آلبرت انیشتین بی‌تردید معروف‌ترین دانشمند قرن بیستم بود. بیشتر مردم با معادله مشهور E=mc2 او آشنا هستند. اما زندگی و کار انیشتین شامل موارد بسیار بیشتری از این معادله هستند.

در این مطلب به واقعیاتی درباره او که شاید ندانید، می‌پردازیم؛ از آغاز بی‌سروصدای او به‌عنوان کارمند دفتر ثبت اختراعات گرفته تا پیشنهاد برای اداره یک کشور کوچک (که آن را رد کرد).

۱. انیشتین کشف کرد که جهان دارای «حد سرعت» است. نظریه نسبیت خاص او که رابطه بین جرم، زمان و فضا را توضیح می‌دهد، بیان می‌کند که با نزدیک شدن جسم به سرعت نور، جرم و انرژی آن به بی‌نهایت می‌رسند. به این معنی که امکان سفر کردن سریع‌تر از نور وجود ندارد. 

۲. انیشتین استدلال کرد که فضا و زمان به هم پیوسته‌اند. در حالی که انیشتین مفهوم فضا-زمان را اختراع نکرد، اما نظریه نسبیت خاص او نشان داد که فضا و زمان نسبت به یکدیگر تغییر می‌کنند تا سرعت نور برای ناظر ثابت بماند. بر اساس نظریه او، زمانی که از فضا عبور می‌کنیم، زمان کمی کندتر حرکت می‌کند و در سرعت‌های فوق‌العاده مانند سرعت نور، زمان متوقف می‌شود.

۳. انیشتین برای توضیح اثر فوتوالکتریک برنده جایزه نوبل شد. اثر فوتوالکتریک مشاهده‌ای است که در آن صفحات فلزی هنگامی که توسط پرتو‌های نور با انرژی بالا ضربه می‌خورند، الکترون‌ها را پرتاب می‌کنند. انیشتین پیشنهاد کرد که نور را هم می‌توان به‌عنوان ذره و هم به‌عنوان موج در نظر گفت. او گفت فرکانس موج انرژی ذره را تعیین می‌کند و برعکس.

۴. انیشتین دیدگاه فیزیکدانان درباره نور را تغییر داد. قبل از نظریه نسبیت خاص انیشتین، فیزیکدانان معتقد بودند که نور از طریق ماده‌ای به نام «اتر نوری» حرکت می‌کند. در اواخر قرن نوزدهم، دانشمندان آزمایش‌هایی برای اثبات وجود آن انجام دادند.

۵. انیشتین از سنین پایین به فیزیک علاقه داشت. او از سن پنج سالگی، مجذوب نیرو‌های نامرئی‌ای شد که سوزن قطب‌نمای وی را حرکت می‌دادند و این منجر به جست‌وجوی دائمی او برای توضیح این نیرو‌های نامرئی شد.

۶. او در سن ۱۲ سالگی، به‌طور خودآموز هندسه را یاد گرفت. برای مطالعه، از کتاب درسی‌ای که آن را «کتاب مقدس هندسه» و «معجزه دوم» می‌نامید، استفاده می‌کرد.

۷. او نزد معلمانش شاگرد محبوبی نبود. یکی از معلمان در مدرسه لوتپولد در مونیخ (که انیشتین آموزش‌های اولیه خود را در آنجا دیده بود)، به او گفته بود که هیچ آینده درخشانی در انتظارش نخواهد بود!

۸. انیشتین ویولن می‌نواخت. در سن پنج سالگی، مادرش او را در کلاس ویولن ثبت‌نام کرد. در ابتدا، او از نواختن آن لذت نمی‌برد، اما پس از آشنایی با موتسارت، به این هنر علاقه‌مند شد و تا اواخر عمر به نواختن آن ادامه داد.

۹. او اولین مقاله علمی خود را در سن ۱۶ سالگی نوشت. عنوان این مقاله «بررسی وضعیت اتر در میدان مغناطیسی» بود و به بررسی تأثیر میدان‌های مغناطیسی بر «اتر» (ماده تئوری که در آن زمان تصور می‌شد باعث انتقال امواج الکترومغناطیسی می‌شود)، پرداخت.

۱۰. انیشتین پس از دانشگاه، برای تصدی هیچ موقعیت علمی پذیرفته نشد. او در نهایت به شغل ارزیابی ادعا‌های اختراعات برای دولت سوئیس رضایت داد و این شغل را «نوعی نجات» توصیف کرد که به او زمان و انرژی لازم برای تمرکز بر حل مسائل فیزیکی را می‌داد.

۱۱. او به اثبات وجود اتم‌ها کمک زیادی کرد. انیشتین به مشکل حرکت براونی (یعنی مشاهده‌ای که در آن اشیاء ریز در آب به‌طور نامنظم حرکت می‌کنند)، علاقه‌مند بود. وی گفت که ذرات نامرئی با گرده‌ها برخورد می‌کنند و باعث حرکت آنها می‌شوند و فرمولی نیز برای توصیف این پدیده ارائه داد.

۱۲. انیشتین یک صلح‌طلب بود. او در سن ۱۶ سالگی، برای فرار از خدمت سربازی اجباری آلمان را ترک کرد و بعداً یکی از چهار روشنفکر آلمانی بود که به‌طور علنی مخالفت خود را با مشارکت آلمان در جنگ جهانی اول اعلام کردند و ملی‌گرایی را «سرخک نژاد بشر» نامید.

 ۱۳. نظریه‌های نسبیت انیشتین، دیدگاه ایستا از جهان را به چالش کشید. معادلات او پیش‌بینی کردند که جهان پویا است و ممکن است در حال گسترش یا انقباض باشد. انیشتین که از این یافته گیج شده بود، یک «ثابت کیهانی» معرفی کرد تا بیان کند جهان اندازه ثابتی دارد. وقتی ادوین هابل دریافت که جهان واقعاً در حال گسترش است، انیشتین ثابت کیهانی را «بزرگ‌ترین اشتباه» خود نامید.

۱۴. تنها در طی یک سال، چهار مقاله برجسته از انیشتین منتشر شدند. در سال ۱۹۰۵ که به «سال معجزات» انیشتین معروف است، او توضیحات خود درباره اثر فوتوالکتریک، نظریه‌اش درباره حرکت براونی و همچنین دو مقاله درباره نظریه نسبیت عام خود را منتشر کرد.

۱۵. انیشتین با چارلی چاپلین دوست بود. چاپلین حتی انیشتین و همسرش السا را به‌عنوان مهمانان ویژه در نخستین نمایش فیلم ۱۹۳۱ خود با نام «روشنایی‌های شهر» دعوت کرد و مشهور است که به انیشتین گفت: «مردم برای من دست می‌زنند، چون من را می‌فهمند؛ اما برای تو دست می‌زنند، چون هیچ‌کس تو را نمی‌فهمد»!

۱۶. انیشتین به خدا اعتقاد داشت. اما او به خدا به‌عنوان شخصی که دعا‌ها را مستجاب می‌کند، معتقد نبود. در واقع او فکر می‌کرد که خدا از طریق «هماهنگی» جهانی خود را آشکار می‌کند. مشهور است که او می‌گفت: «خدا تاس نمی‌ریزد».

۱۷. انیشتین هدف بزرگی برای توصیف کل جهان داشت. او این مفهوم را «نظریه یگانگی بزرگ» نامید. هرچند او هرگز به این رویا نرسید، اما فیزیکدانان هنوز در تلاش برای یافتن آن هستند.

۱۸. انیشتین هدف نهایی خود را توصیف عملکرد کل جهان (از ذرات زیراتمی تا دورترین نقاط فضا) در قالب یک نظریه یگانه می‌دانست.

۱۹. انیشتین در انجمن ملی پیشرفت افراد رنگین‌پوست (NAACP) عضو بود. او شباهت‌هایی بین تجربه آمریکایی‌های سیاه‌پوست و تجربه خود به‌عنوان یک یهودی در آلمان نازی می‌دید و در سخنرانی فارغ‌التحصیلی در کالج لینکلن دانشگاه تاریخی سیاه‌پوست، جداسازی یا آپارتاید را محکوم کرد و آن را «بیماری مردم سفیدپوست» نامید.

۲۰. اف‌بی‌آی یک پرونده ۱۴۰۰ صفحه‌ای درباره انیشتین تهیه کرده بود. موضع صلح‌طلبانه و سیاست‌های چپ‌گرایانه او باعث شده بود که وی به‌عنوان یک «رادیکال افراطی» در نظر گرفته شود.

۲۱. انیشتین به وجود سیاه‌چاله‌ها اعتقاد نداشت. او در مقاله‌ای در سال ۱۹۳۹، استدلال‌هایی برای اثبات غیرممکن بودن سیاه‌چاله‌ها ارائه داد، اما نظریه نسبیت عام انیشتین نشان می‌دهد که سیاه‌چاله‌ها واقعاً وجود دارند.

۲۲. انیشتین به امکان وجود کرم‌چاله‌ها اعتقاد داشت. او و فیزیکدان ناتان روزن در مقاله‌ای که در سال ۱۹۳۵ منتشر شد، پیشنهاد کردند که نزدیک به اشیاء با جرم بسیار زیاد، فضا-زمان ممکن است به صورت یک لوله لاستیکی به سمت درون خم شود و تونلی بین دو منطقه مختلف ایجاد کند.

۲۳. انیشتین جوراب نمی‌پوشید! او به حدی از جوراب‌ها سوراخ شدن جوراب‌ها متنفر بود که به طور کلی از پوشیدن آنها پرهیز می‌کرد.

۲۴. مغز انیشتین دزدیده شد! پس از مرگ انیشتین در سال ۱۹۵۵، آسیب‌شناس توماس هاروی، مغز انیشتین را در طی فرایند کالبدشکافی دزدید و برای کشف اسرار آناتومیک نبوغ از آن استفاده کرد.

 ۲۵. انیشتین عاشق قایق‌رانی بود. با این حال، این فیزیکدان مشهور مهارت چندانی در این کار نداشت، به طوری که همسایگانش اغلب مجبور بودند او را در حالی که قایقش به طور مکرر واژگون می‌شد، نجات دهند.

۲۶. تولد انیشتین، روز عدد پی است. هر سال، روز ۱۴ ماه مارس، یعنی ماه سوم میلادی، به دلیل تطابق عددی آن با سه رقم اول عدد پی (۳٫۱۴) روز ویژه‌ای است. سال تولد انیشتین نیز ۱۸۷۹ بود.

۲۷. انیشتین یخچال را اختراع کرد. این دستگاه که انیشتین همراه با همکارش لئو زیلارد آن را توسعه داد، نیازی به موتور یا خنک‌کننده نداشت و برای جذب انرژی از یک محفظه و کاهش دما از جوشاندن گاز بوتان استفاده می‌کرد.

۲۸. انیشتین با چالش‌های علمی موجود در فیزیک کوانتومی به شدت درگیر بود و تلاش می‌کرد تا نظریه‌ای جامع برای توضیح تمام پدیده‌های فیزیکی پیدا کند.

۲۹. نظریه‌های انیشتین موجب توسعه بمب اتمی شدند. معادله E=mc ۲ پایه نظری برای چنین سلاحی را فراهم کرد، اما توضیحی برای نحوه ساخت آن نداشت.

۳۰. در آغاز جنگ جهانی دوم، انیشتین به فرانکلین روزولت (رئیس‌جمهور ایالات متحده) نامه نوشت و درباره تحقیقاتی که احتمالاً در آلمان درباره سلاح‌های هسته‌ای انجام می‌شود، به او هشدار داد. 

۳۱. انیشتین بعد از بمباران هیروشیما و ناگازاکی، کمیته اضطراری دانشمندان هسته‌ای را تأسیس کرد که به آمریکایی‌ها درباره خطرات سلاح‌های هسته‌ای آموزش می‌داد.

۳۲. نظریه‌های انیشتین برای توضیح تمامی پدیده‌های جهان (از ذرات زیراتمی تا دورترین نقاط فضا) در یک نظریه واحد، همچنان الهام‌بخش فیزیکدانان است و هدفی است که فیزیکدانان هنوز در تلاش برای یافتن آن هستند.

منبع: ایتنا