قرآن کتاب کریم و کتاب هدایتی است که هر کس با آن نشست و برخاست کند، بینایی او افزوده می‌شود و قلب او به نور هدایت روشن و توانش برای پیمودن راه حق مضاعف می‌شود. ماه مبارک رمضان امسال بر آن شدیم تا هر روز از این ماه نورانی، با خواندن یک آیه از قرآن مجید، سطر سطر زندگی‌مان را به آیات قرآن مزین کنیم و روزانه تدبری در یکی از آیات داشته باشیم.

اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِینَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَتَکَاثُرٌ فِی الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ (آیه ۲۰ سوره حدید)

ترجمه تدبری

کنید و دنیایتان را در راه آخرتتان خرج کنید؛ اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیَوةُ الدُّنْیَا بدانید که زندگی دنیا بدون آخرت با همه رقابت‌ها و حرص‌هایش لَعِبٌ فقط چیزی شبیه بازی بچه‌هاست و معلوم نیست به چه دردی می‌خورد وَلَهْوٌ و کار بیهوده ایست وَزِینَةٌ و فقط به درد زینت و زیبا کردن می‌خورد؛ ولی واقعا نیازی را برطرف نمی‌کند. وَتَفَاخُرُ بَیْنَکُمْ و فقط مسابقه فخر بین خودتان است؛ ولی درحقیقت هیچ سودی ندارد وَتَکَاثُرُ فِی الْأَمْوَلِ وَالْأَوْلَدِ و مسابقه‌ای بی‌هدف در افزایش اموال و اولاد است. انسان تا کودک است بازی می‌کند، نوجوانی را بی‌هدف می‌گذارند، در جوانی به فکر زینت و زیبایی گذران دنیاست و در میان‌سالی و پیری هم، به فخرفروشی و مسابقه جمع کردن مال و اولاد مشغول می‌شود!

ماروپله

دنیا بازی است، مواظب باشیم بازی نخوریم. عین بازی ماروپله، هم مار دارد و هم پله. ممکن است خیلی بالا رفت، اما یک باره نیش خورد و فرو افتاد. پس اگر بالاییم مغرور نباشیم و اگر هم پایین، مأیوس نباشیم.‌ای بسا نردبانی پیش رویمان سبز شود، مثل استاد یا رفیق یا کتاب خوب.

نومید هم مباش که رندان جرعه‌نوش

ناگه به یک خروش به منزل رسیده‌اند

قرآن روی بازی بودن دنیا تکیه دارد. اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیَوةُ الدُّنْیَا لَعِب البته دنیا دام‌های دیگری هم دارد. وَلَهُوُ یعنی سرگرمی، سرگرمی‌های روزمره و از تله‌های دیگر آن وَزِینَةٌ مدام برابر آینه به خود پرداختن، هر روز یک مد، یک مدل و یک تیپ و از دیگر تله‌ها وَتَفَاخُرُ بَیْنَکُمْ فخرفروشی‌ها، وَتَکَاثُرُ فِی الْأَمْوَالِ فزون‌طلبی‌ها، حرص‌های بی حد و اندازه برای انباشتن ثروت؛ وَالْأَوْلَدِ بیشترخواهی نوه‌ها و نتیجه‌ها.

تمام دنیا در نگاه قرآن در همین پنج کلمه خلاصه می‌شود و هرکدام دامی و هربار گرفتار یکی!

صد هزاران دام و دانه است‌ای خدا 

ماچو مرغان حریص بینوا 

دم به دم ما بسته دام نویم

 هر یکی گر باز و سیمرغی شویم

تکامل زندگی پس از مرگ

یکی از نقاط اصلی و اساسی در جهان‌بینی اسلامی، مسئله تداوم حیات بعد از مرگ است؛ یعنی زندگی با مردن تمام نمی‌شود. در اسلام و البته در همه ادیان الهی، این معنا هم جزء اصول جهان‌بینی است و تأثیر دارد. همان‌طور که گفتم، تمام این اصول جهان‌بینی در تنظیم روابط زندگی و در تنظیم پایه‌های حکومت اسلامی و اداره جامعه و اداره عالم مؤثر است. بعد از مرگ، ما وارد مرحله جدیدی می‌شویم. این‌طور نیست که انسان نابود شود؛ از جوی جستن و رفتن به یک مرحله دیگر است و بعد در آن مرحله، مسئله حساب و کتاب و قیامت و این چیزهاست.

مرحله بعدی زندگی ما از مرحله فعلی زندگی‌مان کامل‌تر است. امروز ما اسیر و محدود به چهار دیوار جسم هستیم. گرچه عقلمان پرواز می‌کند و بینش ما همه جا را سیر می‌کند و اراده ما بر بسیاری از چیز‌ها فائق می‌آید، اما محدودیت‌های جسمی برایمان هست؛ لکن در آن نشئه، این محدودیت جسمی وجود ندارد و انسان به معنای بسیار وسیع‌تری بی‌نهایت می‌شود؛ اگرچه در دنیا هم یک بی‌نهایت‌های مجازی در وجود بشر هست، چون بی‌نهایت به معنای حقیقی فقط خدای متعال است، یعنی انسان در نشئه بعد از مرگ و عمدتا در قیامت و بهشت و دوزخ، یک سعه وجودی پیدا می‌کند. این چیزی است که ادیان نسبت به او اتفاق نظر دارند، و در آن نشئه دو قسم زندگی هست، یکی زندگی خوش و راحت و از همه جهت کامل و دیگری زندگی تلخ و سخت و در حد اعلای شکنجه و سختی است. آن اولی اسمش بهشت است و آن دومی اسمش جهنم است.

منبع: فارس