کلان‌ شهر قم جزو کلان‌شهرهای ‏مذهبی کشور است که از آن به نگین گردشگری مذهبی کشور ‏تعبیر می‌شود و از مقاصد مهم گردشگرانی است که از ‏سراسرکشور و حتی کشورهای همسایه و جهان اسلام به عشق ‏زیارت دخت حضرت امام موسی کاظم علیه السلام، کریمه اهل ‏بیت حضرت معصومه (سلام الله علی‌ها) و زیارت مسجد مقدس ‏جمکران به قم سفر می‌کنند..‏

مهم ترین شاخص یک کلان‌شهر توسعه یافتگی ها است توسعه شهر ‏قم طی سالیان گذشته مطلوب بوده و نمی‌توان منکر این امر شد ولی ‏متأسفانه در شان و منزلت این شهر نیست در دل شهر قم پروژه‌هایی ‏نهفته است که اگر به آن تمرکز و توجه شود می‌تواند جایگاه این شهر ‏را دو چندان کند. پروژه عظیم بلوار پیامبر اعظم (ص) پروژه ایی که ‏منتظر تعیین تکلیف و تکمیل شدن است.‏

پروژه پیامبر اعظم (ص) کم تر کسی به این نکته توجه کرده است که ‏اگر تعیین تکلیف شود می‌تواند اقتصاد، گردشگری و مسائل فرهنگی و ‏بعد معنوی و مذهبی شهر قم را متحول و چهره جدیدی به این شهر ‏ببخشد.‏

بلوار پیامبر اعظم (ص) بزرگ‌ترین بلوار اقتصاد مذهبی کشور است و ‏از آن به پروژه حرم تا حرم نیز تعبیر می‌شود.‏

اما با گذشت چندین سال هنوز که هنوز خاک می‌خورد در حالی که در ‏نقطه نقطه این بلوار می‌توان کاربری‌هایی با بعد معنوی و مذهبی، ‏فرهنگی، تفریحی و تجاری و از سویی گردشگری جانمایی کرد اما ‏مسئولان از این پروژه درآمد ساز و پول‌ساز غفلت کرده‌اند .‏

در حالی در شهر مقدس مشهد پروژه‌های مهم اقتصادی، تفریحی و ‏فرهنگی برای گردشگری و اقتصاد و توسعه مشهد روز به‌روز در حال ‏رشد است؛ با یک جستجو پی می‌بریم که این روزها تولیت آستانه حرم ‏حضرت سیدالشهدا و حضرت ابوالفضل (ع) پروژه‌های مهم اقتصادی؛ ‏فرهنگی و گردشگری در اطراف شهرکربلا در حال ساخت دارند از ‏پروژه شهرک زائرین و بیمارستانهای تخصصی ویژه زنان تا هتل و ‏پروژه‌های اقتصاد محور که می‌تواند در توسعه و درامد شهر کمک ‏کند.‏

شهردار قم شهریور سال گذشته طی مصاحبه گفته است پروژه بلوار ‏پیامبراعظم (ص) مهم‌ترین بستر برای سرمایه‌گذاری شهر قم به‌شمار ‏می‌رود که می‌تواند در تولید خدمت بهتر به زائران و مجاوران حضرت ‏معصومه (س) اهمیت داشته‌باشد اما باید پرسید پروژه‌ای با این مهمی ‏چرا هنوز تعیین تکلیف نشده است؟ شاید این بلوار در کنار پروژه ‏فرودگاه و منوریل و مترو باید در میراث ماندگار قم ثبت شود.‏

روزهای ابتدایی سال ۱۳۷۴ و پیش از سفر مقام معظم رهبری به شهر ‏قم بود که جلسه‌ای با حضور مسئولان وقت مدیریت شهری و مدیریت ‏استان قم در دفتر وزیر کشور وقت برگزار شد. علی‌محمد بشارتی، ‏وزیر کشور وقت در آن جلسه از مسئولان استان قم خواست پروژه‌ای ‏ویژه برای شهر قم تعریف کنند که در آستانه سفر رهبر انقلاب به قم ‏آغاز شود.‏

در آن جلسه که برخی مسئولان شهرداری تهران نیز حضور داشتند، ‏تجربه پروژه بلوار نواب صفوی در تهران مطرح و بر اساس آن ‏الگوی احداث خیابانی عریض مابین حرم مطهر و مسجد مقدس ‏جمکران تصویب شد، از همان روزها تملک اراضی واقع در طرح این ‏بلوار که از قضا در بافت تاریخی شهر قم نیز قرار داشت توسط ‏شهرداری تهران آغاز و بخشی از محلات، باغ‌ها و خانه‌های تاریخی قم ‏از این بابت تخریب شد.‏

مسیر شکل‌گیری این پروژه چندان سرراست و مستقیم نبود. ابتدای ‏دهه ۹۰ بود که شهرداری قم آن‌هم در زمانی که تمام بودجه یک سال ‏شهرداری در حوزه عمران شهری به ۱۰۰ میلیارد تومان نمی‌رسید، ‏‏۴۰۰ میلیارد تومان برای تکمیل این بلوار اوراق مشارکت فروخت. ‏اوراق مشارکتی که بعدها تبدیل به بدهی‌های کلان بانکی شد و فرایند ‏تکمیل این بلوار را به کاری بسیار پرهزینه بدل کرد، تا جایی که سال ‏‏۱۳۹۹ رئیس وقت شورای اسلامی شهر قم هزینه ساخت این بلوار را ‏بیش از هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برآورد کرد.‏

ظرفیت های بلوار پیامبر اعظم (ص) مغفول مانده است ‏

برای بررسی آخرین وضعیت بلوار پیامبراعظم (ص) به سراغ رئیس ‏سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم می‌رویم تا در ‏جریان این پروژه عظیم قرار گیریم.‏

رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم درباره ‏اهمیت بلوار پیامبر اعظم (ص) می گوید: پروژه بلوار پیامبر اعظم به ‏طول ۷ کیلومتر با عرض ۱۰۰ متر در ۳ فاز شامل فاز اول از حرم ‏مطهر حضرت معصومه سلام الله علی‌ها تا میدان معلم، فاز ۲ از میدان ‏معلم تا زیرگذر بلوار فردوسی و فاز ۳ از زیرگذر فردوسی تا مسجد ‏مقدس جمکران طراحی و احداث گردیده است؛ در دو طرف بدنه بلوار ‏پیامبر اعظم (ص) بلوک هایی با کاربری‌های فرهنگی گردشگری ‏تفریحی، تجاری، مسکونی، باغ موزه‌ها و بوستان‌های موضوعی شامل ‏‏۱۰۵ بلوک به مساحت تقریبی۱٫۳۰۰٫۰۰۰متر مربع با ‏زیربنای۲٫۸۰۰٫۰۰۰ متر مربع طراحی شده‌است.‏

این مسئول تاثیر این بلوار بر کلان‌شهر قم را این چنین وصف می‌کند: ‏پروژه بلوار پیامبر اعظم یکی از پروژه های شاخص کلان‌شهر قم ‏می‌باشد که کارکردهای آئینی، مذهبی ، دینی و گردشگری زیارت ‏خواهد داشت و سالانه شاهد میلیون‌ها زائر و گردشگر و مسافر از ‏اقصی‌نقاط کشور و جهان می‌باشیم که به‌عنوان یک محور جذاب سفر ‏و توریسم مذهبی می‌تواند قم را در تراز و سطح بین الملل معرفی ‏نماید.‏

رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم در بخش ‏دیگری از گفت وگوی خود در پاسخ به نوع کاربری‌هایی که برای این ‏بلوار در نظر گرفته شده عنوان می‌کند: کاربری‌های تعریف شده در ‏بلوار پیامبر اعظم (ص) شامل فضاهای تجاری، خدماتی ، مسکونی، ‏گردشگری ، اقامتی، فرهنگی و هنری و بوستان‌های موضوعی (باغ ‏موزه‌ها) می‌باشد که قراردادهای سرمایه‌گذاری در بدنه بلوار پیامبر ‏اعظم (ص) منعقد گردیده‌است.‏

رمضانی می‌افزاید: این سرمایه‌گذاری ها را می‌توان به قرارداد ساخت ‏هتل ۵ ستاره، مجتمع های تجاری – مسکونی، مجتمع تجاری و ‏مجموعه شهربازی معارفی نام برد که در سال‌های آتی شاهد ‏بهره‌برداری از آنها خواهیم بود. .‏

رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم با اشاره ‏به میزان اعتبارات این بلوار می‌گوید: در سال ۸۸ به‌جهت تأمین منابع ‏مالی در راستای تملک و بازگشایی مسیر بلوار پیامبراعظم (ص) به ‏میزان ۴۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت سه ساله با نرخ سود بانکی ‏‏۱۶ درصد منتشر گردید که با احتساب اعتبارات داخلی، هزینه های ‏قابل ملاحظه طراحی و احداث بلوار پیامبر اعظم (ص) تأمین ‏گردیده‌است که هنوز هم در برخی از اراضی بلوار بلوک‌های تملک ‏نشده به چشم می‌خورد که می‌بایست جهت تکمیل شدن طرح نهایی ‏بودجه و اعتباراتی اختصاص یابد.‏

رمضانی در ادامه گفت وگوی خود در ارتباط با آخرین وضعیت این ‏پروژه می‌افزاید: بالغ بر ۱۰ قرارداد سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری ‏‏(هتل ۵ ستاره) مجتمع‌های تجاری – مسکونی، مجتمع‌های اقامتی و ‏شهربازی معارفی در عرصه‌ای به مساحت ۵۸ هزار مترمربع با ‏زیربنای ۳۶۲ هزار مترمربع در حال اجرا می‌باشد که با بهره برداری ‏از پروژه‌های فوق در سال‌های آتی می‌توانند به نوبه خود کمک شایانی ‏به زائرین و مسافرین کریمه اهل بیت سلام الله علی‌ها بنمایند و همین ‏امر موجب می‌گردد سرمایه‌گذاران جدیدی نیز وارد شهر قم شود.‏

وی ادامه می‌دهد:پروژه بلوار پیامبر اعظم (ص) اگر مورد توجه قرار ‏گیرد می‌تواند در حوزه گردشگری به ماندگاری زائر و در زمینه ‏اقتصادی شهر قم وحتی در زمینه فرهنگی نیز نقش مهمی داشته‌باشد.‏

یکی از اساتید دانشگاه و مدیر گروه رشته گردشگری دانشگاه علمی و ‏کاربردی شهرداری قم درباره اهمیت بلوار پیامبر اعظم (ص) و نوع ‏کاربری‌های آن می‌گوید: بلوار پیامبر اعظم (ص) جزو مهم‌ترین ‏بلوارهای اقتصاد مذهبی کشور به‌شمار می‌رود که مسیر آن ۷ کیلومتر ‏طول دارد و این پروژه در دل آن پروژه‌های عظیم تجاری، اقتصادی، ‏گردشگری مهمی نهفته است این بلوار اگر به آن توجه شود ‏دستاوردهای مهمی برای شهر قم به‌دنبال خواهد داشت.‏

محمد آقازاده که فعالیت مطلوبی در حوزه گردشگری دارد در ادامه ‏می‌افزاید: با توجه به این مسافت طولانی می‌توان در بلوار پیامبر اعظم ‏‏(ص) جریانی از زائران را از حرم به‌سمت مسجد جمکران پیش بینی ‏کرد و این طولانی بودن مسافت که وجود خدماتی برای زائران در دل ‏آن نهفته باشد می‌توان انواع خدمات را به گردشگران با توجه به نوع ‏کاربری‌های در نظر گرفته شده ارائه داد که در ماندگاری گردشگران قم ‏تأثیر گذار خواهد بود.‏

وی با اشاره به‌بعد اقتصادی این بلوار اظهار می‌کند: در بعد اقتصادی و ‏تجاری اگر این پروژه تعیین تکلیف شود می‌تواند آثار اقتصادی خوبی ‏برای قم داشته‌باشد. ارزش افزوده آن با هر خریدی که صورت می‌گیرد ‏‏۴ درصد آن برای شهر و شهرداری و یک درصد آن برای تأمین ‏اجتماعی کلان‌شهر قم خواهد بود در بحث‌های خزانه هم نمی‌توان منکر ‏این ارزش افزوده باشیم.‏

این استاد حوزه گردشگری به‌بعد فرهنگی این بلوار هم اشاره و ‏می‌افزاید: بعد فرهنگی این بلوار را می‌توان چنین تفسیر کرد یک پیاده ‏روی در مسیر حرم تا حرم با فضای معنوی به‌ویژه در سه شنبه‌ها یکی ‏از دستاورد مهم این پروژه عظیم خواهد بود.‏

وی با اشاره به تأثیر منفی تعلل در تکمیل این پروژه بیان می‌کند: این ‏تعلل‌ها در آینده می‌تواند تغییر کاربری‌هایی صورت گیرد که به ضرر ‏جامعه شهری است و هم اکنون نیز ۸۰ درصد کاربری‌های در نظر ‏گرفته شده در آن تجاری و تفریحی است هرچند چند هتل هم در حال ‏ساخت است ولی کافی نیست باید مسئولان نسبت به تعین تکلیف این ‏پروژه مهم توجه داشته‌باشند اگر پروژه‌های این بلوار تعیین تکلیف ‏شود در رونق گردشگری و ماندگاری مسافر و اقتصاد پایدار شهر قم ‏مؤثر باشد.‏