش مهمی از منابع طبیعی و اکوتوریسم کشورها را تشکیل می‌دهند. از دست دادن این منابع به معنای کاهش درآمدها و فرصت‌های اقتصادی برای نسل‌های آینده است.

از بین رفتن ارزش‌های فرهنگی و معنوی

او ادامه داد: بسیاری از گونه‌های جانوری دارای ارزش‌های فرهنگی و معنوی خاصی برای جوامع محلی و بومی هستند. شکار غیرقانونی این گونه‌ها نه تنها تنوع زیستی را تهدید می‌کند، بلکه ارزش‌های فرهنگی و هویت‌های بومی را نیز از بین می‌برد. نسل‌های آینده ممکن است از این ارزش‌های فرهنگی بی‌بهره شوند، که می‌تواند به از دست رفتن میراث فرهنگی جهانی منجر شود.

او در پایان تصریح کرد: شکار غیرقانونی با انقراض گونه‌های حیاتی، تخریب اکوسیستم‌ها، کاهش منابع طبیعی و از بین رفتن ارزش‌های فرهنگی، تهدیدی جدی برای آینده‌ی حیات وحش و نسل‌های آینده است. برای حفاظت از تنوع زیستی و تضمین پایداری محیط‌زیست برای نسل‌های آینده، نیاز به تلاش‌های گسترده و هماهنگ از سوی دولت‌ها، سازمان‌های محیط‌زیستی و جوامع محلی داریم. اجرای قوانین سختگیرانه، آموزش عمومی، و حمایت از جوامع محلی می‌تواند در کاهش شکار غیرقانونی و حفظ حیات وحش موثر باشد.

خبرنگار: عطیه رضایی