بنیامین نتانیاهو در دو راهی سختی قرار گرفته است. ظاهرا ناچار است بین ائتلاف سیاسی خود و پیشنهاد رئیس جمهور آمریکا برای آتش‌بس در نوار غزه، یکی را انتخاب کند. اما آیا راه سومی هم دارد؟

روز جمعه گذشته (روز ۲۳۸ جنگ)، جو بایدن، یک طرح برای آتش‌بس در غزه پیشنهاد کرد که شامل سه مرحله است. اول، «توقف کامل تبادل آتش» بین دو طرف. دوم، عقب‌نشینی نیرو‌های اسرائیلی از همه مناطق مسکونی در نوار غزه و سوم آزادسازی تعدادی از اُسرا از جمله زنان و سالخوردگان و مجروحان در مقابل آزادسازی صد‌ها اسیر فلسطینی. جامعه بین‌الملل از آن استقبال کرد. حماس نیز اعلام کرد طرحی که شامل توقف جنگ و خروج ارتش اسرائیل از نوار غزه باشد، می‌پذیرد، اما مشکل اینجاست که این طرح، اختلافات در اسرائیل را افزایش داده است.

از یک سو ائتلاف سیاسی نتانیاهو که شامل عناصر راستگرا از جمله بتسلئیل سموتریچ وزیر دارایی (صهیونیسم دینی) و ایتمار بن گویر (عوتسما یهودیت) است، تهدید کرده‌اند که با خروج از ائتلاف حاکم، دولت را منحل می‌کنند لذا نتانیاهو نباید جنگ را متوقف کند، زیرا از نگاه آنان، توقف جنگ به معنای کوتاه آمدن مقابل حماس است. 

طرح بایدن به طور عامدانه موضوع راهکار دودولتی و بقای حماس در قدرت را مبهم گذاشته تا بتواند موافقت تل‌‎آویو را جهت این آتش‌بس کسب کند بلکه بتواند تا حدی از فشار ناشی از ناکامی مزمن ارتش اسرائیل در نوار غزه بکاهد و با خرید زمان و از طرفی بازگشت تعدادی از اسرای اسرائیلی، صحنه را (در آستانه انتخابات آمریکا) به سود اسرائیل تغییر دهد. اما نکته اینجاست که آیا متحدان سیاسی نتانیاهو اجازه خواهند داد که تبادل آتش متوقف شود؟

نتانیاهو از یک سو برای حفظ ائتلاف سیاسی و بقای خود خود در قدرت، اعلام کرد که شروطش برای پایان دادن به جنگ در غزه تغییر نکرده و موافقت اسرائیل با توقف تبادل آتش قبل از تحقق شروط منتفی است. از طرفی دیگر افکار عمومی اسرائیل، نتانیاهو را برای قبول این طرح، تحت فشار گذاشته است. جمع خانواده اسرای اسرائیلی خطاب به نتانیاهو اعلام کردند که «زمان رو به اتمام است و شاید این فرصت آخر برای نجات جان» اسرایشان باشد؛ و البته که تحولات جنگ در هشت ماه گذشته ثابت کرده که چنین چیزی برای نتانیاهو اهمیت ندارد. همچنین یائیر لاپید رهبر مخالفان سیاسی نتانیاهو نیز او را به پذیرش طرح آمریکا دعوت کردند.

طرح بایدن به گونه‌ای است که تلاش کرده آبروی نتانیاهو و اسرائیل را حفظ کند و آبرومندانه تن به امتیازدهی بدهند. دولت آمریکا، چون می‌داند با چه عناصر لجوجی در تل آویو روبه‌روست، تا آنجا که توانست بر سر اسرائیل منت گذاشت و تلاش کرد، تل‌آویو را به پذیرش این طرح متقاعد کند؛ لذا بایدن در نطق خود در این خصوص گفت: من به عنوان کسی که تعهدی طولانی به اسرائیل داشته، و به عنوان تنها رئیس جمهور آمریکا که در زمان جنگ به اسرائیل سفر کرد، و به عنوان کسی که برای دفاع مستقیم از اسرائیل هنگام حمله ایران نیرو‌های آمریکایی را به اسرائیل فرستاده است، از شما می‌خواهم تأمل، و به این فکر کنید که اگر این لحظه [فرصت]از دست برود... ما نمی‌توانیم این لحظه را هدر بدهیم».

دیگر بایدن با چه زبانی باید به نتانیاهو اعلام کند که وضعیت وخیم است و چه بسا این آخرین فرصت هم باشد؛ بنابراین آمریکا که خود عامل اصلی بمباران مردم غزه است، ابداً برای آتش‌بس انگیزه‌ای بشردوستانه ندارد و صرفا به نجات اسرائیل و باز کردن گره کور جنگ در نوار غزه فکر می‌کند؛ امری که با لجاجت احزاب راستگرا در اسرائیل گره خورده و تا الان نه با دستان آمریکا و نه با دندان جو بایدن هم باز نشده است.

از آنجا که فروپاشی ائتلاف سیاسی حاکم بر تل‌آویو به معنای افتادن نتانیاهو از رأس هرم قدرت و در نتیجه غلتیدن به حضیض شکست و سرنوشتی مبهم است، نتانیاهو هرگز خواسته ائتلاف خود را بی پاسخ نمی‌گذارد بنابراین بعید است که طرح بایدن حتی اگر اجرایی شود، اهداف مد نظرش را محقق کند، زیرا ائتلاف حاکم در هر لحظه‌ای که لازم ببیند، حملات به نوار غزه را از سر خواهد گرفت بنابراین سرنوشت نتانیاهو در میدان جنگ روشن خواهد شد مگر آنکه بتواند به گونه‌ای میان خواسته‌های ائتلاف سیاسی خود و خواسته آمریکا، نوعی توازن برقرار کند که بعید به نظر می‌رسد و حداکثر چیزی که در افق دیده می‌شود، اجرای ناقص طرح یعنی تبادل شماری از اسرا است تا فشار داخلی و آمریکایی بر تل‌آویو کاهش یابد. در نتیجه، میدان، تعیین‌کننده نتیجه نهایی است ولی با گذشت زمانی بیشتر.

منبع: فارس