محققان در حال حاضر موفق شدند ۱۴ بیماری را شناسایی کنند که به لحاظ نظری با مقابله با آنها می‌توان مانع تقریبا نیمی از بیماری‌های زوال عقل شد.

طبق آخرین گزارش «کمیسیون لنست» (از معتبرترین هفته‌نامه‌های پزشکی)، هدف قرار دادن این بیماری‌ها در افراد میانسال و در کشور‌های فقیر بیشترین مزیت را به همراه خواهد داشت.

پیش‌بینی می‌شود که تعداد مبتلایان به زوال عقل تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۲ برابر شود و به حدود ۱۵۳ میلیون نفر برسد. 

بنابر گزارش بی‌بی‌سی، زوال عقل زمانی رخ می‌دهد که یک بیماری مانند آلزایمر به سلول‌های مغز آسیب می‌زند و سردرگمی و از دست رفتن حافظه را سبب می‌شود. البته باید بدانیم که این بخش اجتناب‌ناپذیر دوران پیری نیست. بیشترین دلایل ابتلا به زوال عقل به عواملی مربوط می‌شود که نمی‌توانیم کنترلشان کنیم، عواملی مانند ژن‌هایی که از والدین یا پدربزرگ و مادربزرگمان به ارث برده‌ایم. اما به گفته کارشناسان حدود ۴۵ درصد عوامل خطر قابل تغییر است و می‌توان آنها را کاهش داد. 

پروفسور «گیل لیوینگستون»، نویسنده اصلی این مطالعه از دانشگاه کالج لندن می‌گوید: برای وارد عمل شدن هیچ وقت خیلی زود یا دیر نیست. دولت‌ها باید با ایجاد سبک زندگی سالم که تا حدودی برای همه امکان‌پذیر باشد، نابرابری‌های عوامل خطر را کاهش دهند.

توصیه‌های سبک زندگی سالم برای کاهش عوامل خطر

محققان در این راستا فهرستی از توصیه‌ها را ارائه کردند که کشور‌های جهان باید بر آن متمرکز شوند: 

- فراهم کردن سمعک برای افراد کم‌شنوا

- تامین آموزش با کیفیت بالا برای همگان

- حمایت از افراد برای ترک سیگار

- ترغیب افراد برای ورزش و فعالیت بدنی 

- کاهش فشار خون بالا از سن ۴۰ سالگی 

- درمان کلسترول بالا از میانسالی

- درمان چاقی در اوایل زندگی

- پرهیز از الکل

- اطمینان پیدا کردن از اینکه مردم تنها یا منزوی نیستند

- غربالگری مشکلات مربوط به بینایی و دادن عینک به افرادی که به آن نیاز دارند

- کاهش تماس مردم با هوای آلوده

در این گزارش، برخی عوامل خطرناک‌تر معرفی شدند. برای نمونه، کاهش بینایی و کلسترول بالا در زوال عقل پیش‌بینی‌پذیر (هر کدام ۷ درصد) نقش دارند. نبود آموزش در اوایل زندگی صرفا توازن آن را بر هم می‌زند، اما در بزرگسالی انزوای اجتماعی و ضعف بینایی از عوامل مهم خطر به شمار می‌روند. 

البته برخی از متخصصان درمورد نتایج به‌دست‌آمده محتاط‌تر عمل می‌کنند. برای مثال پروفسور «تارا اسپایر-جونز»، مدیر مرکز اکتشاف علوم مغز در دانشگاه ادینبورگ می‌گوید این نوع تحقیقات ارتباط مستقیم و قطعی میان عوامل خطر و زوال عقل را نشان نمی‌دهد. با این حال تاییدکننده شواهد بسیاری است که نشان می‌دهند سبک زندگی سالم، انعطاف‌پذیری مغز را تقویت و از زوال عقل جلوگیری می‌کند. 

پروفسور «چارلز مارشال» از دانشگاه کوئین مری لندن نیز می‌گوید: این به این معنا نیست که با انتخاب سبک زندگی می‌توان از بیماری زوال عقل جلوگیری کرد، چراکه بیشتر خطرات ابتلا به زوال عقل از کنترل افراد خارج است. بسیاری از مردم زوال عقل را پدیده‌ای که قرار است در آینده رخ بدهد می‌دانند، در حالی که زوال عقل تنها به پیری منحصر نیست. 

از دست دادن بینایی چطور باعث زوال عقل می‌شود؟

به نوشته ایندیپندنت، دانشمندان هنوز دلیل دقیق این امر را نمی‌دانند، اما بسیاری از آنان می‌گویند که ممکن است در سنین بالا باعث کوچک شدن مغز شود، زیرا مغز، دیگر نیازی به پردازش جنبه‌های مختلف بینایی ندارد. به گفته پروفسور لیوینگستون، از دست دادن بینایی زندگی مردم را محدودتر می‌کند و و باعث می‌شود که آنها کمتر بیرون بروند، منزوی‌تر شوند و تجربیات جدید کمتری داشته باشند. ضعف بینایی در بسیاری از سیستم‌های بهداشتی قابل درمان است، اما در کشور‌های کم‌درآمد که سیستم‌های مشابهی ندارند، این مشکل بسیار دیده می‌شود. 

البته نکات امیدوارکننده‌ای هم وجود دارد و به رغم آنکه مردم زندگی طولانی‌تری دارند، ابتلا به زوال عقل در کشور‌های با درآمد بالا کمتر شده است که ظاهرا به تغییرات سبک زندگی، مانند کاهش مصرف سیگار مربوط است.