زباله فضایی یا گنجینه باستان‌شناسی؟
سازه‌های انسانی که از فضا به زمین بازگشته و در تاریک‌ترین و دورافتاده‌ترین نقطه اقیانوس آرمیده‌اند، حکم گنجی برای رمزگشایی از اسرار انسان دارند.
تجربه حفاری در سایت‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد آنچه نیاکان ما دور انداخته‌اند، اسرار زیادی را درباره نحوه زندگی آنها برملا می‌کند. با آگاهی از این موضوع، این سوال پیش می‌آید که اکنون در مرحله اوج پیشرفت بشر، زباله‌های ما به ویژه آنها که در پی اکتشاف‌های فضایی، تولید شده‌اند، چه چیز را برای آیندگان و حتی تمدن‌های آتی بازگو خواهند کرد؟
از قطعات بجا مانده از ماهواره‌ها گرفته تا فضاپیما‌ها و دیگر سازه‌های دست بشر، مدار زمین پر از اشیاء کوچک سرگردانی است که دیگر کاربرد ندارند. اما خیلی وقت‌ها هم زباله فضایی آنقدر بزرگ است که اگر با سایر ماهواره‌ها و ابزار‌های فضایی برخورد کند، فاجعه‌بار می‌شود. بنابراین، متخصصان آنها را به صورت هدایت‌شده به زمین باز می‌گردانند به این امید که در برخورد با اتمسفر بسوزند. اما اگر طبیعت کار خود را به درستی انجام ندهد چه پیش می‌آید؟ دانشمندان علوم فضایی برای این مورد هم تدبیری اندیشیده‌اند و آن ایجاد یک سایت زباله فضایی به اسم «نقطه نمو» (Point Nemo) است که به آن «قطب عدم دسترسی» یا «گورستان ماهواره‌ها» هم گفته می‌شود.
بیشتربخوانید
نقطه نمو جایی در عمق اقیانوس آرام در حدفاصل آرژانتین، استرالیا و نیوزیلند است که حیات موجودات زنده در آن رنگ می‌بازد و با نزدیک‌ترین خشکی بیش از دو هزار و ۲۵۳ کیلومتر فاصله دارد. به این ترتیب، فاصله این نقطه با ایستگاه فضایی بین‌المللی، کوتاهتر از فاصله آن با خشکی است.
عمق این نقطه نزدیک به ۴ کیلومتر است و محوطه‌ای را شامل می‌شود که در مقام مقایسه ۳۴ برابر بزرگتر از کشور فرانسه است. از آن گذشته، این منطقه به هیچ ملتی تعلق ندارد.
آن پایین، در بستر سرد و تاریک اقیانوس، این گورستان دریایی لاشه دست‌کم ۲۶۳ شی‌ء فضایی را در خود دفن کرده است که با ارزش‌ترین آنها، بقایای به جا مانده از ایستگاه فضایی «اسکای‌لب» (Skylab) است- نخستین ایستگاه پژوهشی ناسا که بین سال‌های ۱۹۷۳–۱۹۷۹ در مدار زمین قرار داشت.
خیلی از زباله‌ها هم روسی هستند ازجمله بقایای ایستگاه فضایی «میر» که حدود ۱۴۲ تُن وزن داشت و قبل از سقوط به ۱۵۰۰ تکه تبدیل شد.
اما اگر روزی دست تمدن‌های آتی به اعماق این زباله‌دان دریایی برسد، بقایای ابزار‌های فضایی ژاپنی و اروپایی هم گیرشان می‌آید و اگر خوش‌شانس باشند، تکه‌هایی از «اسپیس ایکس» را هم پیدا خواهند کرد.
از آن گذشته، قرار است در سال ۲۰۳۰، لاشه ایستگاه فضایی بین‌المللی هم با ۴۰۰ تن وزن، در همین جا فرود بیاید.
بدون اکسیژن، نور و گرما، انتظار می‌رود که مواد دفن شده در نقطه نمو برای هزاران سال دوام بیاورند و همین مسئله است که گورستان ماهواره‌ها را به یک سایت باستان‌شناسی ارزشمند برای آیندگان تبدیل می‌کند.
کسی چه می‌داند شاید هزار سال بعد، موجود هوشمندی که اندک شباهتی به ما دارد، وقایع دوره جنگ سرد را از روی بقایای ابزار‌های فضایی روسی و آمریکای که در نقطه‌ای دورافتاده در جنوب اقیانوس آرام دفن شده اند، بازسازی کند.
این گونه به نظر می‌آید که نقطه نمو بزرگترین کپسول زمان بین‌المللی است که اسناد تمدنی را که به دنبال حیات در دیگر سیاره‌ها است در خود دفن کرده است؛ اما مردم زمان ما به آن به چشم سایت زباله نگاه می‌کنند.
منبع: آنا
