انرژی برق‌آبی به عنوان یکی از انواع انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان مورد توجه بوده و به دلیل عدم مصرف سوخت‌های فسیلی در تولید انرژی و به دنبال آن عدم انتشار گاز‌های گلخانه‌ای هدف توسعه و افزایش بهره برداری کشور‌ها قرار گرفته است. استفاده از انرژی‌های پاک از جمله انرژی خورشیدی، انرژی بادی، انرژی زیست توده و انرژی برق‌آبی می‌تواند با کاهش وابستگی به منابع فسیلی همراه باشد که این امر خود عاملی موثر بر جلوگیری از تولید گاز‌های گلخانه‌ای است. 

در کشور ما ظرفیت فعلی نیروگاه‌های برق‌آبی بیشتر از۱۲ هزار مگاوات است که این توان در مقایسه با ۹۳ هزار مگاوات ظرفیت اسمی تولید برق در کشور، رقمی فراتر از ۱۳ درصد از ظرفیت تولید برق را به خود اختصاص می‌دهد که در قیاس با سایر روش‌های تولید برق سهم قابل توجهی است و می‌تواند نقش پررنگی در عبور از پیک‌های مصرف برق از جمله تابستان داشته باشد. 

همانطور که در تابستان امسال نیز این نقش ملموس بود و نیروگاه‌های برق‌آبی در تولید انرژی برای پاسخ به تقاضای برق سهم ۱۱ درصدی داشتند. به طور دقیق‌تر تقریبا ۸ هزار مگاوات از مجموع میزان تامین برق در اوج مصرف که معادل ۷۳ هزار و ۴۶۳ مگاوات بود توسط نیروگاه‌های برق‌آبی تامین شد. بر اساس آمار شش ماهه ابتدایی سال، تولید نیروگاه‌های برق‌آبی به میزان ۴۷۵۰ گیگاوات ساعت بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش ۸۰ درصدی داشت و ۳ درصد نیز بیشتر از کل تولید سال گذشته بوده است. البته این تولید این برق همانطور که از نامش پیداست وابسته به بارندگی‌ها و ذخایر آبی است.

کاهش حجم آب ورودی به سدها نسبت به سال گذشته 

بر اساس جدیدترین شاخص مهم آب منتهی به ۱۹ اسفند، حجم آب ورودی به سد‌های مخزنی در روز‌های پایانی آخرین ماه سال، نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۱۷ درصد کاهش داشته و از ۱۵.۱۳ میلیارد مترمکعب به ۱۲.۵۷ میلیارد مترمکعب رسیده است. حجم آب موجود در سد‌ها نیز در همین بازه زمانی به ۲۳.۱۳ میلیارد مترمکعب رسیده که در مقایسه با سال گذشته کاهش ۶ درصدی را نشان می‌دهد.

در ادامه ماشاالله تابع جماعت معاون برنامه‌ریزی و نظارت شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در خصوص اجرا و توسعه طرح‌های جدید نیروگاه‌های برق آبی گفت: شرکت آب و نیرو تاکنون حدود ۹ هزار مگاوات از ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی کشور و معادل ۷۳ درصد ظرفیت فعلی را ایجاد کرده است. حدود ۴ هزار مگاوات نیروگاه برق‌آبی در دست اجرا و حدود ۱۲۰۰ مگاوات نیز دست مطالعات برای عملیاتی شدن است.

این مقام مسئول افزود: در راستای توسعه نیروگاه‌های کوچک و متوسط با مشارکت بخش خصوصی و با استفاده از ظرفیت ماده ۱۲ امکان ساخت ۲۰۰ مگاوات نیروگاه برق‌آبی کوچک در بیش از ۵۰ ساختگاه و ۴۳۰ مگاوات نیروگاه‌های متوسط وجود دارد.

او در مورد از آخرین وضعیت آمادگی نیروگاه‌های برق‌آبی برای تامین برق در تابستان سال آینده گفت: تمامی مراحل بازرسی نیروگاه‌های برق‌آبی یا انجام شده و یا در حال انجام است. به طور دقیق‌تر بازرسی سالیانه نیروگاه سردشت پایان یافته و همه واحد‌ها در مدار و آماده بکار هستند. در مورد نیروگاه گتوند واحد ۲ و ۴ بازرسی سالانه تمام شده و واحد‌ها آماده کار هستند و دو واحد دیگر تا پایان سال آماده می‌شود.

سد و نیروگاه برق‌آبی کارون ۴ به عنوان اولین سد در زنجیره رود کارون و با حجم مخزن ۲۲۰۰ میلیون مترمکعب ضمن کنترل سیلاب‌های فصلی، قابلیت تولید متوسط انرژی به میزان ۲۱۰۰ گیگاوات ساعت در سال را دارد. این نیروگاه با توجه به نقش موثر در تنظیم فرکانس و ولتاژ شبکه سراسری و قابلیت خود راه‌اندازی واحد‌ها نقش قابل توحهی در پایداری شبکه سراسری کشور و تولید انرژی مطمئن در پیک تابستان دارد.

همچنین وحید ایزدی معاون بهره‌برداری شرکت توسعه آب و نیروی ایران در خصوص اقدامات برای راه اندازی این نیروگاه می‌گوید: بر اساس اهمیتی که بازرسی سالانه در حفظ و نگهداری تجهیزات و آماده‌سازی واحد‌ها جهت تولید حداکثری انرژی دارد، با برنامه‌ریزی‌های انجام شده بازرسی سالانه واحد‌های نیروگاه کارون ۴ از نیمه پاییز امسال آغاز و به تازگی با موفقیت به اتمام رسید؛ این واحد ها هم اکنون با حداکثر آمادگی مورد بهره‌برداری مجدد قرار گرفتند.