نوعی سرخس به خاطر داشتن بیشترین دی‌ان‌ای در میان موجودات زنده وارد کتاب رکورد‌های جهانی شده است. ماده ژنتیکی یا ژنوم این گیاه وقتی باز شود، به حدود ۱۰۰ متر می‌رسد. دکتر ایلیا لیچ از باغ‌های گیاه‌شناسی سلطنتی کیو در گفتگو با بی‌بی‌سی نیوز گفت: «این ژنوم بزرگ‌ترین ژنومی است که تاکنون در موجودات زنده روی زمین کشف شده است.»

ژنوم مجموعه کاملی از دستورالعمل‌های دی‌ان‌ای درون یک سلول است که اطلاعات موردنیاز برای رشد و نمو موجود زنده را در خود جای داده است.

بسیاری از گیاهان دارای ژنوم بزرگ هستند و دانشمندان به دنبال کشف علت این موضوع هستند. آنها می‌خواهند دریابند این ژنوم عظیم چگونه عمل می‌کند و گیاه چگونه با این مقدار ژنوم زنده می‌ماند.

گیاه سرخس

سرخس رکورددار بیشترین دی‌ان‌ای که نام علمی آن Tmesipteris oblanceolate است، به گروهی از گیاهان اولیه تعلق دارد که مدت‌ها پیش از پیدایش دایناسور‌ها روی زمین تکامل پیدا کردند. سرخس مذکور تنها در کالدونیای جدید در اقیانوس آرام و چند جزیره مجاور یافت می‌شود و روی تنه و شاخه‌های درختان جنگل‌های بارانی رشد می‌کند.

در مطالعه جدید که در مجله‌ی iScience منتشر شد، پژوهشگران مواد ژنتیکی را از نمونه‌های جمع‌آوری شده از کالدونیای جدید استخراج کردند. آنها میزان اتصال رنگ به دی‌ان‌ای را اندازه‌گیری کردند. رنگ بیشتر به معنای ژنوم بزرگ‌تر است.

مشخص شد سرخس مورد بررسی دارای ژنوم با اندازه ۱۶۰ میلیارد جفت باز دی‌ان‌ای است که وقتی باز شود، طول آن به حدود ۱۰۰ متر می‌رسد. درمقابل، ژنوم انسان فقط شامل حدود سه میلیارد جفت باز می‌شود و طول آن در حالت باز شده به حدود دو متر می‌رسد.

سرخس یادشده اکنون دارای سه رکورد جهانی برای بزرگ‌ترین ژنوم در میان کل موجودات زنده، بزرگ‌ترین ژنوم گیاهان و بزرگ‌ترین ژنوم سرخس‌ها است.

ژنوم‌های بزرگ و کوچک

بیشتر دی‌ان‌ای گیاهان و جانوران درون هسته سلول و به شکل پیچ‌خورده وجود دارد. این ماده ژنتیکی یا ژنوم تمام اطلاعاتی را که موجود زنده برای عملکرد به آن نیاز دارد، در رشته‌های طولانی از دی‌ان‌ای که کروموزوم نامیده می‌شود، ذخیره می‌کند.

تنوع زیادی در اندازه ژنوم وجود دارد. در سلسله حیوانات، برخی از بزرگ‌ترین ژنوم‌ها شامل شُش‌ماهی و سمندر با حدود ۱۲۰ میلیارد جفت باز می‌شود.

همه گیاهان ژنوم بزرگی ندارند. برای مثال درخت بلوط ژنوم نسبتا کوچکی دارد و اگر کل دی‌ان‌ای موجود در یک سلول درخت بلوط را باز کنید، طول آن به ۶۶ سانتی‌متر می‌رسد.

منبع: زومیت