هرچند زندگی همراهان بیماران در اطراف بیمارستان‌های بزرگ پایتخت تصویر ناآشنایی نیست و سال هاست که شاهدیم جمعی از بیماران و همراهان شان از کیلومتر‌ها دورتر برای درمان راهی تهران می‌شوند، اما این بار با بررسی فضای بیرونی دو ضلع مختلف بیمارستان، خبری از چادر‌های رنگی مسافرتی و تراکم حضور همراهان بیمارستان به اندازه قبل نبود. فقط آن حوالی ماشین‌هایی با پلاک‌های متفرقه که هرکدام نشان از شهر‌های مختلف بودند به چشم می‌خورد. برای ورود به بیمارستان مقابل در خیابان قریب توقف کردیم.

در بدو ورود در پیادروی مقابل بیمارستان کاغذ‌های زردرنگی که به فاصله بسیار کم از همدیگر بر زمین چسبانده شده بود، توجه مان را جلب کرد. کاغذ‌های تبلیغاتی زرد رنگ مربوط به یک همراه سرا بود. روی کاغذ‌ها نوشته شده بود: اتاق سه تخته ۴۰۰ هزار تومان، اتاق چهار تخته ۵۰۰ هزارتومان؛ فقط در چند قدمی بیمارستان. آن طور که نگهبان می‌گفت این بیمارستان چند همراه سرا دارد که نزدیک‌ترین آن همین است. کمی آن سوتر در مسیر، دو خانمی را دیدم که در پیاده روی بیمارستان روی زیراندازی نشسته بودند و با زبان محلی مشغول صحبت بودند.

 برای درمان تومور روده پدرشان از گنبد کاووس به تهران آمده بودند و حالا ۱۶ روز بود که مقابل بیمارستان زندگی می‌کردند. از آنها پرسیدم: همراه سرا چندقدم بالاتر است، چرا به آنجا نرفته اید؟ دختر جوان جواب داد: شبی ۵۰۰ هزار تومان است. تازه مگر فقط همین است، هزینه خورد و خوراک و... کم نیست. همین پریشب از بیرون غذا گرفتیم حدود ۶۰۰ هزارتومان شد! با تعجب پرسیدم: مگر همراه سرا رایگان نیست؟ خانم مسن تری که همراه زن جوان بود، گفت: نه! فقط اگر از طرف مددکاری بیمارستان نامه داشته باشی، یک نفر همراه می‌تواند به صورت رایگان بماند.

در همراه سرا

به همراه سرای نزدیک بیمارستان رفتم. وارد که شدم مرد بی حوصله‌ای که ظاهرا مسئول پذیرش آنجا بود با گوشی موبایلش بازی می‌کرد. شرایط آنجا را پرسیدم. از بالای عینک نگاهی کرد و گفت: اینجا اتاق‌ها دربست و شبی ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان است. از تعداد نفرات پرسیدم که گفت: نهایتا سه تا پنج نفر هر اتاق ظرفیت دارد. از جایش بلند شد و با همان بی حوصلگی گفت: «شرایطش هم اینه نفراتی که میخوان بمونن، مدارک محرمیت باید داشته باشن» این را گفت و رفت.

گفتگو با مددکاری

فردای آن روز مجددا برای صحبت با مسئولان بیمارستان راهی آنجا شدم. در راه با راننده تاکسی که راننده خط مسیر‌های اطراف بیمارستان بود، مشغول صحبت شدم. موضوع همراهان بیماران که مطرح شد، گفت: چندوقت پیش یک خانواده همین جا جلوی بیمارستان در چادر خفه شدند. ظاهرا برای گرم شدن پیک نیک را داخل چادر روشن کرده بودند که گاز پخش شده و فوت شدند.

به مددکاری بیمارستان رفتم. زنجیری که کمی آن طرف‌تر از میز کارشناس مددکاری کشیده شده بود مانع ورود کامل به اتاق می‌شد. از پشت همان زنجیر از کارشناس مددکاری شرایط همراه سرا را پرسیدم. کارشناس مددکاری بی وقفه شروع به گفتن همه شرایط کرد و گفت: «بیماری که در اینجا بستری باشد، بسته به این که در کدام بخش از بیمارستان بستری است، باید برود مددکاری مربوط به خودش. اما کلا همراه سرا دو نوع است یکی همراه سرای عمومی که نزدیک بیمارستان است... وسط صحبتش پرسیدم همین همراه سرای نزدیک بیمارستان منظورتان است؟ گفت: نه! آنجا خصوصی شده و زیر نظر ما نیست. به حرف هایش در مورد همراه سرای عمومی ادامه داد: در این همراه سرا خانم‌ها و آقایان به تفکیک هستند.

 اگر همراه خانم باشد به اتاق خانم‌ها می‌رود و اگر آقا باشد به اتاق آقایان می‌رود. یکسری دیگر از همراه سرا‌ها هم هستند که با فاصله از بیمارستان است که مثل مهمانپذیر اتاق به بیماران می‌دهند. همراهان باید با ماشین به آنجا بروند و هزینه رفت و آمد دارد، چون نزدیک‌ترین آنها هفت تیر، ستارخان است. این کارشناس همچنان ادامه داد: همراه سرا‌ها رایگان هستند و ظرفیت آنها نهایتا دو نفر است و همراه تا یک هفته می‌تواند در آنجا بماند پس از آن اگر پزشک مجدد اعلام کند که بیمار همچنان نیاز به بستری دارد، مدت زمان اقامت همراهان تمدید می‌شود. بعد از شنیدن توضیحات مددکار، بیرون آمدم. برای هماهنگی و صحبت با دیگر مسئولان بیمارستان به سمت بخش روابط عمومی رفتم. بعد از دنبال کردن تابلو‌های راهنمای بیمارستان فهمیدم که اتاق این بخش در حال تعمیر است و به محل دیگری منتقل شده! بعد از پرس وجو به اتاقی رسیدم که روی برگه‌ای جلوی در آن نوشته شده بود «روابط عمومی». با خانمی که مسئول آنجا بود برای هماهنگی مصاحبه با مسئولان بیمارستان صحبت کردم، اما نتیجه‌ای نداشت و طی کردن مراحل اداری و نامه نگاری‌های متعدد، از این کار منصرفم کرد.

احداث همراه سرای VIP برای اقامت خانوادگی

بعد از بازگشت از بیمارستان برای پیگیری وضعیت همراه سرا‌ها و اطلاع از شرایط آنها سراغ شهرداری به عنوان یکی از متولیان این طرح رفتم. احمد احمدی صدر، مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران درخصوص همراه سرا‌ها به جام جم می‌گوید: ایجاد همراه سرا‌ها اساسا در کل دنیا با وزارت بهداشت و مجموعه بهداشت و درمان است. زیرا هر بیماری که در بیمارستان‌ها بستری می‌شود، همراهی دارد که می‌خواهد در نزدیک‌ترین فاصله با بیمار خود اسکان داشته باشد؛ لذا باید قبل از طراحی مجموعه‌های بیمارستانی، واحد‌های ویژه برای همراهان بیماران در نظر گرفته شود. در دو سال اخیر شهرداری با هدف کمک به مردم هفت همراه سرا با استفاده از ظرفیت خیرین در اطراف بیمارستان‌های بزرگ و جنرال مانند بیمارستان‌های امام خمینی، کودکان مفید، بیمارستان قلب و... احداث کرده است. اخیرا نیز همراه سرای VIP برای اقامت خانوادگی همراهان بیماران ایجاد شده است.

بی اعتنایی وزارت بهداشت در احداث همراه سرا‌ها

این مسئول شهرداری احداث همراه سرا‌ها توسط شهرداری را راهکاری موقت می‌داند و می‌افزاید: در هر حال شهرداری این مسیر را دنبال می‌کند، اما این کار اصولی نیست و کار مسکنی است. ما به وزارت بهداشت پیشنهاد داده ایم در برخی از بیمارستان‌هایی که زمین‌های دولتی وجود دارد، همراه سرا احداث شود و شهرداری نیز در ساخت آن کمک می‌کند، اما متاسفانه وزارت بهداشت تاکنون در این زمینه همکاری نداشته است.

اقامت و پذیرایی ماهانه ۱۵ هزار نفرشب در همراه سرا‌ها

مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران درخصوص ظرفیت همراه سرا‌ها می‌افزاید: ظرفیت همراه سرا‌ها در شب ۵۰۰ نفر است که در ماه ۱۵ هزار نفرشب امکان اقامت و پذیرایی به صورت رایگان داریم. همراه سرا‌هایی که خیرین ایجاد کرده اند کاملا رایگانند و از این به بعد نیز برنامه داریم که طی دوسال آینده تعداد همراه سرا‌ها را دوبرابر کنیم، اما متاسفانه علی رغم تبلیغات و اطلاع رسانی شهرداری، بسیاری از افراد و همراهان بیماران تمایلی به فاصله گرفتن از بیماران شان به اندازه یک خیابان هم ندارند.

 باید در این زمینه فرهنگ سازی شود تا همراهان بیمار به این همراه سرا‌ها مراجعه کنند و اتفاقاتی نظیر خفگی همراهان در چادر‌ها یا مشکلاتی از این قبیل پیش نیاید. برای تهیه این گزارش ما تنها دو روز با حس وحال همراهان بیماران همراه بودیم. افرادی که درد عزیزشان از یک سو و رنج هزینه‌ها و بلاتکلیفی شان از سوی دیگر بر دوش شان سنگینی می‌کند. کاش با همکاری مسئولان وزارت بهداشت و سایر نهاد‌ها روزی برسد که این عزیزان فکری جز لباس عافیت پوشیدن عزیزشان نداشته باشند.

منبع: جام جم