صنعت دفاعی ایران در سال ۱۴۰۲ نیز همچون سال‌های گذشته دستاورد‌ها و محصولات متنوع و موثری را در چهل و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران طراحی و تولید کرده است که هر کدام به نوبه خود نقش مهمی در حوزه رزمی ایفا خواهند کرد. 

دوازدهمین گزارش از این مجموعه به بررسی و معرفی سامانه پدافندی برد کوتاه آذرخش اختصاص دارد و در ادامه، ویژگی‌های آن را مطالعه می‌کنید.

صبح روز ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ بود که وزیر دفاع از سامانه پدافندی آذرخش رونمایی کرد که یک سامانه برد و ارتفاع پست است که همزمان از رادار و سامانه الکترو اپتیکی برای کشف و رهگیری هدف استفاده می‌کند علاوه بر این موشک‌های سامانه آذرخش از سیکر‌های حرارتی هم بهره می‌برند.

مأموریت سامانه آذرخش

سامانه آذرخش ماموریت مقابله با اهدافی را بر عهده دارد که همچون پهپاد‌ها و کروز‌ها در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند.

سامانه پدافندی کوتاه‌برد آذرخش برای حفاظت از پایگاه‌های نظامی، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و مناطق حساس و حیاتی کشور، مراکز مهم تصمیم گیری، جزایر نفتی و پایانه‌های انتقال انرژی کاربرد دارد. استقرار این سامانه‌ها چه به صورت ایستا و چه به صورت متحرک اجتناب ناپذیر است به همین استقرار این سامانه‌ها چه به صورت ایستا و چه به صورت متحرک اجتناب ناپذیر است.

آذرخش چگونه عمل می‌کند؟

این سامانه روی یک بن‌سازه، سکو یا پلتفرم ساخته شده که از یک رادار فعال در ۲۴ ساعت شبانه روز و همه شرایط آب و هوایی که اهداف ارتفاع پایین مانند ریز پرنده‌ها را تا ارتفاع ۵۰ کیلومتری رصد و پایش می‌کند.

آذرخش برای رهگیری اهداف مد نظر خود از یک سایت اپتیکی تا برد ۲۵ کیلومتر استفاده می‌کند که در همه شرایط آب و هوایی و به صورت ۲۴ ساعته کاربرد دارد. این کار در روز با استفاده از دوربین‌های مرئی و در شب با استفاده از دوربین‌های مادون قرمز انجام می‌شود.

سامانه آذرخش دارای ۴ فروند موشک است که به صورت غیر فعال یا پسیو و بدون ساطع کردن تشعشع از خود ماموریت را انجام می‌دهند.

نحوه فعالیت این موشک‌ها به گونه‌ای است که به محض اینکه اهداف در سامانه رهگیری شدند و تشخیص داده شد که باید به سوی آنها شلیک انجام گیرد، موشک‌ها با استفاده از هدایت اپتیکی که بر روی سر جنگی آنها وجود دارد روی هدف بدون اینکه هدف متوجه شود قفل تاکتیکی انجام می‌دهد. این سامانه قادر است اهداف را تا فاصله ۷ کیلومتری منهدم کند.

آذرخش چگونه هدایت می‌شود؟

سامانه آذرخش به فیبر نوری مجهز بوده و می‌توان کار فرماندهی و کنترل آن را از طریق یک کیف ریموت دستی انجام داد. 

فرماندهی کنترل، موشک، رادار و ردگیر‌های اپتیکی بر روی یک خودرو سوار شده و قابلیت تحرک بالایی برای این سامانه وجود دارد. 

همچنین؛ این سامانه قادر است با اتصال به شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور ماموریت‌های قرارگاه مشترک پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) را نیز اجرا کند.

نحوه عملکرد موشک‌های سامانه آذرخش

سامانه آذرخش و موشک آن در کلاس سامانه پدافندی شهید مجید است. موشک شهید مجید بر روی پهپاد برد بلند کرار نصب شده و این کار در سامانه آذرخش نیز انجام گرفته است.

اپتیکی که در سر هدایت‌شونده موشک سامانه آذرخش وجود دارد پیش از پرتاب توسط سیستم رهگیری شده و پس از قفل تاکتیکی بر روی هدف به سوی آن شلیک می‌شود. هر دو در یک کلاس هستند. سایت اپتیکی بر روی سر جنگی موشک قرار گرفته است. اما، سایت اپتیکی نصب شده روی خودروی سامانه جهت ردگیری و رهگیری اهداف کاربرد دارد. 

هنگامی که فرامین به موشک واگذار و به سوی هدف حرکت می‌کند، منتظر می‌ماند تا هدف مورد نظر در دایره سامانه اپتیکی موشک قرار بگیرد، سپس موشک بر روی هدف قفل کرده و به آن برخورد می‌کند. البته حرکت موشک به سوی هدف بدون این است که هدف مورد نظر متوجه شود، چون موشک به صورت پسیو یا غیر فعال خود را به هدف می‌رساند و هدف نمی‌تواند از برخورد موشک به خود ممانعت ایجاد کند. همچنین؛ هدف به علت عملکرد پسیو یا غیرفعال موشک نمی‌تواند عملیات جنگ الکترونیک روی آن انجام دهد.

دیگران چه می‌گویند؟

رونمایی از سامانه پدافندی برد کوتاه آذرخش مانند سایر دستاورد‌های دفاعی ایران توجه رسانه‌های جهان را به خود جلب کرد. البته تحلیل‌های این رسانه‌ها تلفیقی از سامانه آرمان و سامانه آذرخش بود.

خبرگزاری «رویترز» با انتشار تصویری از این سامانه‌های دفاع هوایی ایرانی نوشت: ایران در بحبوحه تشدید تنش‌های منطقه‌ای، امروز (شنبه) از تسلیحات جدید خود رونمایی کرد که شامل سامانه موشکی ضدبالستیک داخلی آرمان و سامانه پدافند هوایی ارتفاع کم آذرخش بود.

خبرگزاری «فرانسه» با پوشش این خبر اعلام کرد: همزمان با جنگ میان [رژیم]اسرائیل و حماس و افزایش تنش‌ها در خاورمیانه، ایران از ۲ سامانه دفاع هوایی جدید رونمایی کرد.

این خبرگزاری در ادامه به نقل از امیر محمدرضا آشتیانی وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح نوشت: سامانه موشکی آرمان دارای برد متوسط و ارتفاع بلند است که می‌تواند اهداف را در ۱۸۰ کیلومتری شناسایی و در ۱۲۰ کیلومتری درگیر و منهدم کند.

خبرگزاری «آناتولی» ترکیه نیز با بازتاب خبر سامانه‌های جدید دفاع هوایی بومی ایران، گزارش داد: ایران امروز با حضور مقامات ارشد سیاسی و نظامی از سامانه‌های جدید موشکی ضدبالستیک و پدافند هوایی که توسط متخصصان وزارت دفاع این کشور ساخته شده است، رونمایی کرد.

این رسانه با اشاره به موشک‌های به‌کار رفته در سامانه پدافند هوایی آرمان که از نوع «صیاد-۳» است، افزود: آرمان با نام تاکتیکال «صیاد» نیز شناخته می‌شود.

تارنمای خبری «فرانس۲۴» نیز با انتشار این خبر اعلام کرد: سامانه آرمان می‌تواند با «۶ هدف به طور همزمان» مقابله کند، در حالی که سامانه پدافندی آذرخش می‌تواند بر روی انواع خودرو‌ها نصب شود و «از رادار و سامانه الکترو اپتیکی و حسگر‌های حرارتی برای شناسایی و ردیابی هدف خود استفاده کند».

منبع: فارس