حاشیه شهرِ درندشت تهران پناهگاه زنان درمانده‌ای شده، که عزمشان را جزم و دلشان را کندند، تا از آن خراب‌شده‌ای که مامن بی‌پناهشان شده فرار کنند. گروهی از قاچاقچیان مواد مخدر برای دور زدن صاحب کارشان که به نوعی جبار سینگ آن منطقه است و مهاجرت، نیاز به سرمایه هنگفتی دارند و به همین دلیل دست به سرقتی بزرگ می‌زنند ...

هرچند در مقدمه این سریال آمده است: «حاشیه‌نشینی همواره یکی از معضلات جوامع شهری به حساب می‌آید، که با خود مشکلات بیشماری در حوزه امنیت، اشتغال، مسائل فرهنگی و اجتماعی به بار می‌آورد و می‌تواند به عنوان پایگاهی برای تولید آسیب‌های اجتماعی مانند قاچاق، سرقت و ... باشد. حاشیه‌نشینان به دلیل شرایط نامناسبی که دارند، مستعد انجام چنین رفتار‌هایی می‌باشند و سودجویانی همیشه در کمین این افراد نشسته‌اند ...

وقایع، شخصیت‌ها و داستان مجموعه نمایشی «غربت» واقعی نمی‌باشد و آفرینش هنرمندانه و دلسوزانه فیلمساز برای به تصویر کشیدن آسیب‌های اجتماعی این معضل است».

در حالی پخش سه قسمت از سریال «غربت» صدای برخی عرب‌زبانان کشورمان را در آورد، امیر پورکیان نویسنده و کارگردان سریال «غربت» مجدد در لایو اینستاگرامی درباره حواشی ایجاد شده گفت: یکی از سکانس‌ها که منجر به گلایه و ناراحتی یکی از عرب‌زبانان کشورمان بخاطر یک دیالوگ شده بود، بلافاصله آن جمله را حذف کردم. نه‌تنها آن جمله بلکه در دو جا که از کلمه عربی استفاده شده بود، آن را حذف کردم. در ادامه می‌بینیم که نجیب‌ترین و دوست‌داشتنی‌ترین شخصیت‌های سریال زنان بودند، که علیه ظلم آن مرد کودتا کردند. اما هنوز سه قسمت آن منتشر نشده، که سناریو جوری چیده شد که روی احساسات همشهریانم کار شود، تا بقیه سریال دیده نشود. 

البته کارگردان سریال «غربت» پیشتر هم در یک پست اینستاگرامی از عرب‌زبانان عذرخواهی کرده بود و نوشته بود: «چنانچه ناخواسته باعث رنجش خاطر و احساس شما شدم، مراتب عذرخواهی خودم را به برادران و خواهران عربم تقدیم می‌کنم». 

هرچند این پستِ ناشی از اظهار ندامت جوابگو نبود و توقیف دامن‌گیر «غربت» شد.

روز گذشته علی صالحی، دادستان تهران از توقف پخش سریال «غربت» خبر داد و گفته بود، این سریال مجوز ساترا ندارد و پخش آن موجب ناراحتی و گلایه هم‌وطنان عرب‌زبان ما شده است. پیگیری‌های قضایی در خصوص این سریال انجام خواهد شد.

پیش از اعلام توقیف سریال از سوی دادستانی، کاربران در اعتراض به برخی سکانس‌های سریال نوشتند: «قوم ‎عرب به عنوان یکی از شریف‌ترین و نجیب‌ترین اقوام گستره ایران زمین و یکی از سرمایه‌های فرهنگی کشور باید از سوی کارگزاران مورد تکریم و احترام ویژه باشد. توهین به این قوم در جهت خلاف منافع ملی است که لازم است با بانیان آن برخورد جدی صورت بگیرد».

«سریال موهن ‎غربت در اهانت به زنان غیور و شرافتمند عرب. اگر اقدام بر علیه ‎امنیت ‎ملی کشور نیست، پس چیست؟».

«اینکه در سریال غربت دانسته یا نادانسته یکی از مهم‌ترین ویژگی فرهنگی و تمدنی عشایر عرب خوزستان (یعنی غیرت) را به سطح پستی رسانده و بدون مجوز در چنین زمانی منتشر شده، شاید نیازمند بررسی موضوع از منظر امنیتی باشد. توقف این سریال موهن به برادران عرب ما کم‌ترین مطالبه است».

«فیلم غربت هم به مظلومیت و به طلایه‌داران غیرت همبستگی و پایبندان به نظام جمهوری اسلامی، مردم خوزستان مردمانی نجیب و شهیدپرور توهین کرد. اقدام ناشیانه و ناخردانه سریال غربت به مردم شریف و شهیدپرور عرب در فیلم و سریال در شبکه نمایش خانگی همچنان ادامه دارد».

«قومیت‌های ایرانی تار و پود ناگسستنی ایران زمین هستند که سالیان سال برادرانه ایران قوی را تشکیل دادند و هر گونه بی قاعدگی در حوزه اقوام خواست دشمن است. اقوام یک فرصت بی‌نظیر در فرهنگ ایرانی اسلامی هستند. فیلم بدون مجوز ‎غربت باید متوقف شود».

حال این اولین‌بار نیست که دادستانی برای توقیف یک سریال شبکه نمایش خانگی ورود می‌کند. پیش از این، پخش سکانسی از قسمت هشتم سریال «افعی تهران» که در آن آرمان بیانی (پیمان معادی) خاطره کتک‌خوردن‌هایش از ناظم را یادآوری و قصد انتقام‌جویی داشت، واکنش‌های زیادی را بر می‌انگیزد، که منجر به شکایت و اعلام جرم رسمی وزارت آموزش و پرورش به دادستان عمومی و انقلاب از سوی امید رضاوند، مدیرکل حقوقی، املاک و معاضدت قضایی وزارت آموزش و پرورش می‌شود.

بر اساس «دستورالعمل صدور مجوز برای رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی» برخی مصادیق تخلفات حوزه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی شامل ۱. تولید و انتشار محتوا بدون مجوز ۲. تولید و انتشار محتوا مغایر با ضوابط و مقررات ساترا ۳. نقض حقوق کاربران ۴. نقض ضوابط و مقررات و عدم رعایت فهرست مصادیق محتوای مجرمانه ابلاغی دادستانی کل کشور است.

حال کمیته‌های بدوی یا تجدیدنظر متناسب با تخلف صورت گرفته طبق مفاد این فصل، رسانه را حسب مورد به تنبیهات ذیل محکوم می‌کند: ۱. تذکر کتبی بدون درج در پرونده ۲. تذکر کتبی با درج در پرونده ۳. اخذ تعهدنامه رسمی مبنی بر عدم تکرار ۴. کاهش امتیاز رسانه در ارزیابی و رتبه‌بندی ۲ تا ۵ امتیاز ۵. ارجاع به دستگاه‌های اجرایی ذیربط برای محرومیت از تسهیلات و معافیت‌های دولتی ۶. ارجاع به وزارت صمت برای تعلیق نماد اعتماد الکترونیک (اینماد) تا یک سال ۷. محرومیت از تبلیغات در سازمان صداوسیما، تبلیغ در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و تبلیغات محیطی از یک ماه تا هجده ماه ۸. ممنوعیت از بارگذاری محتوای جدید یا فروش حق اشتراک جدید تا یک سال ۹. ارجاع به مقام قضایی جهت مسدودسازی دسترسی به رسانه ۱۰. محرومیت تا یک سال از صدور هرگونه مجوز اعم از پروانه تولید و انتشار آثار ۱۱. تعلیق عضویت در مجامع و شور‌های ساترا از شش ماه تا یک سال ۱۲. تعلیق مجوز رسانه از سه ماه تا دو سال ۱۳. لغو مجوز رسانه است.

بر اساس تبصره ۲ ماده ۱۷ «دستورالعمل صدور مجوز برای رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی»، در مواردی که اجرای تنبیهات مندرج در رای، منوط به انجام اقداماتی از سوی رسانه است، لازم است رسانه متخلف ظرف مدت ۱۰ روز با قید فوریت اقدامات لازم را معمول دارد. در غیر این صورت موضوع تخلف عدم اجرای رای در کمیته بدوی قابل طرح خواهد بود. 

بر اساس تبصره ۵ این ماده، در مواردی که آراء کمیته موضوع ارجاع به مقام قضایی جهت مسدودسازی دسترسی به رسانه، وزارت صمت برای تعلیق نماد اعتماد الکترونیک (اینماد) و محرومیت از تسهیلات و معافیت‌های دولتی مقرر باشد، ولی تا مدت دو ماه پس از قطعیت رای مفاد آن اجرا نگردد، کمیته مربوطه می‌تواند نسبت به تعیین تنبیه جایگزین از میان سایر تنبیهات مندرج در این ماده اقدام کند.

اگرچه هنوز با اعلام دادستانی مبنی بر توقف سریال، هنوز محتوای آن در سکوی نماوا قابل دسترسی است، اما طبق پیگیری باشگاه خبرنگاران جوان مشخص شد که دادستانی فعلاً دستور حذف سریال «غربت» را داده و جلوی پخش آن را گرفته است. بنابراین، پروسه حذف سریال از سکوی نماوا زمان خواهد برد.

خبرنگار: نفیسه خلیلی