تأکید تولیت حرم شاهچراغ بر اهمیت مسأله شناسی و موضوع شناسی در کار تبلیغ دین

حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم کلانتری در نخستین دوره آموزشی مبلغان طرح هجرت بلندمدت استان فارس که در حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) برگزار شد، گفت: در راستای تفاهمی که میان حرم مطهر و مدیریت حوزه علمیه استان فارس برقرار شده است، این نشست‌ها به صورت منظم و مستمر، به میزبانی حرم مطهر و با حضور همه مبلغین از سراسر استان برگزار می‌شود.

او با بیان اهداف مختلف برگزاری این دوره آموزشی پرداخت و گفت: اولین مورد، آشنا شدن روحانیون و علمای سراسر استان با یکدیگر است. لازم است علما چند مدت یک‌بار، یکدیگر را ملاقات کرده و در جریان مسائل هم قرار گیرند. یکی از جهات اهمیت این نشست، ملاقات هدفمند است. دومین جهت؛ آشنا شدن با روش‌های کار تبلیغی، روش‌های جدید فعالیت در حوزه فرهنگ دینی و چگونگی کار با مخاطبان جدید، یعنی رساندن پیام دین به نسل جدید در فضای مجازی است.

کلانتری با بیان اینکه گاهی به کلی فضا، زبان و زندگی یک نسل با نسل‌های دیگر متفاوت می‌شود، افزود: ارتباط با این مخاطب چگونه ممکن است؟ ما اگر مبلغ اسلام ناب هستیم باید بتوانیم پیام دین را به این نسلی که زبانش با زبان ما و فرهنگ و زندگی و ضمیرش با ما متفاوت است، منتقل کنیم. برای نِیل به این هدف باید روش‌های جدید گفتگو کشف شوند. نکته سوم؛ تبادل نظر پیرامون مهم‌ترین و اصلی‌ترین مسائل و موضوعات فرهنگی روز است. بار‌ها پیش آمده که درگیری در یک جایی است و ما در جای دیگر مشغولیم. بدین معنی که خط مقدم جبهه جای دیگری است و دشمن در جای دیگری مشغول بازی است، اما سلاح ما در حال تیراندازی به سوی هدف دیگری است. یعنی عملاً در جدول طراحی شده دشمن نقش‌آفرینی می‌کنیم. اگر این‌گونه نشست‌ها برگزار شود، مهم‌ترین مسائل و موضوعات فرهنگی را می‌توان به بحث و گفتگو گذاشت و در یک جبهه متحد به کار تبلیغ دین و کار فکری و فرهنگی پرداخت.

تولیت حرم مطهر شاهچراغ (ع) گفت: روزگاری در استان فارس بهائیت با تمام قدرت در حال کار و تلاش بود. شخصیت والا مقامی همچون آیت‌الله ربانی شیرازی چنان که در زندگینامه ایشان در کتابی با عنوان «ربانی شیرازی آیه استقامت» آمده است، در سنین جوانی به اطراف شیراز رفته و تمام همت خود را مصروف مبارزه با تفکر باطل و انحرافی بهائیت می‌کند و می‌تواند از برخی مناطق فارس، سفره بهائیت را جمع کند. وی در منطقه سروستان و اقلید تلاش گسترده‌ای داشت. در زمان رژیم طاغوت، حکم اعدام او صادر شد که با دخالت آیت‌الله بروجردی طی نامه‌ای که وجوب عفو ایشان را از شاه درخواست کرده بود، از اعدام ایشان صرف نظر شد. در آن روز ضرورت اقتضا می‌کرد که این کار صورت گیرد.

این استاد دانشگاه تهران با تأکید بر اهمیت مسئله‌شناسی و موضوع‌شناسی در کار تبلیغی گفت: در همین جلسات باید گفتگو و تبادل نظر صورت گیرد، ادله و مسائل مطرح شود تا با جبهه و ید واحد و آمادگی کامل، مبلغین متوجه شوند در کدام جبهه باید همت خود را به کار گیرند.

او بیان کرد: چهارمین دلیل ضرورت و اهمیت برپایی این نشست، آگاهی از مسائل روزِ کشور و جهان است. در دنیایی که بمباران شدید اطلاعاتی و تبلیغاتی در حال انجام است و تشخیص صحیح از ناصحیح به راحتی امکان‌پذیر نیست، افراد زیادی ممکن است، گیج شده و راه را گم کنند. یکی از چالش‌های اصلی و مخرب امروز، این است که اخبار و اطلاعات و مسائل گوناگون را در ذهن مخاطب پمپاژ می‌کنند؛ به گونه‌ای که مخاطب تحت این بمباران اطلاعاتیِ راست و دروغ، به کلی منفعل می‌شود. این امر برای قدرت‌هایی که فضای مجازی و رسانه‌ای دنیا را در اختیار دارند، یک هدف است. هم ابزار‌ها و هم اطلاعات، هر دو در دست قدرت‌های استکباری جهان امروز است.

کلانتری افزود: این‌ها با لشکر‌های سایبری و مراکز متعددی که از سال‌ها قبل ایجاد کرده‌اند، بمباران رسانه‌ای را به تناسب گروه‌های مختلف انجام می‌دهند؛ طلبه‌ها به یک صورت، زنان به یک صورت، دانشجویان به یک صورت و دانش‌آموزان به شکلی دیگر. به‌گونه‌ای که حتی کودک خردسال که با گوشی همراه در این فضای مجازی مشغول بازی است، تحت تأثیر قرار می‌گیرد. باید دقت داشت که مسائل اصلی روز جامعه، مسائل روز دین، مسائل روز حوزه‌های علمیه، جهان سیاست و جهان اقتصاد در این فضا گم نشود و اولویت‌ها فراموش نشود.

او، هدف پنجم از برگزاری این همایش را رسیدگی به وضعیت معیشتی مبلغان دین و امکانات در دسترس آن‌ها دانست و گفت: گاهی در حوزه مسائل معیشتی برعکس عمل می‌شود، بدین معنی که در خط مقدم به جای این که امکانات بیشتر باشد، کمتر است. خط مقدمی که قرار است کار فرهنگی انجام دهد و تحول در این‌جا قرار است اتفاق افتد، لازم است دارای امکانات باشد، اما برعکس در مکانی که خبری از تأثیرگذاری و مسائل تبلیغی نیست، همه نوع امکانات است.

کلانتری با بیان اینکه مسئله عکس عمل کردن، از ایرادات است که نه تنها در حوزه تبلیغ دین، بلکه در سایر حوزه‌ها نیز به همین صورت است، از علما و روحانیون خواست تا این نشست را جدی بگیرند و سپس افزود: این عظمت حوزه و روحانیت است که گاهی این لشکر مبلغ، همگی در یک جا جمع می‌شوند و به لحاظ روحی روانی برای خود ما تأثیرگذار است.

تولیت حرم شاهچراغ (ع) گفت: امروزه لشکر‌ها برای نمایان کردنشان مانور می‌دهند تا روحیه دشمن را تضعیف کنند. هدف ما این است که این نشست را با جدیت برگزار کنیم. قطعاً حضور در این جلسه مفید خواهد بود.

او در ادامه نکاتی را در خصوص تجربیات ۳۰ ساله خود در فضای دانشگاهی بیان کرد و افزود: هر کدام از ما به یک شکل و در یک گوشه به تبلیغ دین مشغولیم. ممکن است یک روحانی، مبلغ یک شهر باشد، یا مبلغ روستا، یا مسئولیت نمازجمعه را به عهده داشته باشد، یا تدریس کند یا در منبر و محراب به تبلیغ دین مشغول باشد یا در روضه اباعبدالله (ع) به عنوان مبلغ فعالیت کند.

کلانتری ادامه داد: اولین نکته‌ای که بنده آن را تجربه کرده‌ام و برای ما طلبه‌ها لازم است، این است که ببینیم نگاه مردم به ما چگونه است؟ مردم ما را به چشم پیامبران این عصر می‌بینند، چون لباس پیامبر (ص) را به تن داریم. یعنی قرار است مردم، دین را از دریچه ما بنگرند و دیندار شوند. شرط این کار این است که معنویت دینی و اخلاق الهی ِدین، «وَإِنَّکَ لَعَلَی خُلُقٍ عَظِیمٍ» (سوره قلم، آیه ۴)، اولین چیزی باشد که در وجود ما به عنوان مبلغ دین، نهادینه می‌شود. اولین چیزی که در وجود پیامبر گرامی اسلام (ص) وجود دارد همین است.

این استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد: معجزه اخلاق پیامبر (ص) در جذب انسان‌ها بیش از قرآن عمل کرده است. معجزه نورانیت و معنویت پیامبر (ص) بیش از حرف زدن، استدلال کردن، منبر رفتن، تفسیر و تبیین کردن آیات نقش بازی کرده است. «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ» (سوره آل عمران، آیه ۱۵۹) «به (برکت) رحمت الهی، در برابر آنان نرم (و مهربان) شدی» این نرم خویی، مؤثر بوده است.

او تصریح کرد: در نگاه مردم، اگر یک عالم دینی که مُلبّس به لباس پیامبر (ص) است، رنگ و بویی از معنویت و اخلاق نداشته باشد، موفق نخواهد بود، وقت هدر داده و ضد خودش قدم برمی‌دارد. شرط اول ما روحانیون این نیست که به زبان انگلیسی مسلط باشیم یا به فضای مجازی اشراف کامل داشته باشیم. یادمان باشد که ما لباس پیامبر (ص) به تن کرده و راه او را در پیش داریم.

کلانتری با تأکید بر اینکه سطح مناسب و مورد انتظاری از معنویت، تقوا، پاکی و پاکدامنی در همه ابعاد وجودیِ ما باید وجود داشته باشد، گفت: این خصوصیات در صحبت کردن، منبر رفتن، تعاملات اجتماعی و کلاس درس باید حاکم باشد. گاهی ممکن است یک فرد قصد نجات فرد دیگری داشته باشد، اما نه تنها موفق به نجات نمی‌شود بلکه خود نیز سقوط می‌کند.

او خطاب به طلاب گفت: به هرجا برسیم، حتی مرجعیت که بالاترین نقطه برای یک طلبه است، اولین شرط این است که رفتار، عبادت، اخلاص و بندگی‌مان روز به روز محکم‌تر شود. «وَاعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ» (سوره حجر، آیه ۹۹) «و پروردگارت را عبادت کن تا یقین [مرگ]تو فرا رسد» این آیه خطاب به پیامبر اکرم (ص) است که اشرف پیامبران الهی و اتمّ و اکمل انسان‌های روی زمین است، خداوند او را به عبادت امر می‌کند تا به یقین برسد. مفسران، یقین را به مرگ تفسیر کرده‌اند. چون لحظه مرگ، یقین بالمعاینه برای انسان حاصل می‌شود. زیرا هنگام مرگ لحظه معاینه است و انسان در مرز دنیا و آخرت قرار گرفته و می‌تواند همزمان هم پرونده دنیایی را ببیند و هم برزخ و وضعیت خود را در برزخ ببیند. این لحظه، لحظه یقین است.

کلانتری ادامه داد: پیامبر (ص) از تزریق دائمی معنویت به خود معاف نشد، چگونه ممکن است ما معاف شویم؟! اهل بیت (ع) زمانی که عمرشان طولانی می‌شد بیشتر عبادت خدا را می‌کردند. این اولین مطلبی است که باید دقت داشت. هر روز باید نسبت به وضعیت معنویت، خلوص و عشق‌ورزی به درگاه پروردگار مراقبه داشته باشیم.

او بیان کرد: نکته دیگری که باید مدنظر داشت؛ تقویت علم دینی و معرفت دینی در خودمان است. مردم از ما که لباس پیامبر (ص) به تن داریم انتظار دارند که علم دین را خوب بفهمیم. بخشی از علم دین، قرآن است، بخشی روایات، بخشی احکام، بخشی کلام و بخشی فلسفه اسلامی است و دارای حوزه بسیار وسیعی است که باید در آن کوشید و توقف نکرد. اگر به همان آموزه‌های حوزه اکتفا کنیم، بسنده نمی‌کند و جوابگوی نیاز‌های امروز جامعه نیست. اگر در مورد شبهاتی که امروز به ذهن مخاطبان ما تزریق می‌شود، به روز نباشیم، نمی‌توانیم پاسخگو باشیم. اگر در حوزه تفسیر قرآن که حدود دو هزار تفسیر نوشته شده است، اشراف نداشته باشیم، نمی‌توانیم موفق باشیم. در حوزه احکام، اعتقادات و کلام نیز به همین صورت است. مخاطب در هر سطحی می‌تواند باشد، باید متناسب با مخاطب در یک نصاب خود را آماده کرده و پاسخگو باشیم. این‌ها جزء شروط اولیه است؛ بنابراین دو نکته را باید رعایت کرد؛ معنویتی که در افواه و ذهن مخاطب است باید دیده شود و دیگری ارتقای معرفت دینی و دانش دینی است.