نخستین شب اجرا‌های مرحله ملی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، شامگاه شنبه (۱۶ دی‌ماه) با یاد شهدای حادثه تروریستی کرمان به میزبانی تالار رودکی برگزار شد.

محمد علی مراتی دبیر جشنواره پیش از آغاز اجرا در سخنانی بیان کرد: اولین شب مرحله ملی جشنواره شانزدهم را تقدیم می‌کنیم به محضر عزیزانی که در حمله تروریستی کرمان به شهادت رسیدند و در ابراز همدردی با خانواده‌های این عزیزان، قطعه اول را با «لالایی» موسیقی قشقایی و کَرنا نوازی استاد حسینعلی سعادتی راد آغاز می‌کنیم.

پس از صحبت‌های دبیر جشنواره گروه اول به صحنه آمدند که اجرای نخست به هنرمندی حسینعلی سعادتی‌راد نوازنده کَرنا و نقاره‌نوازی مهدی سعادتی راد اختصاص داشت.

«لالایی»، «صبحگاهی» و «یورغه پایانی» از قطعات موسیقایی این اجرا بودند.

حسینعلی سعادتی راد در خصوص اجرایش در جشنواره گفت: دراین برنامه لالایی را برای هموطنانم در کرمان که به مقام شهادت رسیدند اجرا کردم. ما می‌خواهیم معرف موسیقی اصیل ایران به نسل آینده باشیم و شکل گیری این اتفاق ملزم به حمایت و همکاری دست اندرکاران موسیقی و دلتمردان است.

اجرای دیگر این بخش که در قالب گروه‌نوازی بود به موسیقی عربی اختصاص داشت و با همراهی گروه موسیقی باسم حمادی به عنوان سرپرست گروه آغاز شد.

مرآتی پیش از اجرای این گروه گفت: گروه استاد باسم حمادی از گروه‌های شاخص منطقه است که در این برنامه به معرفی موسیقی روستایی عربی می‌پردازند. موسیقی عربی هم مانند دیگر موسیقی‌های اقوام بخش مقامی و روستایی دارد. «عَل هوُدَلَک»، «بین العصر و المغرب»، «شِفته یمشی» و «یا عین» از قطعات اجرایی گروه باسم حمادی بود.

حمزه حتاچه‌پور، یونس حمادی، میثم حمادی و محمد حمادی از دیگر اعضای گروه «میسان» بودند که این اجرا هنرنمایی کردند.

نقش مهم جشنواره در همگرایی و وحدت اقوام

باسم حمادی سرپرست گروه موسیقی میسان: ما می‌توانیم به واسطه موسیقی فرهنگ و آیین خود را به جهانیان معرفی کنیم و امروز به این جشنواره آمده ایم تا نمادی از فرهنگ اقوام ایران را به هموطنان معرفی کنیم. دراین برنامه نمادی از حماسه، کرم، بخشش و وفاداری‌های مردم استانمان نسبت به سرزمینشان را روایت کردیم و علاوه برآن توانستیم بعضی از ساز‌های اصیل منطقه را که قدمتی کهن دارد به نمایش بگذاریم. برای حفظ موسیقی اقوام ایران بویژه موسیقی عرب، طبیعتا با اشعاری که می‌خوانیم و لباسی که می‌پوشیم برای نسل آینده اعتماد به نفس ایجاد می‌کنیم و تا زمانی که این اصالت‌ها و هویت فرهنگی در موسیقی حفظ شود می‌توانیم در مقابل تهاجم فرهنگی بایستیم و مقابله کنیم. درباره جشنواره موسیقی نواحی ایران باید بگویم، اقوام در ایران گسترده هستند و این زیبایی و تنوع در کنار یگدیگر قرار گرفته اند و رنگین کمانی از فرهنگ و هنر ایران را به نمایش می‌گذارند. این جشنواره می‌تواند در همگرایی و وحدت اقوام نقش بسیار مهمی داشته باشد. ما همه ایرانی هستیم و در یک تالار، فرهنگ ایرانی را به نمایش می‌گذاریم.

اجرای سوم با هنرمندی استاد شفیع خالدی کیمنه‌ای برگزار شد و فرزند استاد پیش از اجرا ضمن تشکر از برگزارکنندگان جشنواره شانزدهم موسیقی نواحی ایران در جملاتی گفت: ابتدا جا دارد، یادی کنیم از شهدای عزیز شهر کرمان، که در یک اقدام کور تروریستی روح ما را جریجه‌دار کردند.

او در ادامه به معرفی پدرش استاد خالدی پرداخت و اظهار کرد: استاد شفیع خالدی کیمنه‌ای یکی از هنرمندان بزرگ کردستان و اورامانات است. این هنرمند بزرگ متولد سال ۱۳۲۰ است و در سن ۸۲ سالگی با علاقمندی بسیار برای حضار محترم و اهالی موسیقی اجرا می‌کنند. ایشان یکی از بارزترین و نادرترین هنرمندان است که صدای نازنینش از گذشته تا به امروز هیچ تغییری نداشته است. مقام‌هایی که در این برنامه اجرا می‌شود از نوا‌ها و موسیقی‌های اوستایی کشورمان و مختص زاگرش‌نشینان است.

سپس استاد شفیع خالدی کیمنه‌ای روی صحنه حاضر شد و مقام سیاه‌چمانه، مقام گوشی و مقام چیپله را برای حاضران اجرا کرد.

تدوام برگزاری جشنواره موسیقی نواحی

شفیع خالدی کیمنه‌ای درخصوص جشنواره موسیقی نواحی اظهار داشت: طی این سال‌ها این انتظار وجود داشت جشنواره موسیقی نواحی ایران مانند دوره‌های گذشته خود رنگ و بوی خود را احیا کند و در زمینه اشاعه و توسعه موسیقی ملی کشورمان تلاش بیشتری صورت بگیرد. جای خوشحالی است دوستان عزیز در جشنواره بویژه دبیر جشنواره این اتفاق را ممکن کردند و این جشنواره بصورت منطقه‌ای برگزارشد و اتفاق خوبی بود و بار دیگر جشنواره موسیقی نواحی ایران احیا شد و امیدواریم این اتفاق تداوم داشته باشد تا موسیقی فاخر کشورمان به جایگاه واقعی خود برسد.

بخش بعدی شب نخست شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران به موسیقی کردی به سرپرستی هاوره شاهین‌پور (نوازنده دهل و دایره) و با خوانندگی رحمان اولام اختصاص داشت.

دبیر جشنواره در معرفی این اجرا گفت: موسیقی کردی از تنوع موسیقایی بسیاری برخوردار است. بخشی از کاروان این موسیقی به نام هورامانا یک شاخصه موسیقایی است که در کشور‌های ایران و عراق، سوریه و ترکیه نیز وجود دارد. موسیقی کردی مکریانی هم یکی از شاخصه‌های موسیقی کردی با ویژگی‌های مخصوص به خود است.

«سورَگووُل»، «دابینه چِشرنا نه کهَ م»، «ئه ویار»، «یَه زنَه و یَه زِن»، «ته سکه و ته نِک تَه نکی» از قطعات این گروه بودند که به اجرا درآمد.

جشنواره فرصتی برای درکنار هم قرار گرفتن تنوع موسیقایی ایران

هاوره شاهین نیز در این جشنواره اظهار داشت: برای حفظ موسیقی اقوام ایران بایستی اصالت ساز‌ها را نگاه داریم و نوع نواختن آن نباید به گونه‌ای باشد که از اصالت خود دور شود. درباره جشنواره موسیقی نواحی هم باید بگویم جشنواره فوق العاده‌ای است و فرصتی برای در کنار هم قرار گرفتن تنوع موسیقایی کشورمان است. ما هنرمندان موسیقی اقوام ایران دور از هم زندگی می‌کنیم بنابراین جشنواره فرصتی است تا در کنار هم باشیم.

در اجرای دیگر جشنواره، نوبت عاشیق‌ها و در واقع موسیقی عاشیقی بود که با همراهی گروه موسیقی سنتی «درنا» و با هنرمندی استاد عاشیق ایرج خداوردی (نوازنده ساز قوپوز) همراه بود. در این اجرا محمد بختیاری و حسن قنبری نیز هنرنمایی کردند.

«من بورا گلمزدم»، «پناه شَشَنگیسی»، «دل دیوانه» و «لشکری» از قطعات اجرایی این گروه بودند.

مرآتی در معرفی این موسیقی گفت: موسیقی عاشیقی در جای‌جای ایران از خراسان تا آذربایجان و حتی کشور‌های اطراف وجود دارد و شنیده می‌شود و یکی از موسیقی‌هایی است که به آن فرا قومیتی می‌گوییم.

اجرای آخر شب گذشته نیز به تنبورنوازان کرمانشاه اختصاص داشت که با سرپرستی عادل کمالی (مقام‌دان و نوازنده تنبور) همراه بود. طاهر شیرویی، علی کمالی، سپهر ذوالنوریان، سهند سلیمی و محمد امامی از دیگر اعضای این گروه بودند.

مرآتی در معرفی این گروه گفت: موسیقی اقوام ایران شامل چند نوع موسیقی است که برخی از آن‌ها در رابطه ژنتیک با موسیقی دستگاهی قرار نمی‌گیرد؛ مانند موسیقی تنبور، موسیقی بلوچی، موسیقی سیاهچمانه، موسیقی موره و… که در این کارگان ژنتیک قرار ندارد. موسیقی تنبور دارای پرده‌بندی دقیق و قدمتی کهن است که در منطقه کرمانشاه در یک روایت خیلی اصیل همچنان تا به امروز باقی مانده که خاندان هنر و تنبور آن را اجرا می‌کنند که یکی از خاندان‌های شاخص آن خاندان استاد عادل کمالی است. در این اجرا تمامی کار بر اساس مقام‌گردانی است که بخش اول سر آغاز روایت مقام باباحیدر، مقام جلو شاهیِ سحری، مقام باباقائوسی به روایت جیحون‌آباد، مقام چویی رَزباری، آواز پیش‌روی و مقام شاه و بخش دوم مویه و مورخوانی به صورت جمعی و مقام طبل یار داود و حقاحقا است.

اقوام ایرانی مانند طبیعت باطراوات و رنگارنگ هستند

عادل کمالی (مقام‌دان و نوازنده تنبور) در حاشیه اجرایش گفت: جشنواره موسیقی نواحی ایران عظمت خاصی به گستردگی ایران زمین دارد. اقوام ایرانی مانند طبیعت باطراوات و رنگارنگ هستند و این جشنواره اتفاق بسیار خوبی است.

از نکات قابل توجه شب نخست شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران می‌توان به استقبال بسیار زیاد مخاطبان اشاره کرد به گونه‌ای که تمام صندلی‌های تالار رودکی تکمیل شده بود و همچنین حضور علی قمصری (هنرمند موسیقی ایرانی) که به تماشای اجرای موسیقی اقوام ایران نشست.

مرحله ملی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران از ۱۶ تا ۱۸ دی‌ماه به دبیری محمدعلی مرآتی و در یک گستره ملی به همت دفترموسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با مشارکت بنیاد رودکی در حال برگزاری است و ۱۹ دی‌ماه نیز تالار رودکی میزبان آیین اختتامیه این رویداد ملی خواهد بود.