حمیدرضا آقابابائیان دکترای حقوق بین‌الملل عمومی با بیان اینکه قانونگذار در ماده ۱۸ قانون گذرنامه مصوب سال ۱۳۵۳ تکلیف شرایط خروج اضطراری زنان متأهل بدون رضایت همسر از کشور را مشخص کرده است، اظهار داشت: مصادیق وضعیت اضطراری شامل لزوم تحصیل، خرید، فروش و کسب سود در خارج بلکه شامل برطرف شدن نیازهای شدید روحی شخص برای انجام زیارت کربلای معلی در ایام محرم و راهپیمایی اربعین خواهد بود.

وی افزود: براساس بند ۳ ماده ۱۸ قانون گذرنامه، نکته مهم در مورد زنان متأهل این است که سن آنها زیر ۱۸ سال یا بالای این رده سنی باشند، اصولاً اخذ گذرنامه منوط به رضایت شوهر آنان است، اما در موارد «اضطراری» که شوهر از اعطای اجازه به ایشان خودداری می‌کند، زن می‌تواند درخواست را به دادستان شهرستان ارائه دهد.

وکیل پایه یک دادگستری و دکترای حقوق بین‌الملل عمومی درباره روند قضائی شرایط درخواست خروج اضطراری زنان متأهل بدون رضایت همسر از کشور، نزد دادستان، تصریح کرد: مطابق آرای متعددی که از مراجعه قضائی تحت عنوان رویه قضائی صادر شده است، زن متقاضی برای رفتن به سفر زیارتی باید استشهادیه محلی مبنی بر اینکه زن با همسر خود دارای اختلاف است، تنظیم کند.

آقابابائیان با اشاره به اینکه گسترش زندگی صنعتی و بالا رفتن هزینه‌های خانواده و رشد سرسام‌آور تورم حاکم بر اقتصاد کشور، سبب شده بسیاری از زنان و مردان، روزانه به دادگاه‌های خانواده مراجعه و تقاضای طلاق کنند، ادامه داد: چنانچه زن با همسر خود در حال طی مراحل طلاق باشد باید رونوشت دادخواست طلاق و اسناد آن را برابر با اصل و ضمیمه درخواست کند و سپس آن را به نزد معتمدین محلی برده تا تأیید کنند.

وی افزود: بنابراین پس از تهیه تکمیل استشهادیه و رونوشت طلاق درخواست خود را به دادستان حوزه قضائی شهرستان یا شهر یا منطقه محل سکونت خود ارائه می‌کند و دادستان نیز با وصف فوق اجازه یک بار سفر ایشان را صادر کرده و به تعبیری گذرنامه یکبار مصرف صادر خواهد شد.

این وکیل پایه یک دادگستری تاکید کرد: مطابق این ماده برای اشخاصی کمتر از ۱۸ سال تمام و افراد تحت ولایت یا قیمومیت با اجازه کتبی ولی یا قیم آنان، مشمولان وظیفه عمومی با اجازه کتبی اداره وظیفه عمومی، زنان شوهردار حتی کمتر از ۱۸ سال تمام با موافقت کتبی شوهر و در موارد اضطراری اجازه دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه که مکلف است نظر خود را اعم از قبول درخواست یا رد آن حداکثر ظرف سه روز اعلام دارد، با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه صادر می‌شود.

وی با بیان اینکه بندهای یک و سه ماده ۱۸ قانون گذرنامه سال ۱۳۵۳ مربوط به بانوان اعم از متأهل و مجرد است، گفت: منطوق بند ۱ این ماده به بانوان مجردی است که زیر ۱۸ سال تمام شمسی سن دارند که در این حالت اجازه اخذ گذرنامه برعهده پدر یا قیم آنان است و نیازی به اجازه دادستان ندارند.

آقابابائیان خاطرنشان کرد: مفهوم مخالف بند ۱ ماده مذکور حکایت از این دارد، که زنان مجرد بالای ۱۸ سال برای اخذ گذرنامه نیاز به اجازه هیچ شخصی نداشته و در این مورد همانند دیگر اشخاص جامعه از اختیار تام برخوردارند.

وی با اشاره به اینکه زنان متأهل برای دریافت گذرنامه نیاز به اجازه کتبی همسر دارند، اما طبق ماده ۱۸ قانون گذرنامه، این زنان ممنوع‌الخروج بدون پاسپورت می‌توانند از کشور خارج شوند، تاکید کرد: زنانی که با شوهر خود مقیم خارج هستند و زنانی که شوهر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایرانی باقی مانده‌اند از شرط این بند مستثنی هستند.

منبع: مهر