یک سال از زلزله مرگبار ترکیه و سوریه می‌گذرد. این زمین‌لرزه ۷.۸ ریشتری که در ساعات اولیه ششم فوریه سال گذشته رخ داد و صدها پس لرزه داشت، در هر دو کشور ویرانی‌های بسیاری بر جا گذاشت. بیش از ۵۳ هزار نفر در ترکیه و نزدیک به ۶ هزار نفر در سوریه جان خود را از دست داده و میلیون‌ها نفر بی خانمان شدند. گفته می‌شود فقط در زمین‌لرزه اولیه بیش از ۸۵۰ هزار ساختمان فرو ریخته است. اکنون یک سال پس از این زلزله، صد‌ها هزار نفر همچنان آواره هستند و بسیاری هنوز در شهر‌های کانتینری زندگی می‌کنند. بسیاری از مغازه‌ها، بانک‌ها، نانوایی‌ها و رستوران‌ها در یک کانتینر مشغول به فعالیت هستند و مردم نمی‌دانند چه زمانی می‌توانند در یک «خانه واقعی» زندگی کنند.

کودکان، آسیب‌پذیرترین گروه آسیب‌دیدگان زلزله

بر اساس گزارش سازمان نجات کودکان، یک سال پس از زلزله از هر ۳ کودکی که بی‌خانمان شده، یک نفر همچنان در پناهگاه‌های موقت زندگی می‌کند. به گفته این سازمان، حدود ۶۶۰ هزار کودک در هر دو کشور آسیب دیده پس از آواره شدن مجبور به اسکان موقت شدند که شامل کانکس‌های کوچک یا چادر می‌شود. 

آسلی ۹ ساله اهل استان «آدیامان» ترکیه می‌گوید پس از این فاجعه مجبور شده با پدر و مادرش در یک چادر زندگی کند. او می‌گوید: «گاهی اوقات هوا خیلی سرد یا خیلی گرم می‌شود. به همین خاطر اینجا زندگی کردن بد است. دوش آب بیرون است. دلم می‌خواست به خانه خودمان برمی‌گشتم. دلم می‌خواست پدربزرگ و مادربزرگم نمی‌مردند». 

زلزله همچنین آسیب روحی زیادی بر کودکان ترکیه و سوریه وارد کرده است. گفته می‌شود بسیاری از کودکان در این دو کشور با مشکلات روانی از جمله اضطراب ناشی از فاجعه مواجه هستند. حدود ۷۰ درصد کودکان درجاتی از افسردگی را نشان داده و ۳۰ درصد هم کابوس می‌بینند. 

تشدید بحران اقتصادی در ترکیه

در ترکیه، کشوری که با بحران اقتصادی شدید دست و پنجه نرم می‌کند، زمین‌لرزه سال گذشته چالش‌های دولت را در بخش‌های مختلف تشدید کرده است. حدود ۲.۶ میلیون نفر بلافاصله پس از زمین‌لرزه آواره شدند که نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر از آن‌ها هنوز در سکونتگاه‌های موقت با دسترسی ناکافی به آب و امکانات بهداشتی اقامت دارند. بر اساس گزارش یک تحقیق پارلمانی در این کشور، مساحتی به اندازه آلمان در ترکیه تخریب شده و خسارت آن ۱۴۸.۸ هزار میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.

به گفته معاون وزیر محیط زیست و شهرسازی ترکیه، دولت اردوغان قصد دارد حدود ۴۶ هزار واحد مسکونی مستقل را در اولین سالگرد زلزله تحویل مردم دهد. اما حتی او هم می‌گوید که بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار واحد جدید مورد نیاز است و تعداد واحد‌های تازه ساخته شده بسیار کم است. 

نیکولاس مایر لاندروت، رئیس هیئت اتحادیه اروپا در ترکیه می‌گوید که با توجه به مقیاس تخریب خانه‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و زیرساخت‌ها، «نیاز‌های این کشور بی‌پایان است».

پررنگ شدن بحران انسانی سوریه

زمین‌لرزه ششم فوریه همچنین بحران انسانی در سوریه را تشدید کرد. آمار‌ها نشان می‌دهد در سال جاری حدود ۱.۵ میلیون نفر در این کشور به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. سوریه که پیش‌تر از حضور گروهک تروریستی داعش آسیب دیده بود، با زلزله وارد بحران جدی‌تری شد. گفته می‌شود بیش از ۱۰۸ هزار نفر در شمال غرب سوریه در پی زلزله آواره شده‌اند و اکنون با در گرفتن جنگ غزه و گسترش آن به مناطق اطراف، احتمالا لایه دیگری از پیچیدگی اضافه خواهد شد. یکی از پیامد‌های تشدید تنش‌ها آن است که احتمالا ورود کمک‌های مالی به خاک سوریه دشوارتر خواهد شد. 

هیبا زایدین، محقق ارشد بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در دیده بان حقوق بشر گفت: «یک سال بعد از زلزله، بحران‌های انسانی و اقتصادی در سوریه بدتر شده است... بودجه آژانس‌های سازمان ملل در حال کاهش است، در حالی که بیشتر مردم تقریباً به طور کامل برای بقا به کمک‌های بشردوستانه متکی هستند». 

جولین بارنز دیسی، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اروپا نیز در خصوص کاهش بودجه کمک‌های بشردوستانه به سوریه گفت: «سوریه همچنان در وضعیت بسیار بدی قرار دارد. این کشور از دستور کار بین المللی خارج شده و ما شاهد کاهش سطح بودجه هستیم». 

گفتنی است، بر اساس آمار برنامه جهانی غذای سازمان ملل، سوریه در میان ۱۰ کشور جهان با بیشترین تعداد گرسنگان قرار دارد و حدود ۱۲.۹ میلیون سوری (که بیش از نیمی از جمعیت آن هستند) از گرسنگی رنج می‌برند. با این همه، این آژانس ماه ژانویه اعلام کرد که برنامه کمک غذایی در سوریه را به دلیل «کمبود بودجه» پایان خواهد داد.