ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین لایحه‌ای را به پارلمان ارائه کرده است که شهروندان اوکراینی در صورت دریافت پاسپورت روسی از شهروندی خود محروم شوند. در عین حال، قانون جدید کسب شهروندی اوکراین را برای کسانی که در کنار کی یف علیه مسکو جنگیده اند، تسهیل می‌کند.

این ابتکار که «فوری» توصیف شد، روز دوشنبه توسط زلنسکی برای بررسی پارلمانی مطرح شد. هدف آن ایجاد شرایطی است که تحت آن می‌توان اوکراینی‌های مخالف را از تابعیت خود محروم کرد.

در عین حال، این لایحه به شهروندان بیش از ۳۰ کشور - عمدتاً کشور‌های غربی - اجازه می‌دهد تا در صورت تعهد به ترک تابعیت سابق خود در مدت دو سال، با یک رویه ساده برای شهروندی اوکراین درخواست دهند.

در ارائه این لایحه، زلنسکی همچنین خاطرنشان کرد که می‌تواند به همه اوکراینی‌های قومی و فرزندان آن‌ها در سراسر جهان - به استثنای کسانی که از روسیه هستند - اجازه دهد تا تابعیت دریافت کنند.

روسیه از اوایل سال ۲۰۱۹ اعطای شهروندی را به ساکنان مناطق دونتسک و لوگانسک - که در آن زمان بخشی از اوکراین بود - در خاک خود با یک روند سریع آغاز کرد. 
در سپتامبر ۲۰۲۳، وزارت کشور روسیه فاش کرد که بیش از ۲.۸ میلیون گذرنامه برای افرادی که در سرزمین‌های سابق اوکراین زندگی می‌کنند صادر کرده است و در آن زمان پیش‌بینی کرد که این تعداد تا پایان سال ۴۰۰۰۰۰ نفر دیگر افزایش خواهد یافت.

در فوریه ۲۰۲۳، خبرگزاری تاس نیز به نقل از منابع گزارش داد که حدود ۵.۳ میلیون پناهنده از جمله بیش از ۷۰۰۰۰۰ کودک از زمان آغاز درگیری در اوایل سال ۲۰۲۲ از دونباس و اوکراین به روسیه آمده اند.

مقامات اوکراینی بار‌ها تهدید کرده اند که شهروندان خود را که به دنبال پاسپورت روسی هستند، تحریم خواهند کرد. در سپتامبر ۲۰۲۲، کی‌یف لایحه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن برای مقامات دولتی که اسناد روسی را به دست می‌آورند، و همچنین کسانی که افراد را مجبور یا تشویق می‌کنند تا شهروند روسیه شوند، احکام زندان طولانی‌مدت اعمال می‌کند.