پشت پرده پخش نشدن گزارش پرونده مرگ نیکا شاکرمی در BBC فارسی

به ‎تازگی سرویس جهانی BBC گزارشی ادعایی را درباره مرگ نیکا شاکرمی منتشر کرد که از همان ابتدا جعلی بودن آن آشکار شد.

شبکه تحت مالکیت انگلیس پس از انتشار گزارش ادعایی خود درباره مرگ شاکرمی سعی کرد که آن را برای مخاطبانش تشریح کند، اما در این پروژه هم ناکام ماند.

در همین رابطه محمد لسانی، کارشناس رسانه  ضمن اشاره به وجود روایتی مختلف در بررسی آنچه BBC  جهانی از آن به‌عنوان گزارش تحقیقی جدید در پرونده نیکا شاکرمی خواند، می‌‎گوید که از چند زاویه می‌توان به ادعای BBC جهانی درباره این پرونده پرداخت.

لسانی با بیان اینکه زاویه نخست در بررسی این موضوع، کانال یا مجرای انتشار گزارش یاد شده است، زاویه دوم، محتوا و زاویه سوم، سابقه طرح چنین ادعا‌هایی از سوی برند‌های رسانه‌ای در سال‌های اخیر است، اظهار کرد: نکته مهم این است که BBC جهانی با در اختیار داشتن BBC فارسی چرا برند مادر و اصلی را وارد موضوع کردند؟

کارشناس رسانه با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد ۲ مسئله در اینجا وجود دارد؛ مسئله نخست اینکه اثرگذاری BBC فارسی روی مخاطبانش محدود شده است، بیان کرد: پیمایش‌های داخل و خارج ایران نشان می‌دهد که اسلوب کلاسیک BBC فارسی در رقابت با دیگر رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور که از ادبیات بسیار تند، هیجانی و غیر خبری استفاده می‌کنند، جامانده و در جلب توجه مخاطبان ناموفق بوده است؛ کاهش بودجه‌های BBC فارسی و تعدیل نیروهایش هم موید این امر است؛ به همین دلیل برند مادر وارد شده که قدرت و برد پیام بیشتری دارد.

وی در ادامه با بیان اینکه نکته دوم این است که اصولا برجسته کردن و مسئله ساختن در افکار عمومی جهانی کار رسانه‌های منطقه‌ای نیست، بلکه رسانه‌های بین‌المللی و رسانه‌های مادر توان مسئله‌سازی دارند، اضافه کرد اکنون به دلیل وجود چند مسئله در مورد ایران شامل عملیات وعده صادق، موضوع هسته‌ای و اقتدار منطقه‌ای ایران، حاشیه‌سازی علیه کشور به شدت در حال گسترش یافتن است تا به زعم خود بتوانند ایران را به‌عنوان یک مسئله جهانی مطرح می‌کنند؛ در همین چارچوب تلاش می‌شود تا مسئله ایران هم‌تراز با موضوع گرمایش جهانی برای افکار عمومی مردم سراسر دنیا به‌عنوان یک مسئله جهانی مطرح شود؛ این اقدام در چارچوب تلاش کشور‌های غربی برای تحریک افکار عمومی علیه کشور‌هایی که در مقابلشان می‌ایستند، انجام می‌شود.

به گفته لسانی، به نظر می‌رسد BBC جهانی به این دلایل خود مجرا و کانال انتشار خبر درباره پرونده مرگ نیکا شاکرمی شد.

این فعال رسانه‎ ای در بخشی دیگر به موضوع گزارش ادعایی سرویس جهانی BBC از منظر محتوا پرداخت و گفت: از منظر محتوا نیز محتوای گزارش ادعایی یک اصل و یک رفع دارد؛ اصل ادعایی به معنای اصل روایت مرگ و نسبت دادن آن به نیرو‌های نظامی چیزی است که در سال ۱۴۰۱ انجام شده بود و عملا داستان جدیدی نبود، اما شاید آنچه برای سوژه‌پردازان رسانه‌ای در پرونده مرگ نیکا شاکرمی جذابیت داشته، فرع این داستان بوده است.

لسانی با بیان اینکه چگونگی مرگ این نوجوان هدف اصلی سوژه‌پردازان رسانه‌ای یاد شده بود، عنوان کرد: در حال حاضر موضوع ادعایی تروریستی خواندن سپاه پاسداران در اتحادیه اروپا و دیگر کشور‌ها در جریان است و اینها در حوزه‌های مختلف با طرح نکات فرعی قصد داغ کردن این داستان را در افکار عمومی جهان و انحراف توجهات را داشته‌اند.

وی با تاکید بر این موضوع که تلاش برای انحراف توجه از موضوع روز یعنی بحث اعتراض‌های گسترده دانشجویی که می‌توان از آن به‌عنوان انتفاضه دانشجویان اروپایی و آمریکایی یاد کرد، دلیل مهمی برای طرح داستان جدید در موضوع مرگ نیکا شاکرمی بوده است، اظهار کرد: این انتفاضه ارتباط با گفتمان مقاومت دارد و در حوزه گفتمان مقاومت، جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین پیشقراولان و پیشگامان ارتش مقاومت مطرح است.

کارشناس رسانه با اشاره به اینکه داستان BBC جهانی با روایت‌های جزیی و فرعی مطرح شده کاملا درصدد جدا کردن اتفاق‌های روز از سردمداران گفتمان مقاومت است، افزود: یعنی تلاش می‌شود بین اعتراض‌ها با عقبه آنها که گفتمان مقاومت است، فاصله و جدایی ایجاد شود.

به گفته لسانی، محتوای این ادعا هم بدون هیچ سند و مدرکی ارائه شده است؛ این در حالی است که BBC جهانی مدعی ارائه گزارش تحقیقی شده و در این نوع گزارش به‌عنوان کاری در چارچوب روزنامه‌نگاری تحقیقی برخلاف گزارش‌های معمولی، یک تیم خبری خبره چند صد ساعت کار و خروجی را آماده می‌کنند؛ در مورد گزارش BBC جهانی در پرونده نیکا شاکرمی ما شاهد این هستیم که منابع و شواهد کافی وجود ندارد و بر مبنای بیان مجموعه‌ای از شنیده‌ها تهیه و ارائه شده است.

فعال رسانه‌ای، ادامه داد: از منظر دیگر نیز باید به بررسی پیشینه ادعا‌های صورت گرفته توجه شود؛ در حوزه ادعا‌های رسانه‌ای، چندین ادعا طی چند سال اخیر وجود داشت که مهم‌ترین آنها ادعا‌های رویترز، نیویورک‎تایمز و BBC هستند.

این کارشناس رسانه در پایان با تاکید بر اینکه داستان‌سرایی اخیر BBC  جهانی سومین مسئله از این دست در سال‌های اخیر است؛ چراکه رسما هم اعلام کردند که در اسناد دست برده و آنها را دستکاری کردند تا به ادعای خود منابعشان افشا نشود، گفت: این مسئله نشان می‌دهد که ما امروز شاهد ورود و نفوذ فیک‌نیوز به رسانه‌های جهانی هستیم؛ یعنی برخلاف اینکه قبلا فیک‌نیوز در کف گروه‌های شبکه ‎های اجتماعی تشکیل می‌شد، امروز شاهد این هستیم که این موضوع از طریق برند‌ها پیگیری می‌شود و تحریف روایت یا عملا عملیات روایت از سوی اینها انجام می‌شود.

منبع: میزان