سال گذشته آب سد ارس که در استان آذربایجان‌شرقی و در مرز ایران و آذربایجان قرار دارد با توجه به کاهش بارندگی در منطقه ۱۴۰ میلیون متر مکعب کاهش یافته بود، اما امسال با شروع فصل بارش در ترکیه، ارمنستان و ایران و بالا بودن میزان ورودی شاهد بالارفتن حجم آب پشت سد و پرشدگی ۱۰۰ درصدی سد هستیم که در مرحله سرریز قرارگرفته است.
این سد با اختلاف ۴۷ درصدی پرشدگی نسبت‌به سال قبل و حجم مخزنی یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعبی از نوع سنگ‌ریزه‌ای با هستهٔ رسی است که ارتفاع آن ۶۱ متر و طول تاج آن ۳۹۰ متر است.
نیم قرن بهره‌برداری دوستانه و مشترک از سد ارس در سطح بین‌المللی برخلاف اغلب رود‌های مرزی در دنیا که محل مناقشه‌اند، محل دوستی دو کشور است.
تقسیم برابر منابع آب و انرژی تحت مدیریت مشترک این سد فارغ از هرگونه مسائل سیاسی، روابط تفاهم‌آمیز میان دو کشور را در رعایت پروتکل‌ها، برداشت حقابه، دریافت انرژی و برخورد فنی و تخصصی با موضوع را قوت بخشیده است.
این سد و نیروگاه تا ۵۰ سال پاسخ‌گوی نیاز‌ها خواهد بود و مدیریت مشترک در تعمیر و نگهداری و بهره‌برداری از سد و نیروگاه و مشارکت در هزینه‌ها، پایبندی به توافقات جلسات هماهنگی و پروتکل‌ها موجب موفقیت مدیریت این سد بوده است.
هدف از احداث این سد مخزنی، ذخیره‌سازی آب و کنترل سیلاب‌های رودخانهٔ ارس به منظور آبیاری ۸۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی پایین‌دست سد و نیز تولید برق‌آبی بوده‌است.
این سد شامل چهار توربین کاپلان (هر طرف دو عدد) جمعاً به‌قدرت ۲۰۰ مگاوات (هرکدام ۵۰ مگاوات) است و با سرعت ۱۶۶ ٫ ۶۷ دور در دقیقه دوران می‌کند که ظرفیت تولید نیروگاه طرف ایران ۱۰۰ مگاوات است.
این سد افزون‌بر جلوگیری از خروج سالانه یک میلیارد مترمکعب آب از کشور، توان تولید انرژی برق سالیانه معادل ۵۵۰ گیگاوات ساعت (سهم هر طرف ۲۷۵ گیگاوات ساعت) را دارد.
۱۱ سد بزرگ و ۱۰۰ سد کوچک خاکی در آذربایجان‌شرقی وجود دارد که در تراز نرمال حجم کل سد‌های آذربایجان‌شرقی، ۵۷۶ میلیون متر مکعب است و شامل سد‌های علویان ۵۷، سهند ۱۶۵، نهند ۲۱.۶، آیدوغموش ۱۳۰.۸، ستارخان اهر ۱۲۷.۷، قلعه‌چای ۴۰، تاجیار چهار، زنوز ۴.۹، کردکندی ۵.۴ و ارسباران ۲۵ میلیون مترمکعب است.
سد مرزی ارس با تراز نرمال آب یک هزار و ۲۵۴ مترمکعب و سد خداآفرین با تراز نرمال آب یک‌هزار و ۶۱۲ میلیون مترمکعب سد‌های مرزی استان آذربایجان‌شرقی هستند.
منبع: تسنیم
