با گذشت بیش از هزار سال از واقعه عاشورا و روشنگری‌های فراوانی که توسط علمای دین درباره این واقعه عظیم و افراد حاضر در این واقعه شده است باز از گوشه و کنار می‌شنویم که هنوز عده‌ای از افراد درباره امام سجاد علیهم السلام تعبیر «امام زین العابدین بیمار» را به کار می‌برند در حالی که ایشان هم - مثل هر انسان دیگری - چند روزی در مدت عمر مبارکشان بیمار شدند و این بیماری در محرم سال ۶۱ هجری واقع شد تا امام سجاد علیهم السلام در واقعه عاشورا وظیفه دفاع و جهاد نداشته باشند و با این تدبیر الهی، ۳۴ یا ۳۵ سال پس از شهادت امام حسین علیه‌السلام زنده ماندند و سالم و پرنشاط، مسئولیت امامت امت شیعه را برعهده گرفتند و شیعیان را در دشوارترین دوران هدایت کردند. 

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی، مدیر موسسه منبر آسمانی و کارشناس مذهبی درمورد زمان امامت امام سجاد (ع) بیان کرد: گستردگی وقایع زمان امامت امام سجاد علیه‌السلام و تدابیر و فعالیت‌های حضرت علیه‌السلام برای حل نمودن مسائل و مشکلات زمانشان بیانگر توانایی بدنی بالای حضرت زین‌العابدین علیه‌السلام است. 

استراتژی امام سجاد علیهم السلام بعد از عاشورا

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: زندگی امام سجاد علیهم السلام را بعد از عاشورا می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:

 الف) دوره حماسه ساز اسارت ب) دوره بعد از اسارت

امام زین العابدین علیه السلام در دوره اول که دوره‌ای پرهیجان و عبرت انگیز بود، همانند قهرمانی بزرگ با گفتار و رفتارشان حماسه آفریدند و همچون یک انقلابی پرخروش، در برابر همه به دشمنان مقتدر خود پاسخ‌های دندان‌شکن دادند.

مجلس ابن زیاد

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی مطرح کرد: امام سجاد علیهم السلام در کوفه در مقابل عبیدالله بن زیاد آن‌چنان سخن گفتند که ابن زیاد دستور داد: او را بکشید! و اگر دفاع جانانه حضرت زینب سلام الله علیها نبود و این‌که اینها را باید به عنوان اسیر به شام می‌بردند، به احتمال زیاد مرتکب قتل امام سجاد علیهم السلام نیز، می‌شدند.

بازار کوفه

امام سجاد علیهم السلام در بازار کوفه، همصدا و همزمان با عمه بزرگوارشان حضرت زینب سلام الله علیها و با خواهرش حضرت سکینه سلام الله علیها سخنرانی کردند و مردم را به هیجان آوردند و حقایق را آشکار ساختند.

خطبه خوانی در شام

این کارشناس مذهبی گفت: در شام، چه در مجلس یزید و چه در مسجد، در برابر انبوه جمعیت جنایت‌های دستگاه حاکم و حقانیت اهل بیت علیهم السلام برای امامت و خلافت را روشن کردند و به مردم هشدار دادند.

دوره بعد از اسارت

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی با اشاره به دوران بعد از اسارت امام سجاد علیهم السلام افزود: دوره دوم (دوره بعد از اسارت) که بسیار طولانی (بیش از سی سال) است، بنای امام سجاد علیهم السلام بر تلاش‌های زیربنایی و ملایم و حساب شده و آرام بود. 

دوره بلند و سرنوشت ساز دوم، هنگامی آغاز شد که امام سجاد علیهم السلام در مدینه به عنوان شهروندی محترم مشغول زندگی شدند و کارشان را از خانه پیامبر اکرم صل الله علیه وآله والسلم و حرم ایشان آغاز کردند و دست به سه کار اساسی و ریشه‌ای زدند.

سه راهبرد امام سجاد (ع)

این کارشناس مذهبی با اشاره به سه راهبرد امام سجاد (ع) ادامه داد: 

سلاح دعا 

امام زین العابدین علیه السلام، پیام کربلا را از طریق نیایش ادامه دادند و از دعا سنگر جهاد ساختند و، چون دوران امام سجاد علیهم السلام مقارن و همزمان با زمامداری نیرومندترین خلفای اموی یعنی عبدالملک مروان و ولید بن الملک و با دوران حجاج بن یوسف ثقفی که یکی از خون آشام‌ترین و ستمکار‌ترین استانداران اموی بود، امام سجاد علیهم السلام به نحو شایسته‌ای از سلاح دعا بهره بردند چرا که برای حفظ خط امامت و قیام عاشورا در میان افرادی خونریز و جلاد همچون حجاج نیاز به راهبردی عقلانی و جدید بود تا دستگاه خلافت ذره‌ای به امام سجاد علیهم السلام و شیعیان بدبین نشود. زیرا در تاریخ داریم که دشمنان اهل بیت علیه‌السلام در آن دوران، واقعاً وحشی و ستمکار بودند. به عنوان نمونه؛ «حجاج ثقفی» بود. زیرا اگر احتمال می‌داد تشیع و گرایش کسی به اهل بیت علیهم السلام است از دم تیغ می‌گذراند و به همین خاطر، از نظر خون آشامی و قتل و غارت، او تنها با متوکل عباسی قابل قیاس است.