داود حشمتی و سید یزدان حبیبی از کارشناسان مسائل سیاسی در برنامه شش در دو رادیو گفتگو که به انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری اختصاص داشت، حضور یافتند.
حشمتی در ابتدای این برنامه گفت: توازن قوا باید ایجاد میشد و از آنجایی که مردم خواسته‌هایی داشتند که حاکمان به آن توجه نمی‌کردند به این امر رسیدند که مردم باید مشارکت داشته باشند. در انقلاب مشروطه می‌گفتند که اوامر شاه قانونی نیست و مردم می‌خواهند وارد فرآیند قانون‌نویسی شوند و هر قانونی که مردم در آن حداکثر مشارکت داشته باشند مردم از آن پشتیبانی می‌کنند.
وی ادامه داد: دلیل اینکه مردم می‌خواستند در نوشتن قانون سهیم شوند برای این بود که شاه مردم را به عنوان رعیت می‌شناخت و وقتی وارد دوره دولت-ملت شدند مردم به دنبال قانون‌گذاری بودند.
این کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه قانونی که مردم از آن پیروی نکنند با مشکل مواجه می‌شود، اظهار کرد: اگر امروز تعداد کثیری از مردم وارد فرایند انتخابات نشوند قوانینی نوشته میشد که با مردم ارتباطی ندارد.
پنج ویژگی انتخابات ۱۱ اسفند
حبیبی کارشناس دیگر این برنامه گفت: پنج ویژگی که انتخابات ۱۱ اسفند دارد را بیان می‌کنم. یکی از موارد این است که در چند سال گذشته اعتراضاتی در کشور داشتیم و تجمعاتی علیه نظام سیاسی صورت گرفت، اما عدد مشارکت عدد شاخصی است که توسط وزارت کشور بیان می‌شود که عدد مهمی برای معادلات داخلی و بین‌الملل است.
وی ادامه داد: نکته بعدی اینکه دو انتخابات گذشته یکی انتخابات مجلس در سال ۹۸ با ۴۲ درصد و انتخابات ریاست جمهوری با ۴۹ درصد حضور بود که در این بین ایرانی‌هایی هستند که تجربه عدم مشارکت دارد و می‌گویند دو انتخابات بگذرد و مردم شرکت نکنند و اتفاقی نیفتاد لذا باید جلوی این عادت را بگیریم.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: نکته بعدی نسلی است که تازه وارد صحنه سیاسی شد که این افراد حتی انتخابات ۷۶ را ندیده و نسل جدید شاید فکر کنند انتخابات در کشور رقابتی نیست لذا شکل‌گیری این ذهنیت برای نسل جدید نباید منفی باشد.
حبیبی اظهار کرد: ویژگی بعدی انتخابات مجلس خبرگان است. بالاترین رکن کشور رهبری است و مجلس خبرگان بر رهبری نظارت دارد و اساس جمهوری اسلامی در مجلس خبرگان خود را نشان می‌دهد. مشارکت بالا در چنین انتخاباتی که رکن جمهوری اسلامی را شکل می‌دهد اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.
وی اظهار کرد: بحث دیگر شعار دولت است؛ دولت مردمی. در گذشته می‌گفتند به دلیل عملکرد دولت گذشته مشارکت انتخابات پایین آمده لذا اگر مشارکت پایین باشد پایه‌های دولت آسیب می‌بیند.
مشارکت زیر ۵۰ درصد خوب است؟
حشمتی در ادامه این برناه بیان کرد: در دو انتخابات قبلی مشارکت زیر ۵۰ درصد بود، اما آیا این مطلوب است؟ که یک پاسخ بله است، چون در خیلی کشور‌ها زیر ۵۰ درصد است، اما یک پاسخ می‌گوید نه و آن به‌دلیل شرایط سال گذشته کشور است.
وی اضافه کرد: اگر ابزار سیاست وارد نشود نزاع وارد جامعه می‌شود. نهاد‌های قدرت وظیفه دارند که اقدماتشان در زمینه سیاست اجرا شود. وقتی که نیرویی حس کند نمی‌تواند قدرت خود را اعمال کند وارد خیابان می‌شود تا تاثیر بگذارد لذا مشارکت بالای ۶۰ درصد و بالای دو سوم نیاز است. از هر سه ایرانی دو ایرانی باید ساختار قدرت را قبول داشته باشد.
این کارشناس مسائل سیاسی گفت: چرا برای دولت انتخابات مهم است، چون اگر دولت رئیسی نتواند مجلس را از آن خود کند با ضربه بزرگی مواجه می‌شود وشاید یک دوره‌ای شود.
حشمتی اظهار کرد: هر مجلسی که پس از هر دولتی شکل گرفته گفتمان دولت در آن حاکم شده است. این مجلس‌ها باعث میشد که نیروی بسیج‌کننده وارد میدان شود و با شعار‌هایی داده بود دولت را تقویت کند. یکی از موانع اصلی بر سر راه دولت شکافی است که با بخش دیگر اصولگرایان دارد که اگرمجلس در دست آنها باشد که این به گفتمان دولت ضربه می‌زند.
وی بیان کرد: نکته اساسی این است که بحران نمایندگی وجود دارد، چون مردم احساس نمی‌کنند نماینده مطالبات او را دارد و قانونی که نوشته می‌شود نزاع بین قدرت و نهاد اجرایی است و مردم را در این فرآیند مردم را دخیل نمی‌بینند.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: مجلس در سال اول قانونی گذاشت مبنی بر اینکه سالی یک میلیون مسکن ساخته شود و از آن موقع چهار سال گذشته و دولت هم همین شعار را می‌دهد، اما منابع مالی آن وجود ندارد و آن ایده اجرایی نشد.
معمای انتخابات از سهم اصولگرایان در دولت
حبیبی در ادامه برنامه شش در دو گفت: مطلق مشارکت می‌تواند دولت را تقویت کند نه مجلس. اینکه گرایش به دولت بیشتر باشد یا در سمت مخالفین دولت چطور است؟ و فراکسیون اقلیت چقدر می‌تواند کرسی به دست بیاورد. حزب اعتدال و توسعه اعلام کرده که می‌تواند ۲۹۰ کرسی را تامین کند و منتظر تایید صلاحیت است.
وی ادامه داد: یکی از معما‌های انتخابات این است که در گرایش‌های اصولگرایی سهمشان در دولت به چه صورت است.
حشمتی بیان کرد: چه امروز و چه در سال‌های ۹۶ و ۹۸ با کسانی که مواجهید که سی اف تی را تایید کرده‌اند، اما در ساختار قدرت گیر کرده لذا مردم می‌یند تو نمی‌توانی نماینده من باشی. هواداران مجلس فعلی می‌گویند قانون شفافیت را تصویب کردید و الان یک چیز دیگر از آن درآمده است.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: وقتی که لیست را نگاه می‌کنند و به اختیارات و توانمندی‌های نمایندگان نگاه می‌کنند وعده‌هایی را می‌دهند و بعد می‌بینند این‌طور نیست و واقعیت قدرت چیز دیگر است. اگر هزار تا قانون بنویسید و قانون از آن حمایت نکند قابلیت اجرایی ندارد. آنها که وارد ساختار اجرایی و انتخاباتی می‌شوند ساختار حقیقی قدرت را نشناختند.
وی اظهار کرد: بعد از اتفاقات سال ۷۸ نمایندگان اصلاحات وعده‌هایی دادند مثل تغییر قانون مطبوعات که به در بسته خوردند و کسانی که این‌ها را گفته بودند حمایت خود را از آنها پس گرفتند.
حبیبی در ادامه برنامه گفت: مهمترین موضوع سیاست خارجی ما برجام بود و قانون راهبردی مجلس یازدهم صدای دولت وقت را درآورد که این جایگاه قانون‌گذاری مجلس را نشان داد البته مجلس سه قانون در زمینه مسکن گذاشته، اما آن اثرگذاری واقعی را نگذاشته است.
این کارشناس مسائل سیاسی بیان کرد: اینکه قانون مجلس موثر است و رضایت شهروندان را تامین می‌کند به خود مجلس ربط دارد. آقای رشیدی کوچی از مرودشت و ارسنجان آمدند که حوزه بزرگی نیست، اما ظهور و بروزی داشتند که در طرح صیانت و واردات خودرو ورود کردند و شاید بعضی رفتار‌های وی را نپذیرند، اما وی نشان داد یک نفر چه اثراتی به‌عنوان نماینده می‌تواند بگذارد؛ و تصریح کرد: اینکه مجلس در ساختار قدرت اثر دارد یا نه به خود آن نماینده برمی‌گردد. مجلس بعد از ۱۴۰۳ شروع نمی‌شود بلکه مجلس از تایید صلاحیت‌ها شروع می‌شود.
حشمتی در ادامه برنامه شش در دو اظهار کرد: اینکه یک نماینده استثنا می‌شود با آنکه جزو وظایفش است و همه مثل هم باشند فرق می‌کند و قاعده این است که مطالبه مردم را پیگیری کنند. همین امروز یک دعوایی بین سایت نزدیک به دولت است با سایت مجلس است که هر دو به یکدیگر می‌گویند به دنبال انتخابات هستید.
وی بیان کرد: قانون راهبردی رفع تحریم‌ها اگر از سمت ساختار حقیقی قدرت دنبال میشد محال بود تصویب شود البته این همان قانونی است مقابله با سیاست‌های خصمانه آمریکا بود که دو بند داشت یکی افزایش غنی سازی و دیگری بحث مواد انفجاری بود که وقتی بایدن آمد همان‌ها را دوباره آوردند.
وی ادامه داد: ۱۲۰ روز تجمع امت حزب‌الله مقابل مجلس بود و آخر شورای نگهبان قانون حجاب را برگردانند و یک نفر از مجلس نیامد حرفی بزند.
عملکرد متفاوت مجالس
حبیبی در ادامه برنامه گفت: مجلس نهم برجام را تصویب کرد و می‌توانست تصویب نکند. مجلس یازدهم نقطه مقابل آن را تصویب کرد لذا قانون‌گذاری در مجلس اهمیت دارد.
وی با بیان اینکه ممکن است رای من اثرگذاری کمتری نسبت به دیگران که دارای تریبون هستند، داشته باشد، تصریح کرد: درباره تغییر قانون انتخابات باید گفت همیشه کسانی که فضای احزاب را تحلیل میکردند می‌گفتند احزاب در انتخابات غایب هستند.
این کارشناس مسائل سیاسی بیان کرد: نقطه عطف قانون جدید انتخابات این بود که ارائه فهرست از احزاب و جبهه‌ها رسمی شد. رسما طبق ماده ۸ انتخابات که وزارت کشور از طریق فرمانداری‌ها انجام می‌دهد در کنار اسامی نامزد‌ها فهرست احزاب و جبهه‌ها را هم شاهد خواهیم بود و حضور احزاب در انتخابات رسمی شد و در انتخابات سهم بیشتری برای انتخابات شاهد هستیم.
حبیبی اظهار کرد: امکانات صداوسیما در اختیار نامزدهاست، اما در نامزد‌ها در انتخابات قبلی از امکانات دولتی محروم بودند که در قانون جدید صداوسیما و دستگاه‌ها مکلف شدند امکانات خود را در اختیار نامزد‌ها بگذارند و یکی از پاشنه آشیل‌های امکانات دولتی تعداد زیاد نامزدهاست و پیش‌ثبت‌نام می‌خواست تعداد نامزد‌ها را کنترل کند و از یک تعدادی بالاتر نرود، چون تکثر و تنوع منجر به مشارکت بیشتر می‌شود.
پیش‌ثبت‌نام «صفرا فزود»
وی گفت: کسانی که شرایط پیش‌ثبت‌نام را نداشتند و به اصطلاح پیش‌ثبت‌نام «صفرا فزود» و تعداد ۲۵ هزار تا تعداد خیلی بالایی است که باعث می‌شود امکانات کمتری به نامزد‌ها برسد. نامزد‌هایی که فکر می‌کنند نمی‌توانند رقابت کنند با ائتلاف می‌توانند تاثیرگذار باشند.
حشمتی در ادامه بیان کرد: تعداد ثبت‌نام‌کنندگان ملاکی برای گرفتن نمایندگی از مردم نیست و آن فرد اگر در ساختار سیاسی نباشد یک دفعه نمی‌تواند در یک حوزه انتخابیه دیدگاه خود را ارائه کند. اگر الان کد بورسی بخواهید بگیرید باید چند سوال را پاسخ دهید.
وی افزود: انتخابات مجلس یازدهم که تمام شد آقای آقاتهرانی گفت که خیلی از نماینده‌ها فرق طرح و لایحه را نمی‌دانند و یا از کسانی که الان ثبت‌نام کردند باید بپرسید مجلس، بودجه را در کمیسیون بررسی می‌کند. همه این کار‌ها را باید احزاب انجام دهند و عدم قدرتمند شدن احزاب نمی‌گذارد افرادی را تربیت کنند که فرد در کجای سیاست بنشیند.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: الان فرض بگیریم سید محمد خاتمی تایید صلاحیت شده، اما چند نفرحاضرند به او رای بدهند. همان آدمی که در شش سال گذشته با یک تکرار دو مجلس ساخته است، چون به کسانی که نمایندگی دادند نتوانستند خواسته‌ها را برآورده کنند لذا وقتی نمی‌توانند بزرگترین آدم مملکت هم بیاید به آن رای نمی‌دهند.
صادق بوقی در ساختار حقیقی قدرت
حشمتی اظهار کرد: بر فرض بگوییم ۸۰ درصد مشارکت داریم، اما حقیقت آن چیزی است که در جامعه اتفاق می‌افتد. یک نفر در رشت می‌رقصد بعد صفحه او بسته می‌شود و بعد دوباره باز شود این قدرت مردم است که ساختار حقیقی قدرت است و نه ساختار حقوقی، چون مردم با اعتراضشان توانستند یک تصمیمی را عوض کنند. قدرت در تمام دنیا یک ساختار حقیقی و یک ساختار حقوقی دارد که در ایران هم از هم منفک است.
حبیبی در ادامه برنامه شش در دو گفت: هیئت‌های اجرایی بخواهند بررسی کنند که نماینده سواد قانون اساسی دارد اشتباه است، چون احزاب باید این کار را کنند و مشارکت را فقط در برگه رای در صندوق نبینیم. در انتخابات ۹۸ مراکز مختلفی بود و کاندیدا‌هایی را دعوت میکردند از این‌ها آزمون ب‌گیرند که این از وظایفی است که گروه‌ها باید آن را بررسی کنند. به‌غیر از بحث رای در صندوق باید موارد دیگر را هم در نظر بگیریم.
حشمتی در پایان این برنامه اظهار کرد: آن چیزی که نهاد‌های انتخابی و انتصابی را می‌سازد نزاع قدرت است که نزاع قدرت باید در ساختار باشد نه در خیابان. اگر دو نماینده در مجلس سر هم داد بزنند بهتر است تا طرفداران آنها در خیابان درگیر شوند.
وی بیان کرد: فکر می‌کنند یک‌دست شدن کارآمدی ایجاد می‌کند، اما دوگانگی در قدرت مردم را به ادامه مسیر تشویق می‌کند، اما در بعد از ۱۴۰۰ همه چیز در دست یک جریان بود و اگر مشارکت در این انتخابات بیشتر شد ما می‌گوییم این نظر درست بوده است.
