در روزهای گذشته ششمین نشست مجمع همکاری کشور‌های عربی و روسیه به ریاست ناصر بوریته، وزیر خارجه مراکش و با حضور سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه برگزار شد؛ نشستی که بند‌هایی از بیانیه پایانی آن حواشی بسیاری داشت چرا که در این بند‌ها صحبت از جزایر سه گانه تمام ایرانی به میان آمد.

در این بیانیه آمده بود که از راه حل‌ها و ابتکارات صلح‌آمیز با هدف حل آنچه مناقشه میان ایران و امارات از طریق مذاکرات دوجانبه یا دیوان بین‌المللی دادگستری، بر اساس قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل حمایت می‌شود.

موضوعی که پیشتر نیز تکرار شده بود، اواسط ژوئیه بود که روسیه و شش عضو شورای همکاری خلیج فارس در مسکو با صدور بیانیه‌ای خواستار ارجاع پرونده جزایر سه‌گانه به دیوان بین‌المللی دادگستری به منظور حل و فصل این مساله مطابق با مشروعیت بین‌المللی شده بودند.

وقتی همه واکنش نشان دادند!

و حالا پس از این نشست موج واکنش‌ها بود که نسبت به روسیه نشان داده شد.

 برای مثال  محسن رضایی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نوشت: بار‌ها گفته‌ایم که ‎جزایر سه‌گانه قابل مذاکره نیست. ادامه زیاده‌خواهی امارات به نفع آن‌ها نیست و تبعات دارد. مداخلات غیردوستانه روسیه درباره تمامیت ارضی ‎ایران نباید تکرار شود. جزایر سه‌گانه، شبه‌جزیره کریمه نیست!

علی اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری نیز گفت: این اجلاس با حضور بعضی از عرب‌های بی اعتنا به سرنوشت فلسطینیان و کارشناسان روسی در مراکش برگزار شد و بیانیه‌ای را صادر نمود که دارای اشکالات متعددی است که مهمترین آن دخالت در امور ایران تلقی می‌گردد که این اقدام را محکوم می‌کنیم.

ولایتی افزود: روابط استراتژیک و دوستانه ایران و روسیه به آسانی به دست نیامده و در این زمینه باید منافع دوجانبه‌ای و منطقه‌ای در نظر گرفته شود و در شرایطی که روسیه در شرایط پیچیده بین المللی قرار دارد، در پیش گرفتن بعضی از موضع گیری‌های وزارت خارجه روسیه باعث تاسف است؛ هر چند برخی فشار‌های سیاسی بر روسیه در شرایط پیچیده فعلی موجب می‌شود، برای به دست آوردن امتیازی کم ارزش و دست نایافتنی نیز به اعتبار خود لطمه وارد کند.

او ادامه داد: امارات که متاسفانه در ارتباط با فلسطینیان و حمایت از کشتار مردم مظلوم غزه و حمایت از اسرائیل مواضع تاسف باری در پیش گرفته، به جای اقدام عملی برای توقف این کشتار، پرونده کهنه و مختومه این ادعای بی اساس را تکرار می‌نماید. باید تصریح و تاکید نمایم که جمهوری اسلامی ایران به عنوان صاحب اصلی جزایر سه گانه با دقت تحرکات بدخواهان منافع ملی و منطقه‌ای را رصد نموده و پاسخ لازم را خواهد داد و قطعیت این تعلق با چنین نشست‌های سست پایه خدشه دار نخواهد شد.

همچنین محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نوشت: «در برنامه هفتم، دولت به توسعه شهرستان ابوموسی با محوریت جزایر ۳ گانه در زمینه‌های مختلف بازرگانی، اقتصاد دریامحور، آموزش عالی، درمانی و… مکلف شده است. این پاسخ عملی ایران به امارات است که با جدیت دولت در اجرا، همگان بوموسایی متفاوت را به عنوان بخشی از سرزمین مادری‌مان خواهند دید.

وی تاکید کرد: «روابط با روسیه بر اساس منافع ملی ایران و احترام متقابل تنظیم شده است. هرگونه ادعایی که قصد خدشه به تمامیت ارضی ایران را داشته باشد، حتماً خلاف این اصول است و از سوی ایران بر خلاف این روابط ارزیابی شده و با پاسخ جدی مواجه خواهد شد. روسیه باید مراقب سوءاستفاده غرب از اشتباهاتش باشد.»

حسین شریعتمداری هم در سرمقاله روزنامه کیهان خطاب به وزیر امورخارجه روسیه نوشت: «آقای لاوروف خطای شما بوی خیانت می‌دهد!» «از کشور‌های عربی حاضر در نشست یاد شده غیر از دشمنی با ایران اسلامی و همراهی با رژیم صهیونیستی انتظاری نمی‌رود، ولی دولت روسیه باید پاسخگوی اقدام پلشت و غیرقانونی خود علیه جمهوری اسلامی ایران باشد. آقای لاوروف از اسناد فراوانی که بر حاکمیت قطعی و بلامنازع ایران بر جزایر سه‌گانه حکایت می‌کند، با خبر است و از این روی اقدام دولت روسیه اگر هم خطا باشد، بوی خیانت می‌دهد و کمترین انتظار از دستگاه دیپلماسی کشورمان آن است که از دولت روسیه بخواهد رسماً و علنی از اقدامی که علیه تمامیت ارضی ایران اسلامی انجام داده است، پوزش بخواهد و با توجه به اسناد انکارناشدنی موجود، بر حاکمیت ایران بر سه جزیره یاد شده تاکید کند.»

تفرقه بیانداز و حکومت کن؛ حکایت یک سیاست انگلیسی

حسین شریعتمداری البته در برنامه گفت و گوی ویژه خبری به این موضوع نیز اشاره کرد که : «در دولت قبل هم بیانیه‌ای توسط لاوروف امضا شده بود، اما صدایش را در نیاوردند.   در نبود سفیر کاردار احضار شد، اما دیگران این کار را نکردند آقای ظریف یازدهم آذرماه ۱۳۹۲ در کویت مصاحبه کرد و گفت جزیره ابوموسی قابل مذاکره است.»

علاوه بر این روح الله مدبر کارشناس مسائل سیاست خارجی نیز در این باره گفت: مساله‌ای که در ۲۴ ساعت قبل ابتدا در رسانه‌های غربی مطرح شد، در زمینه نشست ائتلاف کشور‌های عرب با فدراسیون روسیه در مراکش و مانوری بر روی بیانیه پایانی داده شد شروعش با رسانه‌های غربی بود که دستاویزی برای حمله به روابط دو کشور ایران و روسیه را ایجاد کرد.

وی ادامه داد: اگر تیتر‌های خبری و توئیت‌ها را نگاه کنید متوجه می‌شوید که بسیاری از آن‌ها نگاه غیر واقعی و هیجانی به این موضوع دارند. ما در آستانه توافق جامع ۲۰ ساله با روسیه قرار داریم. دولت ایران سال‌ها پیگیر این موضوع بوده، زیرا از ابعاد مختلف به نفع ایران است. طرف غربی و آمریکایی شدیدا از تحقق این همکاری نگران است لذا از بیانیه نشست مراکش استفاده کرده است تا با بزرگنمایی بخش‌هایی از آن فضا را به سمت تنش بین تهران و مسکو هدایت کند. مسکو هرگز علیه تمامیت ارضی ایران موضعی نداشته است و مسکو همواره ثابت کرده که دوست حقیقی ملت ایران است.

مدبر افزود: این بیانیه در یک کشور دیگری منعقد شده که روسیه نیز در این اجلاس شرکت کننده بوده است. اگر قرار است اعتراضی به این بیانیه صورت بگیرد باید به همان سبک تعادلی از سوی وزارت خارجه قناعت شود و بیشتر کردن این موضوع و تبدیل آن به یک فضای جنگ رسانه‌ای به نفع روابط دو کشور نیست. هیجانی بودن برای تخریب روابط ایران و روسیه یک برنامه کاملا انگلیسی است برای مثال اگر دقت کنید در همان شب که این اتفاق افتاد سفیر انگلیس در تهران ویدئویی از رقص و شادی خود منتشر کرد ما معتقدیم که همین ویدئو مرتبط با این فضاست که توانستند دستاویزی برای روابط دو کشور پیدا کنند.

مدبر گفت: ما به زودی یک توافق جامع بیست ساله با روسیه امضا می‌کنیم که بعد از توافق با چین مهمترین توافق جامع ایران با یکی از قدرت‌های برتر جهان است و در این توافق ابعاد مهم همکاری‌ها مطرح شده ست. کدام کشور در نظام بین الملل، ایران را وارد باشگاه فضایی کرد؟ کدام کشور مساله ۲۳ ساله معطل مانده راهگذر شمال به جنوب در داخل خاک ایران را رفع می‌کند؟ کدام کشور ایران را وارد بریکس کرد؟ اگر مساله‌ای هم در نشست مراکش رخ داده است بیشتر کردن این تنش به نفع دشمنان ایران است.

انتقاد به مسکو یا به دولت سیزدهم؟ مساله این است

حسن هانی زاده کارشناس مسائل روابط بین الملل نیز معتقد است: در جریان نشست مراکش روسیه موضع گیری غیر دوستانه‌ای درباره جزایر سه گانه ایرانی داشت، اما هرگونه شتاب زدگی و قضاوت‌های شتاب زده می‌تواند مناسبات تهران و مسکو را تحت تاثیر قرار دهد. به هرحال روسیه دارای سیاست‌های مستقل است و یکی از کشور‌های هم پیمان و قدرتمند ایران محسوب می‌شود؛ اقدام اخیر روسیه در جانب داری از کشور‌های عربی درباره جزایر سه گانه ایرانی یک موضع گیری شتاب زده بود و نباید مناسبات خود را فدای کشور‌های شکننده عربی کند و حاکمیت ایران بر این جزایر ایرانی را نقض کند؛ به هرحال باید فرصت بیشتری به روسیه داد تا رفتار خود را تعدیل کند و سیاست کاملا شفافی درباره مسائل ایران اتخاذ کند.

کارشناس مسائل روابط بین الملل تاکید کرد: الان شرایط به گونه‌ای است که حساسیت‌ها افزایش داشته و جریان‌های مختلف سیاسی در تلاشند تا از هر ابزاری برای فشار به دولت سیزدهم استفاده کنند، اما به هر حال در گذشته هم چین موضع گیری غیر دوستانه‌ای داشت و در نهایت چین تلاش کرد تا توافق نامه بین ایران و عربستان را درپکن عملیاتی کند و احتمال می رود که روسیه هم در آینده سیاست خاصی را در برابر ایران اتخاذ کرده و بیشتر به ایران متمایل شود.

و اما در پایان باید گفت دنیای روابط بین الملل با دنیای بیرون و روابط آدم‌ها با هم متفاوت است. در این دنیا اصولا منافع کشور‌ها حرف نخست را می زند و شاید برای روسیه‌ای که این روز‌ها با شدیدترین تحریم‌ها دست و پنجه نرم می کند، داشتن امارات به عنوان یک شریک و ایران به عنوان یک دوست حرف نخست را بزند. همینطور که ایران در تعامل با دنیای بیرون به منافع خود می‌اندیشد. همان منافعی که باعث شد تا ایران ۲۴ فروند سوخو ۳۵ را از روسیه بگیرد. از همین رو نیز شاید نتواند به سادگی با یک برخورد قهری چشم بر تمام منافع و روابط خود ببندد بلکه باید با یک اعتراض محکم جلوی تداوم این اراجیف را گرفته و در عین حال اجازه ندهد دشمنان منافع ملی ایران نیز چشم طمع به روابطش با سایر شرکا داشته باشند.