عزیز مصطفایی کارشناس میراث فرهنگی ناملموس میراث فرهنگی استان کرمانشاه با اشاره به رونق این روز‌های بازار گیاهان بهاری در کرمانشاه و با بیان اینکه در فصل بهار فرهنگ خوراک مردم کرمانشاه بیشتر به سمت گیاهان بهاری می‌رود، گفت : فرهنگ خوراک مردم این منطقه بگونه‌ای است که در فصل بهار بیشتر غذا‌هایی با گیاهان بهاری درست می‌کنند، تابستان را با خوراک‌هایی بدست آمده از فرآورده‌های لبنی مانند شیر، کره، ماست و دوغ سپری می‌کنند و روزگار سرد سال را نیز با ترخینه و قاورمه در خیک و... می‌گذرانند.

این مسئول با بیان اینکه با توجه به شرایط اقلیمی کرمانشاه، ارتفاعات این استان در فصل بهار ذخیره‌گاه گیاهان خوراکی و دارویی فراوانی می‌شود، اضافه کرد: گیلاخه، گنگر، غازیاخه یا پاغازه، شنگ، کاشمه، برزا، پیچک و... از جمله گیاهان بهاری هستند که در این منطقه رشد می‌کنند و مردم با آنها خوراک‌هایی خاص و خوشمزه درست می‌کنند.

وی ادامه داد: تاکنون حدود ۶۰ نوع خوراک و غذا در کرمانشاه به ثبت ملی رسیده که حدود نیمی از آنها غذا‌های بهاری مانند آش گیلاخه، کلانه پیچک، آش هاز، آش کاشمه و... هستند.

مصطفایی خاطرنشان کرد: در حال حاضر پرونده حدود ۲۵ خوراک دیگر کرمانشاه برای ثبت ملی شدن تدوین شده که حدود هفت تا هشت مورد از آنها مربوط به غذا‌های بهاری مانند کوکو و بورانی پاغازه است.

کارشناس میراث فرهنگی ناملموس استان با اشاره به پیشینه خوراک‌های بهاری در کرمانشاه، گفت: مردم این منطقه براساس تجارب پیشینیان خود دانش نحوه استفاده از گیاهان بهاری را بدست آورده و این دانش نسل به نسل منتقل شده است. مردم این منطقه با استفاده از میراثی که از گذشتگان به آنها رسیده و اکنون به شکل یک فرهنگ درآمده، می‌دانند که فلان گیاه بهاری را باید چگونه استفاده کنند و چه خواص درمانی نیز دارد.

مصطفایی خاطرنشان کرد: متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد هجوم غذا‌های جدید و عمدتا غربی به فرهنگ خوراک مردم این منطقه بوده‌ایم و توانسته ذائقه نسل‌های جدید را به سمت خود بکشاند که پیامد این مسئله از بین رفتن دانش نحوه استفاده از گیاهان بهاری است که میراثی کهن از گذشتگان ماست.

وی اضافه کرد: از طرفی با توجه به افزایش جمعیت، ذخیره گاه گیاهان بهاری در منطقه هم در معرض انقراض قرار گرفته، لذا برای اینکه این ذخیرگاه را از دست ندهیم، برداشت از آنها باید به شکل اصولی باشد. این گیاهان را نباید از ریشه بیرون آورد تا دوباره رشد کنند.

کارشناس میراث فرهنگی ناملموس کرمانشاه ادامه داد: با توجه به اینکه هنوز برخی از این گیاهان بهاری همچون پیچک اهلی نشده‌اند، در صورت انقراض، دیگر آنها را نخواهیم داشت و برای همیشه به فراموشی خواهند رفت .