پس از شهادت اسماعیل هنیه، چشمان تحلیلگران سیاسی و امنیتی منطقه و جهان، به جنبش حماس دوخته شده بود و همه می‌خواستند بدانند این گروه مبارز فلسطینی برای تداوم راه خود، چه کسی را به عنوان مسئول جدید شاخه سیاسی بر می‌گزیند.
اسامی افرادی همچون خالد مشعل، موسی ابومرزوق و چند مبارز دیگر در اغلب تحلیل‌ها مشاهده می‌شد، اما به جرأت می‌توان گفت کسی نمی‌توانست پیش‌بینی کند که قرار است این مسئولیت بر دوش یحیی سنوار نهاده شود. حالا باید به بررسی این موضوع پرداخت که اولاً چرا سنوار برگزیده شده و او چه ویژگی‌هایی دارد و دوم اینکه انتخاب او، بر مسیر پیش روی حماس به چه شکلی تأثیر خواهد گذاشت.
آگاهان به مسائل فلسطین و تحلیلگرانی که با مقامات جنبش حماس ارتباط داشته‌اند، تلاش دستگاه تبلیغات رژیم صهیونیستی برای طرح ادعای اختلافات داخلی را رد کرده و می‌گویند تمام اعضای دفتر سیاسی از جمله خالد مشعل و دیگر مبارزین قدیمی، همگی بر انتخاب سنوار صحه گذاشته‌اند و اتفاقاً این رژیم صهیونیستی است که از داخل، دچار انشقاق و شکاف فکری شده و حماس پس از شهادت هنیه، با قاطعیت به راه خود ادامه می‌دهد.
از ابوالعبد تا ابو ابراهیم
یحیی سنوار، مشهور به ابو ابراهیم همچون ابوالعبد یا اسماعیل هنیه، در دوران نوجوانی و جوانی خود، مدت‌ها با شیخ احمد یاسین در یک ارتباط معنوی عمیق بوده و از افرادی بوده که به طور کامل مورد وثوق رهبری بود که بر روی ویلچر و با شرایط جسمی سخت، یکی از توانمندترین سازمان‌های مقاومت اسلامی جهان را ایجاد کرد و موجی از مبارزین جوان فلسطینی را پرورش داد که هر کدام از آنها به رهبری توانمند تبدیل شدند.
یحیی سنوار مانند بسیاری دیگر از مبارزان فلسطینی، در تبعید و آوارگی به دنیا آمده و عملاً از دوران کودکی، ظلم و جنایات صهیونیست‌ها را به صورت عینی، درک کرده است. این زندانی قدیمی و مبارز جانباز و خستگی ناپذیر، پایبندی به آرمان و مبارزه و تداوم سازماندهی در خفا را به استراتژی مستحکمی مبدل ساخت و در طول سالیان گذشته نیز حماس را به یک سازمان قدرتمند تبدیل کرد.
ابو ابراهیم عملاً یک نخبه امنیتی است چرا که در زمانی که تنها ۲۵ سال داشت، با تأسیس یک نهاد امنیتی در دل حماس، توانایی شگرف خود برای فرماندهی و رهبری را نشان داد و ۲۲ سال حبس در زندان، او را به یک فولاد آبدیده تبدیل کرد.
چهار ویژگی بارز یحیی سنوار
یحیی سنوار که بیش از دو دهه از عمر خود را در زندان‌های رژیم صهیونیستی سپری کرده و در آن دوران، دو کار مهم انجام داده است: اول اینکه با کاریزمای ذاتی و نظم خلل ناپذیر خود، به یک رهبر محبوب بین زندانیان دیگر تبدیل شده و همواره روحیه انقلابی و مقاومت آنان را تقویت کرده است. دوم اینکه در دوران زندان به طور کامل بر زبان عبری تسلط پیدا کرده و با مطالعه منابع فراوان، توانسته شناخت عمیقی بر دشمن صهیونیستی خود پیدا کند. پس تا اینجای کار باید کاریزمای مؤثر بر قلب و ذهن دوست و دشمن و توانایی بالا در امر دشمن شناسی را به عنوان دو ویژگی مهم یحیی سنوار تلقی کنیم.
ویژگی سوم یحیی سنوار، اعتقاد راسخ او به تنظیمات و سازماندهی مخفیانه انقلابی است. به گواه همه مبارزان فلسطینی، یحیی سنوار فرمانده و مدیر توانمندی است که مطالعات امنیتی را نه در کلاس‌های دانشگاهی و خواندن منابع خارجی بلکه در میدان عمل فرا گرفته است و به سطحی از فهم امنیتی دست یافته که در تاریخ حماس نظیر نداشته است. از روزی که سنوار از زندان آزاد شده و در غزه فعالیت خود را ادامه داده، اصول حفاظتی و امنیتی در این جنبش مهم مقاومت سیاق دیگری یافته و امکان نفوذ و مداخله برای موساد و دیگر سرویس‌های جاسوسی به حد صفر رسیده است.
چهارمین ویژگی یحیی سنوار این است که در مورد مساله رعایت اصول و ترتیبات سازمانی با احدی شوخی نداشته و نظم و جدیت آهنین او مثال زدنی است. حفظ نظم داخلی صفوف مبارزه، مسائل حفاظتی و کار و تلاش برنامه‌ریزی شده در طراحی و اجرای شبکه‌های تونلی در غزه، نمونه روشنی از مدیریت و فرماندهی یحیی سنوار است که در جریان عملیات تاریخی طوفان الاقصی، هیمنه امنیتی رژیم صهیونیستی را از بین برد و فعالیت حماس را آنقدر مخفیانه پیش برده که تل‌آویو برای مبارزه با حماس، راهی جز نسل‌کشی و حمله به زنان و کودکان نیافته است؛ بنابراین انتخاب یحیی سنوار، نشان دهنده عزم جدی جنبش حماس برای تداوم مبارزه در مسیری است که بنیاد‌های آن بر مقاومت، ظلم ستیزی و رفتارشناسی دقیق دشمن، استوار شده است.
آیا شاخه سیاسی حذف شد؟
یکی از اقدامات هوشمندانه حماس این است که در این برهه تاریخی، دشمن صهیونیستی را غافلگیر کرده و شکل و ساختاری از تغییرات جدید را به نمایش گذاشته که عملاً دشمن را دچار سردرگمی کرده است. قبلاً، سنوار در داخل تونل‌های غزه و در تنظیمات شاخه نظامی، به عنوان یک مغز متفکر دفاعی و امنیتی فعالیت می‌کرد، اما حالا مسئولیت دفتر سیاسی را نیز بر عهده گرفته است. ممکن است در نگاه نخست و در یک ارزیابی شتاب‌زده، چنین چیزی به معنی پایین کشیدن کرکره شاخه سیاسی تعبیر شود، اما واقعیت صحنه چیز دیگری است چرا که حالا، حماس برای سرعت بخشیدن به روند تصمیم گیری‌های خود، گزینه‌های امن‌تری در اختیار دارد.
در مقایسه با دورانی که شهید هنیه در قطر، ترکیه و کشور‌های دیگر به سر می‌برد، مبادله پیام و اطلاعات بین دفتر سیاسی و مبارزان نظامی حماس در غزه، با ریسک و مخاطرات بالایی همراه بود. اما حالا چنین ریسکی در میان نیست و مهمترین تصمیمات سیاسی و نظامی حماس، در همان شبکه پیچیده و مخفی تونل‌هایی اتخاذ خواهد شد که چندین گروهان مخابراتی رژیم صهیونیستی با پیشرفته‌ترین تجهیزات شنود و تحلیل سیگنال، نتوانسته‌اند حتی در حد فهم یک واژه، چیزی از آن بیرون بیاورند. در نتیجه، این اصل حفاظتی مهم، باعث می‌شود که حماس، کنترل دقیق و سریعی بر روند اتخاذ و اجرای تصمیمات خود داشته باشد.
در پاسخ به کسانی که ممکن است ادعا کنند حماس توان فعالیت دیپلماتیک خود را از دست داده است باید به این نکته اشاره کرد که تعیین یک نماینده برای رتق و فتق امور دیپلماتیک و مذاکره کار دشواری نیست و قرار نیست الزاماً خود مسئول دفتر سیاسی حماس، در تمام مذاکرات حضور داشته باشد. پس باید بپذیریم که حالا و در شرایطی که تنها دو ماه به سالگرد عملیات طوفان الاقصی باقی مانده، حماس با قدرتی بیشتر و ساختاری مستحکم‌تر به مبارزه ادامه می‌دهد.
منبع: مهر
