لرستان از نظر موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در مسیر ترانزیتی تهران به جنوب و شرق به غرب کشور، جایگاه ممتازی در صنعت حمل و نقل کشور دارد، اما تاکنون به دلیل فقدان زیرساخت‌های ریلی، آنطور که باید نقش چندانی در این زمینه ایفا نکرده و همچنانکه در مسیر گلوگاه حیاتی شمال به جنوب کشور قرار دارد، تنها از زیرساخت سفر‌های جاده‌ای بهره‌مند بوده است.

۱۵۵ کیلومتر از خطوط ریلی کشور در حالی از لرستان می‌گذرد که بجز دورود و ازنا سایر شهر‌های استان با وجود قرار گرفتن در مسیر کریدور‌های اصلی جاده‌های کشور از صدای سوت قطار محروم هستند، سال ۱۴۰۰ با سفر هیات دولت سیزدهم و رییس جمهور به استان این خواسته ۱۰ ساله مردم به ایستگاه احیا نزدیک شد.

با وجود شرایط کوهستانی و آب و هوایی خاص، در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی خدمات بسیار قابل توجهی در حوزه راهسازی لرستان صورت گرفت، اما با این وجود به دلیل هزینه‌های بالای راهسازی در مناطق کوهستانی و شیب دار، خطر بیشتر وقوع تصادف در این مناطق به ویژه همزمان با فصل سرد سال و بارندگی‌ها و البته هزینه‌های بالای نگهداری این جاده ها، ایجاد خطوط ریلی در سال‌های اخیر به یکی از مطالبات مردم این استان تبدیل شد.

احداث راه آهن و اتصال لرستان به شبکه سراسری خطوط ریلی، علاوه بر افزایش ایمنی و راحتی در تردد، موجب تحول صنعت حمل و نقل این استان خواهد شد و اتصال تهران و نیمه شمالی کشور به بندر امام خمینی (ره) در جنوب را تسهیل می‌کند که این مهم در تیررس توجه دولت قرار گرفت و اقدامات جدی برای انجام این مطالبه استان آغاز شد.

همه واقف هستند لرستان از اصلی‌ترین مسیر‌های ارتباطی شمال به جنوب و غرب کشور محسوب می‌شود که توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل با توجه به مزیت‌ها و کاهش هزینه ها، نقش موثری در رونق اقتصادی و ترانزیتی این منطقه خواهد داشت، اما طی سالیان گذشته خرم آباد به عنوان مرکز استان از صدای سوت قطار محروم بود.

این خواسته مردم لرستان بار‌ها وبار‌ها در دولت‌های مختلف مطرح تا اینکه در نهایت سال ۹۲ عملیات اجرایی آن آغاز شد، اما دیری نپایید که این طرح هم همچون سایر ساخت و ساز‌های عمرانی لرستان در ورطه رکود افتاد و راه آهن با تمام چشم انداز‌های زیبا و مزایای اقتصادی اش، در ایستگاه کمبود اعتبار متوقف شد.

راه آهن دورود - خرم آباد یکی از پروژه‌های بسیار مهم، کلیدی و راهبردی لرستان است که قرارداد ساخت آن سال ۹۲ با قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) منعقد و عملیات اجرایی آن همان سال آغاز شد، اما در پیچ و خم کمبود اعتبار و نبود حمایت‌های مستمر مسوولان ملی ماند.

رستم قاسمی وزیر فقید راه و شهرسازی نیز سال ۱۴۰۰ با سفر به لرستان از کارگاه ۲ پروژه راه آهن دورود - خرم‌آباد - اندیمشک و دورود - بروجرد - ملایر بازدید و به کمبود اعتبار طرح راه آهن خرم آباد صحه گذاشت و تایید کرد این پروژه در سال‌های گذشته به علت مشکلات مالی تقریبا تعطیل بوده است، البته قاسمی همان موقع این قول را هم داد که اعتباراتی با سفر استانی رییس جمهور به این طرح تخصیص می‌یابد.

عملیات اجرایی راه آهن خرم آباد – دورود با قرارداد اولیه چهار هزار و ۶۹۰ میلیارد ریال به طول ۱۲۱ کیلومتر سال ۹۲ آغاز شد و با پیشرفت فیزیکی کمتر از ۴۰ درصد طی سال‌های گذشته متوقف ماند، این طرح که جزو مصوبات سفر رییس جمهور به لرستان است، بیش از ۲۰ پل بزرگ و ۳۳ هزار و ۴۷ متر تونل دارد.

به گفته مهندسان و کارشناسان امر، اجرای این پروژه بسیار سخت و ویژه است، چراکه کمتر راه آهنی در کشور وجود دارد که ۳۰ درصد آن را تونل و ابنیه بزرگ تشکیل دهد، اما احیای این طرح با شروع بکار دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت و فرهاد زیویار استاندار لرستان بار‌ها به ضرورت اجرا و بهره برداری آن تاکید داشت و اشاره کرد از سرگیری این طرح راه آهن، جزو اولویت‌های دولت و مدیریت ارشد اجرایی لرستان است، تا جاییکه زمانی سفر رییس جمهور و هیات دولت به لرستان در ۱۹ آذر ۱۴۰۰ صورت گرفت، طرح‌های ریلی یکی از اصلی‌ترین مصوبات این سفر در حوزه راه و شهرسازی بود و شخص رییس جمهور در این سفر بر اجرای این مهم تاکید داشت.

حجت الاسلام ابراهیم رییسی، در سفر خود طی جلسه دیدار با اقشار مختلف مردم لرستان گفت که تاکید دارد مساله ریل و راه آهن جزو مصوبات سفر باشد، چراکه قضیه ریل سال‌ها پیش باید حل می‌شد نه اینکه امروز موجب نگرانی مردم شود.

وی بر جبران عقب ماندگی‌های گذشته در لرستان تاکید و اضافه کرد: راه آهن خرم آباد جزو دستور کار بوده و در مصوبات هم ذکر شده است که آنرا جزو اولویت‌های استان می‌دانیم.

رییس جمهور در سفر به استان محروم لرستان به ضرورت توسعه یافتگی بر بستر عدالت هم گریزی زد و تاکید داشت باید زمان بندی اجرای پروژه راه آهن دورود - خرم آباد تا ۱۰ روز آینده مشخص شود، چراکه این پروژه جزو موارد حقه مردم لرستان و از عقب ماندگی‌هایی است که باید جبران شود.

به گفته حجت الاسلام رییسی، مردم لرستان باید صدای سوت قطار را چند سال قبل می‌شنیدند، بنابراین این طرح با جدیت در دولت سیزدهم دنبال می‌شود تا تامین اعتبار و بهره برداری شود.

این مدت پیگیری‌های بسیاری در خصوص راه آهن لرستان و اجرای مصوبه سفر رییس جمهور صورت گرفت، اما مسایل حقوقی، اسنادی و البته تامین اعتبار مالی موجب طولانی شدن روند شد، بازدید‌های متعددی صورت گرفت و روش‌های مختلفی برای تامین اعتبار پیگیری شد که امروز به گفته استاندار لرستان این موانع برطرف شده و ۱۷ کارگاه این طرح فعال است.

استاندار لرستان گفت: از سرگیری طرح احداث راه آهن که با پیشرفت فیزیکی ۳۰ تا ۳۵ درصدی به صورت راکد درآمده بود، بدنبال پیگیری‌های مصوبات سفر رییس جمهور به استان آغاز شد.

فرهاد زیویار با اشاره به بازدید‌های متعدد از راه آهن خرم آباد - دورود - بروجرد بیان کرد: این طرح از پروژه‌های مصوب سفر ۱۹ آذر رییس جمهور به لرستان و نسبت به دیگر مصوبات سفر در استان متفاوت است، همچنین ارقام قرارداد پروژه نیز مربوط به اوایل دهه ۹۰ بین کارفرما و مجری باید اصلاح می‌شد.

وی ادامه داد: این ارقام باید در اختیار سازمان برنامه و بودجه قرار می‌گرفت که این فرآیند‌های طولانی سال گذشته سپری شد و سازمان برنامه و بودجه اشکالاتی گرفت که در اختیار شرکت زیرساخت قرار گرفته و اصلاحات انجام شد.

استاندار لرستان گفت: تکمیل پروژه راه آهن یکی از برنامه‌های بسیار مهم استان به شمار می‌رود، به طوریکه به صورت یک بسته کامل برای تمام نقاط لرستان تعریف شده است، به نحویکه از جنوب استان وارد شده و از شمال تا شرق را تحت پوشش قرار می‌دهد که در صورت بهره برداری، از پلدختر به عنوان جنوبی‌ترین نقطه استان تا بروجرد به سمت استان مرکزی و تهران و الیگودرز به طرف استان اصفهان و شرق کشور از راه آهن استفاده می‌کنند، اما در فاز نخست، راه آهن دورود – خرم آباد در دست کار قرار گرفته است.

زیویار اضافه کرد: مشکل قرارداد پروژه راه‌آهن برطرف و بحث تامین منابع مالی آن تا مرحله اتمام پیش‌بینی شده است، بنابراین مراحل اجرایی این طرح در آینده تسریع خواهد شد.

استاندار لرستان گفت: در مجموع عملیات اجرایی پروژه راه‌آهن خرم آباد - دورود تاکنون افراد بسیاری تلاش کرده اند و نباید تنها به این دوره مختص شود، چراکه از ابتدا تلاش شده است، اما این پروژه از سال ۹۷ راکد بود و سال ۱۴۰۰ مورد پیگیری قرار گرفت.

زیویار با اشاره به پیشرفت ۴۵ درصدی پروژه در شرایط کنونی افزود: در سفر سال ۱۴۰۰ رییس‌جمهور به لرستان مصوب شد اجرای این طرح به صورت جدی دنبال شود که مرداد ۱۴۰۱ قرارداد جدید این پروژه منعقد و شهریور امسال کارگاه‌های ۱۷ گانه آغاز به کار کردند که اکنون ۶۰۰ نفر در این پروژه مشغول به کار هستند و پنج هزار میلیارد ریال تاکنون برای آن هزینه شده است.

وی با بیان اینکه مسیر ریلی پلدختر - اندیمشک هم کلنگ‌زنی خواهد شد، اظهار داشت: ضمن قدردانی از زحمات مدیران قبل از این دوره، اما این پروژه حساس و مهم متوقف مانده بود که با پیگیری‌های صورت گرفته و حمایت رییس‌جمهور در دستور کار قرار گرفت و موانع بسیار بر سر راه آن برداشته شد.

استاندار لرستان با اشاره به آغاز مجدد عملیات اجرایی راه آهن در شهریور ۱۴۰۱ ادامه داد: قرارداد این پروژه مربوط به سال ۱۳۹۷ بود که نیاز به اصلاح و تمدید داشت که با پیگیری‌های اداری و برگزاری جلسات متعدد در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مشکل در این زمینه رفع و مردادماه سال ۱۴۰۱ قرارداد جدید پروژه تصویب و ابلاغ شد.

زیویار در خصوص معارضین پروژه نیز تصریح کرد: عدد اعتباری مورد نیاز برای معارضان محلی و تملک زمین، قابل مقایسه با اعتبار کل طرح نیست که در این راستا مذاکراتی با شرکت ساخت نیاز است، چراکه در هر صورت باید حق افرادیکه در حاشیه این پروژه و مسیر قرار دارند، رعایت شود.

وی افزود: برای تامین اعتبار ادامه اجرای طرح نیز مراوداتی بین قرارگاه خاتم الانبیا (ص) و دولت بوده و املاکی در قالب مولدسازی در اختیار قرارگاه خاتم قرار داده شده است که می‌تواند به مرور از این منابع استفاده کند و این مهم در حال پیگیری است.

به گفته استاندار لرستان این طرح به دلایل متعددی اعم از کمبود اعتبار متوقف شده بود که با استقرار دولت و توجه ویژه رییس جمهور در سفر استانی به لرستان احیای آن مورد تاکید و توجه قرار گرفت و در شمار ابرپروژه‌های کشور مطرح شد، چراکه تکمیل آن به اعتبارات سنگین معادل کل اعتبارات استان در یک سال، نیازمند است.

زیویار گفت: این طرح در شمار طرح‌های اولویت دار کشوری قرار دارد که گزارش آن به رهبر معظم انقلاب رسیده که به دلیل اعتبار بسیار بالا، متفاوت با بودجه‌های طرح‌های عادی است.

وی با اشاره به اینکه این طرح علاوه بر اینکه بر جمعیت حدود ۲ میلیون نفری لرستان اثرگذار است، بیان کرد: حمل و نقل را در حوزه‌های مختلف تحت تاثیر قرار می‌دهد با توجه به اینکه راه آهن فعلی با سابقه ۸۰ ساله دچار فرسودگی شده است، این فرسودگی گاه باعث کندی حرکت قطار تا ۱۰ تا ۲۰ کیلومتر می‌شود.

استاندار لرستان یادآور شد: این فرسودگی یعنی خسارت و از دست دادن زمان و فرصت‌ها و موقعیت‌ها به همین دلیل همه مسوولین در رده‌های مختلف در مورد تکمیل طرح راه آهن خرم آباد مصمم هستند و در سفر استانی رییس جمهور به لرستان نیز تمام مسوولان بر آن تاکید داشتند.

زیویار ادامه داد: راه آهن دورود - خرم‌آباد - اندیمشک یکی از پروژه‌های راهبردی در حوزه ریلی کشور است که مد نظر مقام معظم رهبری نیز قرار دارد، چنانکه با موافقت مقام معظم رهبری از محل فروش نفت یا صندوق توسعه ملی ۱،۲ دهم میلیارد دلار اعتبار برای آن در نظر گرفته شده است.

وی افزود: راه آهن قدیمی استان در مسیر دورود – اندیمشک بیش از ۸۰ سال قدمت دارد و به دلیل استهلاک بالا، از لحاظ پدافند غیرعامل نیز قابل قبول نیست که پس از اینکه به استحضار مقام معظم رهبری رسید، با اختصاص اعتبار آن موافقت شد.

استاندار لرستان با اشاره به تاکید رییس جمهور بر اجرای طرح راه آهن لرستان تصریح کرد: این طرح جزو هفت ابرپروژه برتر کشور قرار گرفته که سه میلیارد دلار از محل تهاتر نفت برای آن‌ها در نظر گرفته شده و بالاترین رقم با ۱.۲ میلیارد دلار مربوط به آن است.

مدیر امور راهسازی قرارگاه خاتم الانبیا (ص) نیز عملیات اجرایی راه‌آهن خرم آباد - دورود را از پروژه‌های بسیار مهم در کشور می‌داند و می‌گوید: مرحله دوم راه‌اندازی این پروژه مدیون تلاش استاندار و مجموعه استان است و با مجموع اقدامات موثر دولت سیزدهم، توجه به ترانزیت کالا و شبکه ریلی در لرستان بخوبی مورد استقبال قرار گرفته است.

محمدرضا هادوی عنوان کرد: ۱۷ تونل به طول ۳۳ کیلومتر در این پروژه وجود دارد که کار را بسیار دشوار کرده است و بخش گلوگاه کار در دستور اول قرار گرفت، بنابراین افتتاح هر تونل یک جشن محسوب می‌شود، چراکه این پروژه بخشی از کریدور بین‌المللی است.

وی اضافه کرد: در حال حاضر طول پروژه ۱۱۴ کیلومتر با ظرفیت سالانه ۹.۷ میلیون نفر و ظرفیت باری ۶.۴ تن در سال اول خواهد بود که پیش بینی می‌شود به ۹.۳ تن برسد، همچنین این پروژه هفت ایستگاه دارد و دارای طویل‌ترین تونل خاورمیانه به طول چهار هزار و ۵۵۸ متر است.

پروژه راه آهن خرم آباد دورود بنا بر تاکید رییس جمهور، طبق برنامه زمان‌بندی ۴۰ ماهه تا تیرماه ۱۴۰۴ به بهره‌برداری برسد که این امر نیازمند برنامه‌ریزی‌های منظم و همکاری سایر ذینفعان پروژه از جمله کارفرما است و به نظر می‌رسد با توجه به وفاق طرفین و تاکید دولت بر تعیین تکلیف این ابرپروژه، صدای سوت قطار در مرکز لرستان نیز طنین انداز شود.

منبع:ایرنا