رمزگشایی از کتیبه‌ای منتسب به صحابی پیامبر اسلام
یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که کتیبه‌ای روی تخته سنگی در نزدیکی یک مسجد متروک در عربستان سعودی احتمالاً توسط حناله بن ابی عمیر، حک شده است.
مطالعات پژوهشگران از کشف کتیبه‌ای خبر می‌دهد که به زبان عربی توسط یکی از صحابی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) البته پیش از مسلمان شدن نویسنده کتیبه نوشته شده است. اگرچه بسیاری از کتیبه‌های دوران اولیه اسلام شناخته شده است، اما تألیف آنها تأیید نشده است، به جز یکی از کتیبه‌ها در منطقه البهاء عربستان سعودی که آن را به صحابی پیامبر خدا (صلی الله علیه و‌آله) نسبت داده‌اند که بعد‌ها فرماندار مکه شد.
این کتیبه که محققان در مطالعه جدیدی که در شماره آوریل مجله مطالعات خاور نزدیک منتشر شد، تجزیه و تحلیل شده، دومین کتیبه‌ای است که انتساب آن به دوران رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) مرتبط است.
گفته می‌شود این متن در اوایل قرن هفتم قبل از تسلط اسلام بر عربستان حکاکی شده و محققان آن را شاهد مهمی از حجاز پیش از اسلام (منطقه‌ای که مکه در آن قرار دارد) می‌دانند.
احمد الجلاد، استاد مطالعات عربی در دانشگاه ایالتی اوهایو، می‌گوید: برخلاف باور عمومی مبنی بر اینکه اسلام در پرتو کامل تاریخ متولد شده است، ما اطلاعات زیادی در مورد ظهور اسلام از منابع معاصر نداریم. این دوره زمانی در هاله‌ای از رمز و راز است. این کتیبه‌ها پایه‌ای قابل تایید برای نوشتن تاریخ مبتنی بر شواهد این دوره را فراهم می‌کند.
یوسف بیلین، خوشنویس ترک در حال بازدید از مسجدی باستانی در شهر طائف متوجه دو کتیبه روی تخته سنگی برجسته در فاصله تقریباً (۱۰۰ متری) می‌شود. کتیبه‌ها به خط عربی- سرخپوشان نوشته شده‌اند که مرحله آخر الفبای عربی پیش از اسلام را توصیف می‌کند. نویسندگان کتیبه‌های بالا و پایین خود را حناله پسر عبد عمرو و عبدالعزی پسر سفیان معرفی کرده‌اند.
ترجمه این متن به این شرح است: «به نام تو‌ای پروردگار ما، من حناله [پسر]عبد عمرو هستم، از تو می‌خواهم که نسبت به خدا تقوا پیشه کنی» و «به نام تو‌ای پروردگار ما، من عبدالله هستم، عزی پسر سفیان، تو را به تقوای خدا سفارش می‌کنم.»
نویسندگان زندگی‌نامه‌های سنتی مسلمانان و سوابق نسب‌شناسی اعراب را مطالعه کردند و دریافتند که ترکیب این نام‌ها بسیار نادر است. یک نفر به نام حناله که پدرش عبدالعمر بود به قبیله اوس - مستقر در یثرب (که اکنون مدینه نامیده می‌شود) - تعلق داشت و در ادبیات اولیه اسلامی به عنوان یکی از صحابی یاد شده است.
استفاده از زبان سرخپوشان عربی به راحتی این کتیبه‌ها را در اواخر قرن ششم یا اوایل قرن هفتم قرار می‌دهد و با خط زمانی حنظله، همراهی که در سال ۶۲۵ پس از میلاد در جنگ احد کشته شد، مطابقت دارد. نام شخص دوم، عبدالله عزی، به الهه عرب بت پرست العزا اشاره می‌کند، و بیشتر از این ایده حمایت می‌کند که کتیبه‌ها توسط افرادی ساخته شده‌اند که از پیروان حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) نبوده‌اند.
این مشاهدات محققان را به این نتیجه رساند که به احتمال زیاد حنالح این کلمات را هنگام سفر در طائف، احتمالاً با شخصی به نام عبدالعزی، قبل از پذیرش اسلام، حک کرده است. با این وجود هیتم سیدکی، یکی از نویسندگانی که این کتیبه را مطالعه کرده است، می‌گوید: اساساً غیرقابل تصور است که این کتیبه پس از آغاز رسالت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) نوشته شده باشد.
مدیر انجمن بین المللی مطالعات قرآنی در واشنگتن دی سی می‌گوید: پتینه کتیبه و الگو‌های هوازدگی نشان می‌دهد که کتبه مدت زیادی در آنجا بوده است و احتمال جعل آن را رد می‌کند.
جیمز مونتگومری، استاد مطالعات عربی و خاورمیانه در دانشگاه کمبریج، نیز فکر می‌کند که این شناسایی به احتمال زیاد دقیق است، اما او در مورد این ادعا که حناله ذکر شده در کتیبه متعلق به دوران اسلام است، بی‌اعتنا ماند. او می‌گوید: من می‌خواهم تا زمانی که دو کتیبه دیگر داشته باشیم که معیار‌های دقیق تاریخ‌گذاری را که نویسندگان به کار می‌برند را برآورده کنیم، قضاوت کنم.
منبع: ایلنا
