ماه محرم، ماه پیروزی خون بر شمشیر واقعه‌ای بزرگ را در دل خود دارد که نقطه عطف مبارزه با ظلم و کج روی‌ها برای بقای اسلام اصیل است، قیامی که از سوی امام حسین (ع) چنان حادثه‌ای را در تاریخ اسلام و حتی جهان رقم زد که منشأ قیام‌های پس از خود و انقلاب‌های بزرگ جهانی شد.

زنده ماندن عاشورا پس از قرن‌ها از این اتفاق نشان دهنده عمق مبارزه و اثرگذاری این حرکت حتی با وجود تعداد اندک قیام کنندگان است. امام حسین با ۷۲ تن از یارانش چنان حماسه‌ای را رقم زد که به گفته خود ایشان نجات دهنده اسلام و مانع انحراف از خط اصلی دین شد. مسئله حکمرانی قیام عاشورا علیه حاکمیت یزید و امویان موضوعی است که حجت الاسلام نجف لک زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگی اسلامی در سلسله مباحثی به آن پرداخته است و خبرگزاری مهر در نظر دارد که آن را در طول دهه محرم منتشر کند. بخش اول این سخنان پیش از این منتشر شد و حال بخش دوم آن را می‌خوانید.

یکی از رویکرد‌ها در تحلیل قیام اباعبدالله رویکرد سیاسی این قیام است. قیام امام حسین (ع) را با رویکرد‌های مختلفی می‌توان تحلیل کرد که یکی از رویکرد‌های آشکار آن رویکرد سیاسی و به طور خاص از منظر حکمرانی است. یعنی قیام امام حسین (ع) برای این بود که حکمرانی یزید را از نظر تعالیم اسلام قابل قبول نمی‌دانست و معتقد بود این شیوه حکمرانی به نابودی اسلام منجر می‌شود و برای حفظ اسلام لازم است قیام کنیم.

وعده خدا نسبت به همراهی مردم با حاکمان فاسد

امام حسین (ع) در سخنرانی خود پیش از عزیمت به کوفه، مبانی قیام خود را از نظر سیاسی توضیح داده است. ایشان می‌فرمایند‌ای مردم رسول خدا چنین فرموده است هرکس که ببیند حاکم ستمگری را که حرام خدا را حلال شمرده، پیمان الهی را شکسته، مخالف با سنت رسول خدا عمل می‌کند، در ارتباط با مردم براساس گناه و تجاوز اقدام می‌کند و حدود الهی را مراعات نمی‌کند، سزاوار است خداوند او را در همانجا که حاکم ستمگر را وارد می‌کند او را نیز وارد کند. خلاصه معنایی این جمله این است هر گاه با حاکم ستمگر مواجه شدید باید در برابر او به مخالفت برخیزید.

سپس حضرت این را جزئی‌تر بیان می‌کند که آیا یزید مصداق فرمانروای ستمگر است؟ امام به طور جزئی این موارد گفته شده را در یزید بیان کرده و فرموده است این گروه یعنی یزید و بنی‌امیه به جای طاعت خدا به طاعت شیطان پایبند شده اند اینها طاعت خدای رحمان را ترک و سرپیچی کرده اند و فساد را در همه جا آشکار کرده‌اند. فساد در زمینه‌های سیاسی، اقتصاد، فرهنگی و اجتماعی و الی آخر. همین امروز هم می‌بینیم در کشور‌های به ظاهر مسلمان فساد آشکار است و آمریکا بر آنان فرمانروایی می‌کند و شیطان را اطاعت می‌کنند. به اطاعت شیطان بزرگ با رژیم صهیونیستی ارتباط برقرار می‌کنند و مظاهر فساد در خود و جوامعشان به وفور دیده می‌شود. امام حسین (ع) در ادامه می‌فرماید اینها حدود الهی را تعطیل کرده‌اند، بیت‌المال را به انحصار خود درآوردند، حرام‌های خدا حلال کرده اند و حلال خدا را حرام کرده‌اند و من که فرزند رسول خدا هستم به قیام بر تغییر این اوضاع بر همه سزاوارترم.

ویژگی‌های حکمرانی شیطان

یکی از پیمان‌های الهی این است که خدا امر می‌کند امانت‌ها به اهلشان سپرده شود یکی از امانت‌ها حکومت است که باید به دست کسی که لیاقت دارد برسد. عهد و پیمان را بنی امیه رعایت نمی‌کرد و در حالی که معاویه با امام حسن مجتبی پیمان بست بعد از خود جانشینی تعیین نکند، اما یزید را که هیچ صلاحیتی نداشت حاکم مسلمانان کرد.

حضرت در برابر یک حکمرانی ظالمانه قیام می‌کند پس ما می‌توانیم از ۲ نوع حکمرانی عادلانه و اسلامی، و حکمرانی ظالمانه و غیر اسلامی سخن بگوییم. یک حکمرانی که طبق شاخص‌های حضرت، طاعت رحمان را وجهه خود قرار می‌دهد که حکمرانی توحیدی است و آن حکمرانی که شیطان را وجهه خود قرار می‌دهد حکمرانی شیطانی است. حکمرانی که فساد را ظاهر می‌کند و حکمرانی که صلاح را متجلی می‌کند زمینه ساز بروز و ظهور عمل صالح می‌شود.

حکمرانی که حدود الهی را اجرا می‌کند می‌شود حکمرانی متعالی، حکمرانی که حدود الهی را تعطیل و نقض می‌کند و خودش متجاوز است حکمرانی شیطانی است. حکمرانی که بیت‌المال را به عدالت برای همه مردم هزینه می‌کندحکمرانی توحیدی می‌شود و حکمرانی که بیت‌المال را به انحصار خود در می‌آورد حق مردم و فقرا را نمی‌دهد حکمرانی شیطانی و ظالمانه می‌شود. در حکمرانی توحیدی حلال و حرام خدا مراعات می‌شود.

بعد حضرت می‌فرمایند نامه‌های شما مردم کوفه به دستم رسید و فرستادگان شما با پیام بیعت به نزد من آمدند و گفتند شما پیمان بسته اید که مرا در برابر دشمن تنها نمی‌گذارید. اگر شما به بیعت خود وفادار بمانید و عمل کنید به رشد و کمال دست پیدا می‌کنید، در حقیقت ایشان می‌گوید چیزی از این قیام به من نمی‌رسد من آمدم پاسخ بیعت شما را با کمک خود شما بدهم که به جنگ یک حکومت ستمگر و طاغوت برویم. این پیام امام حسین (ع) برای امروز جهانیان است که چقدر برای تحقق عدل و عدالت و ظلم گام بر می‌داریم. به بیان رهبر انقلاب چقدر مطالبه گر عدالت در خودمان و در سطح جهان هستیم. پیام امام حسین (ع) برای ما این است حکمرانی‌ها ظالمانه را کنار بگذاریم. در ادامه می‌فرمایند من حسین بن علی پسر حضرت فاطمه در کنار شما هستم و خاندان من در کنار خاندان شما هستند و من اسوه و الگوی شما هستم. اگر چنین نکردید، یعنی پیمان شکستید و از بیعت دست کشیدید، به خدا سوگند این رفتار از شما ناشناخته و عجیب نیست چرا که قبل از این با پدر، برادر و پسر عمویم مسلم چنین کردید. فریب خورده کس است که فریب شما را بخورد همه سعادت را از دست داده و بهره خویش را تباه کرده اید. به این آیه استناد می‌فرمایند که هرکس پیمان‌شکنی کند تنها به زیان خود پیمان شکسته است و به زودی خداوند مرا از شما بی نیاز می‌کند.

بعد این سخنرانی مردمی که پای سخنرانی بودند اعلام آمادگی کردند. حضرت در فرمایشات خود که در بخش‌های بعدی بخشی از آن را تقدیم شما می‌کنیم به روشنی شاخص‌های حکمرانی توحیدی و شیطانی را بیان کردند و به روشنی اقدام خود در این قیام را توضیح دادند. البته براساس دعوت مردم راه کوفه را در پیش گرفتند، اما تحلیلشان واقع بینانه بوده و به عهد و پیمان این مردم با توجه به سابقه‌ای که دارند نباید خوش بین بود. ما قیام امام حسین (ع) را گرامی می‌داریم چرا که فرمودند من را اسوه خود قرار دهید. این برای امروز ما نیز هست و تنها برای آن دوره نبوده که مطلبی تاریخی است.

منبع: مهر