برخی رسانه‌ها در روز‌های اخیر گزارش دادند که تلاش‌ها به صورت برنامه‌ریزی شده برای عملیاتی شدن حکم دیوان کیفری بین‌المللی و بازداشت سران این رژیم در صدر آنها بنیامین نتانیاهو، ادامه دارد.

 این که اجرایی شدن این حکم می‌تواند چه نقشی در ادامه نسل‌کشی و رویکرد رژیم صهیونیستی در اراضی اشغالی به ویژه نوار غزه داشته باشد موضوعی است که باشگاه خبرنگاران جوان آن را در گفتگوی اختصاصی با «دیوید پالمبو-لیو»، استاد حقوق دانشگاه استنفورد بررسی کرده که در ذیل مشروح آن از نظرتان می‌گذرد. 

-رویکرد محافل جهانی در برابر نسل‌کشی در غزه را چگونه می‌بینید؟

دیوید پالمبو-لیو: دستور دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) در پاسخ به یک پرونده نسل‌کشی علیه اسرائیل که توسط آفریقای جنوبی تشکیل شده بود، صادر شد، که منجر به صدور حکم اضطراری اولیه توسط دادگاه جهانی در ژانویه شد و از اسرائیل خواست از اقدامات نسل‌کشی در غزه اجتناب کند.

به نظر من واکنش سریع دیوان بین المللی دادگستری به پرونده آفریقای جنوبی ستودنی است و آن یک پیروزی عمیق برای فلسطینی‌ها در تاریخ مبارزات قانونی آنها برای بازگرداندن حقوقی است که قبلاً کشور‌های غربی را مجبور کرده از اسرائیل فاصله بگیرند. این حکم که یک ماه پس از ارائه پرونده نسل‌کشی صادر شد، نشان دهنده حساسیت دادگاه به افکار عمومی جهانی است.

عدم عضویت فلسطین در دادگاه مستقر در لاهه مانع از صدور چنین دستوری است. فلسطین عضو دیوان بین المللی دادگستری و طرف پرونده نسل‌کشی نیست، بنابراین دادگاه جهانی نمی‌تواند دستور آتش بس صادر کند. احکام ICJ به شکایت جمعی که در ماه نوامبر به دادستان دیوان کیفری بین‌المللی ارائه شد، کمک می‌کند که اسرائیل را به نسل‌کشی متهم می‌کند و خواستار صدور حکم بازداشت علیه مقامات ارشد رژیم اسرائیل، از جمله بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر است.

- نقش اساسی دیوان کیفری بین المللی در کمک به فلسطینی‌ها چیست؟

دیوید پالمبو-لیو: به رسمیت شناختن بی نظیر فلسطین از سوی دادگاه به عنوان یک کشور کار بزرگی در برهه امروز است. علیرغم عدم به رسمیت شناختن دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) از سوی اسرائیل، من معتقدم این دادگاه همچنان با نفوذ باقی می‌ماند و با استناد به یک حکم قضایی سال ۲۰۲۱ مبنی بر اینکه صلاحیت رسیدگی به جنایات سنگین ارتکابی در سرزمین‌های فلسطینی اشغالی از جمله جنایات جنگی احتمالی در میدان را دارد.

با وجود شواهد فزاینده مبنی بر ارتکاب جنایات جنگی جدی در غزه، امیدوارم که دیوان کیفری بین المللی بتواند به زودی حکم بازداشت نتانیاهو و دیگر مقامات رژیم اسرائیل را صادر کند. تهدید موجودیت یک جامعه، قطع دسترسی به نیاز‌های اولیه از جمله برق، آب، غذا و خدمات بهداشتی، بمباران بیمارستان‌ها و غیرنظامیان و مجبور کردن مردم به آوارگی و نسل‌کشی است.

باید به دادستان مدارک و دلایل قانونی و سایر مدارک قانع کننده ارائه شود. اگر مدرک مشخصی ارائه شود، برای او چالش برانگیز است که کاری انجام ندهد، بنابراین فشار بین المللی باید در آنجا افزایش یابد. وکلا و جامعه مدنی به دادستان می‌گویند که شما موظف به انجام کاری هستید، زیرا اعتبار دیوان کیفری بین المللی خدشه دار می‌شود.

از طرف دیگر وکلا نیز می‌توانند به این پرونده فشار بیاورند و آن را بیشتر تحت فشار قرار دهند، اگر دادستان به تنهایی کار کند و از سوی اسرائیل و حامیان قدرتمند آن احساس فشار کند، به سختی می‌تواند کاری انجام دهد. اما اگر دادستان احساس کند توسط صد‌ها هزار وکیل در سراسر جهان حمایت و کنترل می‌شود، نتیجه خواهد گرفت.

وکلا می‌توانند به دادستان بگویند که ما می‌دانیم که به دلیل فشار اسرائیل، باز کردن پرونده برای شما دشوار است. ما می‌توانیم به شما کمک کنیم. تحلیل پرونده و قانون ارائه دهید. نسل‌کشی مهمترین و بالاترین سطح جرم است. ما نمی‌توانیم در مورد نسل‌کشی سکوت کنیم.

در ماه نوامبر، زمانی که می‌خواستیم دادخواست دادگاه بین‌المللی کیفری خود را ارائه کنیم، در کمتر از یک هفته، ۶۵۰ وکیل از سراسر جهان، از پاکستان، شیلی، کشور‌های اروپایی تا آفریقا، در کشتی حضور داشتند.

آن زمان بود که تصمیم گرفتیم مسیر دیگری را در پیش بگیریم. ما با هم کار را شروع کردیم و از کشوری به کشور دیگر با کمک کانون‌های وکلا رفتیم. در حال حاضر من معتقدم که بیش از ۱۰۰۰۰۰ وکیل از پرونده ما حمایت می‌کنند. این عمدتا به این دلیل است که در برخی از کشور‌های وسیع، کانون‌های ملی وکلای دادگستری تلاش‌های ما را تایید کرده اند و این به ما قدرت زیادی داده است. به عنوان مثال الجزایر و مراکش.

-به نظر شما اسرائیل تا چه حد به حکم دیوان بین المللی دادگستری اهمیت خواهد داد؟

دیوید پالمبو-لیو: در دنیا، یک رژیم سیاسی اگر به تصمیمات دیوان بین المللی دادگستری احترام نگذارد آینده‌ای ندارد، در غیر این صورت شما تبدیل به یک اراذل و اوباش بین المللی می‌شود. به نظر من سکوت غرب در قبال جنایات نسل‌کشی اسرائیل در غزه باید به شدت محکوم شود و معتقدم که امتناع آنها از محکومیت نسل‌کشی مستمر اسرائیل به شهرت آنها در سراسر جهان لطمه خواهد زد.

-به نظر شما رویکرد آمریکا در قبال نسل‌کشی در اسرائیل چه تاثیری می‌تواند در آینده سیاسی این کشور داشته باشد؟

دیوید پالمبو-لیو: نظرسنجی جدید نشان می‌دهد اکثریت آمریکایی‌ها اکنون جنگ نسل‌کشی اسرائیل در نوار غزه را تایید نمی‌کنند، زیرا این رژیم شروع به از دست دادن حمایت از متحد بزرگ خود یعنی آمریکا کرده است. موسسه نظرسنجی گالوپ مستقر در آمریکا می‌گوید نظرسنجی جدید آن نشان می‌دهد که حمایت از جنایات اسرائیل در غزه از ۵۰ درصد در نوامبر به ۳۶ درصد در ماه مارس کاهش یافته است. گالوپ دریافت که حداقل ۵۵ درصد از آمریکایی‌ها اکنون مخالف جنگ هستند. مردم بیشتری در ایالات متحده کاملاً از ماهیت وحشیانه رژیم در تل آویو آگاه شده اند.

اکنون قصد نسل‌کشی تل آویو برای ده‌ها میلیون نفر در سراسر آمریکا آشکار شده است. در عین حال، جنبش همبستگی با فلسطین در آمریکا به طور تصاعدی رشد کرده است. مردم در تظاهرات گسترده علیه نسل‌کشی به خیابان‌ها آمده اند. بسیاری از پردیس‌های دانشگاهی و کالج‌ها مراکزی برای همبستگی فلسطین هستند. این موضوع در حالی به طور گسترده مورد بحث قرار گرفته است که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به دلیل امتناع وی از توقف ارسال تسلیحات و اعمال تحریم‌ها علیه رژیم صهیونیستی، از سوی بسیاری به عنوان «جو نسل‌کشی» لقب گرفته است.

دیوید پالمبو-لیو استاد دانشگاه استنفورد و از وکلای به نام در عرصه دفاع از حقوق بشر است. وی مطالعات و مقالات زیادی در مورد نسل‌کشی‌ها در جهان و رویکرد‌های نژادپرستانه دولت‌ها انجام داده است.