آمار و ارقام از رو به فزونی بودن روز‌های تیره و تار خراسان جنوبی هر سال در مقایسه با سال قبل از آن حکایت دارد و این درحالیست که همه نقاط استان مجهز به دستگاه پایش کیفی هوا نیست و فقط ۵ دستگاه در خراسان جنوبی آن هم در شهر‌های سرایان، حاجی آباد زیرکوه، نهبندان و ۲ نقطه هم در مرکز استان (بیرجند) وجود دارد.
روز‌های غبارآلود خراسان جنوبی دیگر سال هاست به واسطه قهر ۲۴ ساله طبیعت دیگر مختص به زمان شروع و پایان باد‌های ۱۲۰ روزه نیست چرا که زمان وقوع این باد‌ها نیز به واسطه تغییر اقلیم رخ داده از ۱۲۰ روز به ۱۸۰ تا ۱۹۰ روز افزایش یافته و به تعبیر دیگر بیش از نیمی از سال را استان درگیر با این پدیده طبیعی ست.
خراسان جنوبی غبارخیزترین استان کشور
هر سال که می‌گذرد از روز‌های پاک آسمان این مناطق که خراسان جنوبی هم جزئی از آن است کاسته می‌شود، زیرا تداوم خشکسالی‌ها آثار مخرب این پدیده را هر سال افزایش می‌دهد طوری که گاهی آسمان غبار گرفته سبب می‌شود تا حتی پرواز هواپیما‌ها لغو و بسیاری از فعالیت‌ها و کار‌های دیگر مختل شود و شهر‌هایی که شاید در این سال‌ها کمتر روز‌های غبارآلود را در کارنامه داشتند نیز به فهرست اضافه شوند و بیابان هم خود را هر چه بیشتر به این شهر‌ها نزدیک کند.
جالب این است که دیگر اغلب روز‌ها قبل از آغاز باد‌های ۱۲۰ روزه نیز شاهد روز‌های با وضعیت غبارآلود و کیفیت نامطلوب در خراسان جنوبی هستیم که باز هم نشان از تغییر اقلیم رخ داده و آثار وخیم ۲۴ ساله قهر طبیعت دارد.
طهماسبی بیرگانی دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار ۱۳ اردیبهشت ماه گذشته در وبینار آینده‌پژوهشی برنامه‌های حفاظت و احیای دریاچه‌ها و تالاب‌های کشور با بیان این که ۲۳ استان کشور دارای کانون گرد و غبار است گفت: به ترتیب ۶ استان خراسان جنوبی، کرمان، سیستان‌و‌بلوچستان، خراسان رضوی، خوزستان و هرمزگان ۸۵ درصد غبارخیزی کشور را دارند.
او افزود: خراسان جنوبی با ۶ میلیون هکتار غبارخیزی در صدر جدول مناطق گرد و غبار قرار دارد و بالاترین میزان غبارخیزی در این استان در مرز ایران و افغانستان در یزدان‌آباد است.
روز‌های تیره و تار سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲
سال ۱۴۰۱ در ماه‌های تیر و مهر آسمان خراسان جنوبی روز‌های غبارآلود بسیاری را پشت سر گذاشت و روز‌های با وضعیت نامطلوب آن به ۸۷ روز در سال رسید یعنی ۳ ماه از سال در خراسان جنوبی تیره و تار بود.
اما آمار پارسال خراسان جنوبی حکایت از این دارد که ۱۲۶ روز هوای استان کیفیت نامطلوب را تجربه کرد یعنی بیش از ۴ ماه از سال خراسان جنوبی غبارآلود بود و یک ماه بیشتر از سال قبل بر روز‌های تیره و تار آن افزوده شد.
هاشم آبادی رئیس اداره پایش و آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان جنوبی گفت: پارسال ۱۲۶ روز هوای استان کیفیت نامطلوب را تجربه کرد و این آمار مربوط به ۵ ایستگاه پایش کیفی هوای استان است چرا که بقیه نقاط خراسان جنوبی دستگاه پایش کیفی هوا ندارد.
بیشتر بخوانید
او با بیان این که اکنون شهر‌های نهبندان، سرایان، حاجی آباد زیرکوه و بیرجند دارای ایستگاه پایش کیفی هواست افزود: نهبندان با ۷۱ روز و حاجی آباد زیرکوه با ۶۲ روز و سرایان با ۶۰ روز و بیرجند با ۳۵ روز بیشترین روز‌های غبارآلود را در پارسال پشت سرگذاشته اند که این آمار نشان از رشد ۱۰۰ درصد غبار خیزی در حاجی آباد زیرکوه دارد چرا که پارسال تعداد روز‌های با کیفیت نامطلوب این نقطه از استان ۲۷ روز بود و امسال بیش از دو برابر شده است.
خراسان جنوبی باز هم در فهرست استان‌های غبار خیز کشور
هاشم آبادی رئیس اداره پایش و آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی ادامه داد: این آمار مربوط به زمانی است که دستگاه‌های پایش کیفی هوا در این ۵ نقطه از استان در مدار بوده و داد‌هها را ثبت کرده اند که به طور حتم زمانی که در مدار نبوده هم به طور حتم شاید آن روز غبار آلود و با کیفیت نامطلوب بوده باشد.
او در پاسخ به این پرسش که امسال نیز خراسان جنوبی جزو همان ۶ استان غبار الود کشور است اظهار کرد: آماری که دبیرستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار اعلام کرد مربوط به پارسال است، اما امسال نیز به طور حتم با توجه به رشد ۱۰۰ درصدی روز‌های غبارآلوده استان از جمله شهرحاجی آباد زیرکوه دور از انتظار نیست که خراسان جنوبی بازهم جزو ۶ استان غبار خیز کشور باشد.
رئیس اداره پایش و آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان جنوبی عنوان کرد: به جد پیگیری‌ها برای بهره‌مندی دیگر نقاط استان نیز از ایستگاه پایش وضعیت هوا ادامه دارد، اما محدودیت‌های اعتباری سبب شده تا به دلیل گرانی امکانات و تجهیزات مورد نیاز این ایستگاه‌ها بقیه نقاط خراسان جنوبی مجهز به این امکان نشوند.
هاشم آبادی تخصیص منابع ملی را در این زمینه بسیار تأثیرگذار دانست و اظهار کرد: نمی‌شود گفت کدام نقطه از خراسان جنوبی در اولویت برای مجهز شدن به ایستگاه پایش هواست چرا که خراسان جنوبی جزء ۶ استان اول غبار خیز کشور به حساب می‌آید، اما اگر شهرستان‌های طبس، بشرویه و درمیان از بقیه نقاط استان بیشتر به تجهیز شدن به ایستگاه پایش هوا نیاز دارند.
او ادامه داد: در ۲ ماه فروردین و اردیبهشت ماه امسال نیز خراسان جنوبی ۱۱ روز هوای ناسالم را تجربه کرده است که در مقایسه با پارسال برابر می‌کند.
منبع: فارس
