دروغ ۱۳ مرجانه گلچین و یک بازی خطرناک با رسانه

این روز‌ها برخی چهره‌ها، ترجیح می‌دهند اخبارشان را در صفحات شخصی‌شان منتشر و بدین وسیله بی‌واسطه، رسانه‌ها و مردم عادی را از آخرین اخبار مربوط به خود مطلع کنند. در این میان رسانه‌های رسمی ـ به ناچار و برای جا نماندن از یک جریان رسانه‌ای و گاه از روی تنبلی ـ به بازنشر خبر‌های مندرج در این صفحات اقدام می‌کنند؛ اخباری که به راحتی و با یک اشاره دست پاک می‌شوند، اما تبعات آنها مدت‌ها دامن‌گیر رسانه رسمی می‌شود و گاه به قیمت از دست رفتن مرجعیت و اعتماد مخاطب تمام می‌شود.

در چنین شرایطی ضمن تاکید بر افزایش دانش متولیان امر در رسانه‌های رسمی برای همراه نشدن با هر خبر منتشرشده در فضای مجازی، بخشی از بار مسئولیت هم بر عهده خود چهره‌هاست. آنها اگر می‌خواهند همچنان از امکانی به نام شبکه‌های اجتماعی بهره‌مند باشند و مخاطب را بی‌واسطه با خود همراه کنند، خواسته یا ناخواسته بیش از همه ملزم به راست‌گویی و حفظ این حریم‌اند؛ و بر این اساس هرگونه شوخی یا ناراستی در این فضا در نهایت به ضرر خودشان تمام می‌شود.

در روز‌های اخیر یکی از بازیگران باسابقه زن با انتشار پستی در فضای مجازی، به ظاهر از دنیای بازیگری خداحافظی کرد؛ بسیاری از دوربین‌ها سمت او آمد و بسیاری از رسانه‌ها این خبر را بازتاب دادند؛ اما چند روز بعد، همین خانم با انتشار یک ویدئوی جدید در صفحه شخصی‌اش چنین بیان کرد که خداحافظی او دروغ ۱۳ بوده است!

حال فارغ از اینکه ویدئوی خداحافظی مرجانه گلچین چند روز قبل از سیزدهم فروردین ماه منتشر شده بود و این ادعا (دروغ سیزده) خود دروغی دیگر محسوب می‌شود، اما او در این ویدیوی جدید گفته که قصد کناره‌گیری از بازیگری را ندارد و ضمن عذرخواهی از هوادارانش تاکید کرده که قصدش از گفتن این دروغ این بوده که ببیند چقدر در دل مردم ایران جا دارد!

حمید شکری خانقاه ـ استاد ارتباطات ـ  در گفت‌وگویی درباره‌ی ماجرای دروغ ۱۳ مرجانه گلچین اظهار کرد: درباره پدیده چند سال اخیر توسعه‌ی فضای مجازی و فراگستره‌ی آن به عنوان منبع تولید محتوا و نه لزوما خبر باید اذعان کرد، روزنامه‌نگاران ما در چند سال اخیر نسبت به رسانه‌نگار‌ها عقب افتاده‌اند و همین موجب شده به محتوا‌های فضای مجازی دامن بزنند.

وی ادامه داد: در سال‌های اخیر همیشه روزنامه‌ها، مطبوعات یا رسانه‌های رسمی به عنوان منبع موثق به حساب می‌آمدند، اما گستردگی فضای مجازی باعث شده که این روز‌ها منبع بماند، اما ویژگی موثق بودن خود را از دست بدهد؛ چراکه در فضای مجازی دیگر هر کسی با دغدغه‌های خود وارد عرصه میدان افکار عمومی می‌شود. رسانه‌های رسمی اگر بخواهند صرفا به فضای مجازی اتکا کنند، احتمال لغزش و خطای آنها چند برابر می‌شود. در حال حاضر هم حتی می‌بینید بسیاری از رسانه‌ها منبع اطلاعاتشان رسانه‌نگارها، بلاگر‌ها و ایفلوئنسر‌ها هستند.

شکری‌خانقاه تاکید کرد: برخی افراد و اشخاص گاه به قصد کنشگری تولید محتوا می‌کنند؛ آنها در واقع به قصد خبر این کار‌ها را نمی‌کند بلکه گاهی اوقات برای جریان‌سازی وارد عمل می‌شوند، گاهی شیطنت رسانه‌ای و بازی رسانه‌ای می‌کنند و گاهی هم این کار به دنبال دیده شدن و خودنمایی صورت می‌گیرد؛ بنابراین وقتی رسانه این اشخاص را به عنوان منبع خبری مورد خطاب قرار می‌دهد و در رسانه خود منتشر می‌کند، احتمال لغزش و خطا را هم باید پذیرد. در این گونه موارد بهترین حالت این است که رسانه مثل همیشه که به دنبال استنطاق و جست‌وجو می‌رود، با منبع مورد نظر ارتباط بگیرد و صحت و سقم خبر را از خود منبع جویا شود با وجود فیک‌نیوز‌ها و اکانت‌های غیرواقعی از اشخاص مطرح، لازم است رسانه‌ها با خود منبع اصلی در ارتباط باشند.

او با یادآوری اینکه در ارتباط با پدیده دروغ ۱۳ در سال‌های گذشته اخبار‌های بسیاری منتشر شده و موارد این چنینی در دنیا هم وجود دارد، در عین حال خاطرنشان کرد: برخی اشخاص برای اینکه بتوانند دغدغه‌های خود را پاسخ بدهند، اقدام به تولید محتوا‌های کذب می‌کنند و آن را رد یا تایید هم نمی‌کنند. این اشخاص را نمی‌توان مقصر دانست، بلکه ایراد را باید به رسانه گرفت که به عنوان منبع معتبر که افکار عمومی را خط‌دهی می‌دهد، اقدام به انتشار این اخبار می‌کند؛ بنابراین برای اینکه اعتبار خودش از دست نرود بایستی حتما صحت و سقم خبر را از منبع آن جویا شود.

این استاد ارتباطات با هشدار اینکه اکانت‌های شخصی اشخاص نباید منبع خبری رسانه‌ها باشد، گفت: مگر در مواقع خاص و در حالتی که از عنوان شنیده‌ها و گفته‌ها استفاده کنند. در این حالت به خبر منبع و اعتبار داده نشده است و این راهکاری است برای این که لغزش و خطای رسانه‌ای کمتر شود و مرجعیت رسانه‌ای هم زیر سوال نرود.

او در ادامه درباره‌ی گرایش اشخاص و چهره‌ها به انتشار اخبار از طریق صفحه شخصی‌شان در سال‌های اخیر هم اظهار کرد: این اقدام در دنیا مرسوم است، در حال حاضر توئیت‌ها با وجود دوگانگی و چندگانگی اخبار، منبع رسمی خبر هستند. باید بپذیریم که شبکه‌های اجتماهی و فضای مجازی فرد محور است و محتوا‌هایی هم که منتشر می‌شود، نظرات شخصی است نه ساختار تشکیلاتی. در مورد هنرمندان و افراد مطرح، معتقدم رسانه‌ها دنباله‌روی افرادی که با انتشار این اخبار به دنبال دیده شدن هستند، نباشند و در نوع بازنشر راهی را برای تشخیص صحت و سقم باز بگذارند. ما پایگاه‌های خبری زیادی داریم، اما تعداد رسانه‌های معتبر ما به چند رسانه بیشتر نمی‌رسد این رسانه‌ها باید بیشتر اینها مراقب باشند که دنباله‌روی فضای مجازی نباشند. چراکه فضای مجازی سرشار از جعل اخبار است و اشتباه رسانه این است که خبر را بازنشر می‌دهد و در آنجاست که ممکن است آن خبر جنبه حقوقی داشته باشد.

این مدرس سواد رسانه در پایان درباره‌ی خبر اخیر مرجانه گلچین می‌گوید: یک فرد مطرح آمده و رسانه‌ها و افکار عمومی را به بازی گرفته و افرادی که این رفتار‌ها را می‌کنند باعث می‌شوند افکار عمومی هم به فضای مجازی و حتی رسانه‌های رسمی که این اخبار را بازنشر کردند بی‌اعتماد بشوند.

منبع: ایسنا