«من منع می‌کنم» یک‌طرفه و بدون هیچ توضیحی؛ تنها به این دلیل که باب دل من نیست، پس تصویب هم نخواهد شد، حتی اگر تمام دنیا بگویند، تمام دنیا بخواهند.

این نه بخشی از یک دیالوگ خانوادگی است، نه بخشی از یک فیلم سینمایی و نه حتی یک رمان، بلکه بخشی از قوانین دنیای به روز شده ماست؛ دنیایی که بر اساس نظر کشور‌هایی قوی‌تر بنا شده آن هم در رسمی‌ترین نهاد بین‌المللی؛ آن هم در سازمان ملل متحد.

اسم رسمی‌اش را هم گذاشته‌اند حق وتو؛ خلاصه‌اش هم یعنی اگر تمام عالم و آدم بنشینند، حرف بزنند و بیانیه بدهند، اگر ۵ کشور نخواهند حرف سایرین اهمیتی ندارد.

یک حق رای ظالمانه ؛ میراثی از امپراطوری روم باستان

 Veto واژه لاتین است که معنای تحت‌الفظی آن می‌شود «من منع می‌کنم». اولین بار نیز در مجلس‌های امپراطوری روم باستان استفاده شد. همان امپراطوری که تاریخ درباره آن نوشته است: مجرمان، بردگان و دیگر زندانیان مجبور بودند برای رهایی خود با یکدیگر در جنگ‌های گلادیاتوری درگیر شوند و نرون یکی از منفورترین پادشاهان تاریخ لقب گرفته است. مسیحیان در آن زمان یا توسط سگ‌ها تکه تکه شدند یا به عنوان مشعل‌های انسانی سوزانده شدند و حالا هم این میراثش در سازمان ملل به یادگار مانده است.

البته در منشور سازمان ملل واژه وتو قید نشده است، بلکه باید ۹ رای موافق از مجموع ۱۵ عضو شورای امنیت حاصل شود که در آن حتما باید موافقت ۵ عضو دائم لحاظ شوند، یعنی آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین؛ در این میان حتی اگر یکی از این ۵ عضو به هر دلیلی با نظر سایرین مخالف باشد نظر سایرین اهمیت دیگری ندارد.

نمونه این موضوع هم روز جمعه در شورای امنیت سازمان ملل اتفاق افتاد که در آن  قطعنامه پیشنهادی امارات به رای گذاشته شد.  

وقتی آمریکا به جای همه جهان تصمیم می‌گیرد

ماجرا از این قرار بود که امارات پیش‌نویس قطعنامه کوتاهی را به شورای امنیت سازمان ملل داده بود که از حمایت کشور‌های عربی و اسلامی نیز برخوردار بود، این قطعنامه خواستار آتش بس فوری و بشر دوستانه غزه، محافظت از جمعیت غیر نظامیان فلسطینی  و آزادی بدون قید و شرط همه گروگان‌ها بود.

این قطعنامه که از ۱۵ عضو شورای امنیت ۱۳ رای موافق کسب کرده بود و انگلیس هم به آن رای متنع داده بود تنها با یک رای مخالف آن هم از سوی آمریکا رد شد و مرگ هزاران نفر دیگر از کودکان و زنان بی گناه غزه به خاطر خواست تنها یک کشور ادامه دار شد.

اقدامی که البته با واکنش سایر کشور‌ها نیز همراه بود؛ برای مثال دیمیتری پولیانسکی معاون اول نمایندگی روسیه در سازمان ملل تاکید کرد که انفعال شورای امنیت باعث ویرانی‌های گسترده در غزه و فاجعه انسانی شده است. اگر بار دیگر مانع آتش‌بس فوری شوید، این موضوع را چگونه برای مردم خود توضیح خواهید داد؟ آمریکا باز هم مانع آتش بس در غزه شد و ممانعت از آتش‌بس یعنی حکم اعدام آمریکا برای هزاران و شاید ده‌ها هزار فلسطینی.

ژانگ جون سفیر و نماینده چین هم در سازمان ملل گفت: ما متاسفیم که ایالات متحده از وتوی خود علیه قطعنامه‌ای که خواستار آتش بس در غزه با وجود ادامه کشتار در آنجاست، استفاده کرد.  تایید ادامه جنگ با ادعای نگرانی برای جان و امنیت مردم غزه در تضاد است. وی افزود که چشم پوشی از ادامه درگیری و درخواست برای جلوگیری از گسترش درگیری، خودفریبی است.

«نیکلاس دی ریوایر» سفیر و نماینده دائم فرانسه در سازمان نیز تصریح کرد: بار دیگر شورای امنیت شکست خورده است. فرانسه به شدت نگران تراژدی انسانی در حال وقوع در غزه است و به این دلیل، به این قطعنامه رلی مثبت داد.

وتوی بیش از ۴۷ قطعنامه و بیش از ۸۰ بیانیه و درخواست قطعنامه از سوی آمریکا

فواد ایزدی کارشناس مسائل بین الملل در این باره گفته است: این پیش نویسی که در شورای امنیت ارائه شده بود توسط حدود ۱۰۰ نفر از کشور‌های عضو سازمان ملل تایید و امضا شده بود. بار قبل هم که در مجمع عمومی سازمان ملل موضوع غزه مطرح شد صرفا ۱۲ کشور همراه آمریکا و رژیم صهیونیستی بودند یعنی یک عزم و درخواست جهانی  برای تصویب این قطعنامه وجود داشت.  درون شورای امنیت هم همه کشور‌ها به این قطعنامه رای مثبت دادند فقط انگلیس رای ممتنع داد و آمریکا هم آن را وتو کرد.

وی ادامه داد: این موضوع یعنی آمریکا یک تنه در برابر رای اکثر کشور‌های دنیا که بانی این قطعنامه بودند ایستاده است و این هم بار سوم در دو ماه گذشته است که چنین اقدامی را انجام می‌دهد.

ایزدی افزود: در طول تاریخ سازمان ملل این چهل و هفتمین باری است که آمریکا یک قطعنامه علیه اسرائیل را وتو می‌کند. این حرف‌هایی که درون ایران هم زده می‌شود مبنی بر حمایت آمریکا از اسرائیل و چراغ سبزی که به این رژیم نشان می‌دهد درست است، ولی کافی نیست، زیرا در اصل این جنگ آمریکاست وگرنه اگر آمریکا نباشد اسرائیل نه بمب دارد،  نه سلاح.

سازمان ملل یا سازمانی برای یک کشور؟ مسئله این است

سیدرضا صدر الحسینی کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا هم در این باره انتقاد را متوجه سازمان ملل کرده و گفته است: بی عملی و بی خاصیتی سازمان ملل که  در طول یک ربع قبل گذشته تا امروز طی موارد متعدد مورد توجه کشور‌های مستقل قرار گرفته بود در حال حاضر با یک جلوه جدید خودنمایی می‌کند خود نشان‌دهنده بی‌اهمیتی سازمان ملل به صلح و ثبات بین‌المللی است که در منشورش ایجاد صلح و ثبات امنیت جهانی با صراحت قید شده می‌باشد.

در و اقع این جنایات صورت گرفته در برابر نهاد‌های بین‌المللی به ویژه سازمان ملل نشان دهنده ضرورت تغییرات عمده در این سازمان است. تعدادی از کشور‌های مستقل  در طول یک دهه گذشته طرح‌های قابل اجرا برای تغییرات عمده در سازمان ملل قرار داده اند که می‌تواند در شرایط فعلی به منصه ظهور برسد.

صدر الحسینی افزود: در طول تشکیل تاریخ منحوس رژیم صهیونیستی بیش از ۸۰ قطعنامه، بیانیه و درخواست قطعنامه علیه رژیم صهیونیستی توسط آمریکایی‌ها وتو شده و متاسفانه در این ارتباط هیچ اقدام عملی برای احقاق حق فلسطینیان صورت نگرفته است. 

و در پایان باید گفت این حکایت دنیای مدرن امروزی ماست که آدم‌ها در برابر چشم همگان جان می‌دهند تا صرفا عده‌ای برای منافع خود تصمیم بگیرند.

گزارش از فاطمه تورانلو