این مراسم جزء سنتهایی است که از قدیم الایام در این شهر رواج داشته و در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس کشور با شماره ۲۰۷۴ در تاریخ ۱۳۹۸/۱۱/۲۹ به ثبت رسیده است.
یک فعال میراث فرهنگی در این باره گفت: نخل که نماد تابوت و نخل گردانی نماد تشییع جنازه حضرت سیدالشهدا (ع) و یاران باوفای ایشان است، در زواره اصفهان بر اثر شواهد و قرائن که سینه به سینه نیز بیان شده، قدمت بیش از ۳۰۰ ساله دارد که با ساخت حسینیهها و ایجاد صفه نخل، نخل بندی و نخل گردانی، این آیین منظمتر و بیشتر قوت گرفت.
محسن هادی طحان زواره با اشاره به آیین سنتی - مذهبی ۳۰۰ ساله نخل بندی در شهر تاریخی زواره بیان کرد و نخل این نماد مقدس که مورد احترام همه مردم است از چوب تهیه شده و بوسیله پارچه پوشیده و تزیین میشود و بستن پارچهها و آماده سازی آن به نخل بندان معروف است.
او گفت: آیین نخل بندان زواره در حسینیه بزرگ هر ساله چند روز به شروع محرم و ترجیحا آخرین جمعه منتهی به محرم برگزار میشود. این مراسم سنتی - مذهبی صبح زود با زیارت عاشورا روبروی صفه نخل و سپس با پذیرایی و صبحانه پخش نذری مختصری شروع و در پایان مراسم هم آش نذری توزیع میشود.
به گفته این فعال میراث فرهنگی، همراه با بستن نخل ۱۸ بیرق یا (کُتَل) که با پارچه پوشیده میشود و در جلد (جلوی) نخل به حرکت درمیآید. این ۱۸ بیرق نماد جوانان بنی هاشم (ع) است.
هادی طحان افزود: در نخل بندان زواره دو علم که به گوشواره معروف است نیز با پارچه بسته میشود و دو طرف نخل به حرکت در میآید و اینها نماد حضرت علی اکبر (ع) و حضرت عباس (ع) هستند.
او با بیان اینکه در جلو نخل یعنی پیشانی، ۲۰عدد قبه فلزی نصب میشود که نماد خیمههای امام حسین (ع) است گفت: برادران خدامی که نسل در نسل از صدها سال پیش سُکان دار این آیین هستند، به کمک دیگر خادمین حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و افراد دیگر که هر کدام وظیفه مشخصی دارند، این آیین را انجام میدهند.
این فعال میراث فرهنگی ادامه داد: بستن نخل به وسیله پارچههای رنگی که اصولا افراد از گذشته تا به امروز نذر این کار کردهاند، انجام میشود و بستن پارچهها به نخل همراه با روضههای سنتی و اذکار و توسل به ائمه و حضرت سید الشهدا (ع) انجام میشود که هنگام کار زمزمه میشود و افرادی هم بلند میخوانند.
طبق یک سنت دیرینه چند روز مانده به آغاز ماه محرم و عزاداری سیدالشهدا «ع» در دو حسینیه بزرگ و کوچک زواره آیین نخل بندان انجام میشود.
در این مراسم خادمین آقا اباعبدالله الحسین «ع» پارچههای رنگی اهدایی مردم را به نخل چوبی قدیمی به سبک خاصی میبندند و آن را برای محرم آماده میکنند.