از سال ۱۳۳۲ هر سال ۱۶ آذر را به عنوان روز دانشجو در دانشگاه‌ها جشن می‌گیریم و دانشگاه‌ها به مناسبت بزرگداشت چنین روزی برنامه‌های زیادی را تدارک می‌بینند.

۳ دانشجوی دانشکده فنی دانشگاه تهران به نام‌های مصطفی بزرگ‌نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت‌رضوی در مقابل اعتراض به دیدار رسمی ریچارد نیکسون، معاون رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا و همچنین از سرگیری روابط ایران با بریتانیا به شهادت می‌رسند؛ این روز به پاس یاد بود این عزیزان نامگذاری شده است.

در تاریخ ۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ شمسی، دانشجویان دانشگاه تهران در زمان ورود به دانشگاه متوجه تجهیزات فوق العاده سربازان و اوضاع غیر عادی اطراف دانشگاه شدند، بنابراین وقوع حادثه‌ای را پیش بینی کردند. در صبح همان روز برای جلوگیری از تنش و درگیری، چندین دانشکده تعطیل اعلام شد و در ادامه سراسر دانشگاه به دستور رئیس دانشگاه تعطیل شد، اما نیرو‌های نظامی رژیم که به شدت رفت و آمد دانشجویان را کنترل می‌کردند با حضور در کلاس یکی از اساتید دانشکده فنی (مهندس شمس، استاد نقشه کشی) زمینه اعتراض را در کلاس درس ایجاد کردند.

این افراد قصد داشتند ۲ دانشجو را که در ظاهر به حضور نظامیان در دانشگاه اعتراض داشتند، دستگیر کنند و همین عامل باعث شد تا دانشجویی دیگر روی نیمکت کلاس با صدای بلند بگوید: «آقا ما چقدر بی عرضه هستیم. چقدر بدبخت هستیم. این کلاس نیست، این درس نیست. یک عده‌ای بدون اینکه از استاد و از کادر دانشگاه اجازه بگیرند، وارد کلاس می‌شوند و هیاهو در می‌گیرد. تف به این کلاس و تف به این مملکت!» صحبت‌های این دانشجو باعث شد، فضای دانشکده فنی به هم بریزد و تظاهرات شود که در این میان سه دانشجو به نام‌های مصطفی بزرگ نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت رضوی به شهادت رسیدند.

مجید احمدی مشاور وزیر بهداشت در امور ایثارگران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: پیش از انقلاب ما با نسل اول جنبش دانشجویی مواجه بودیم که عمده‌ فعالیت آن‌ها حول محور مبارزه با طاغوت بود و موفقیت انقلاب اسلامی از تلاش‌های جنبش دانشجویی چه در داخل چه در خارج از ایران متاثر است. جنبش دانشجویی پس از انقلاب و همزمان با بازگشایی دانشگاه متعاقب انقلاب فرهنگی، در دو نسل خودش را تجربه کرد. نسل اول در قالب کنشگران سیاسی دیده شدند. چهره‌ی سیاسی دانشگاه‌ها در این دو دهه از حدود سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۰ به شدت پر رنگ بود.

وی بیان کرد: تشکل‌های سیاسی در دانشگاه‌ها از همه سلایق فعالیت‌های اثر گذاری داشتند، فضای دانشگاه به شدت سیاسی بود. فعالیت‌ها و مطالبات تشکل‌ها بعضا توانایی به چالش کشیدن دولت‌های مستقر را داشت و در انتخابات‌ها نیز موثر بود. از سال‌های ۱۳۸۰ به بعد به خصوص در دهه ۹۰ به بعد ما با نسل جدیدی از دانشجویان مواجهیم که بیش از آنکه کنشگر سیاسی باشند کنشگر اجتماعی هستند. هر چه به اکنون نزدیک شده‌ایم چهره  جنبش دانشجویی ایران به نفع کنش اجتماعی تغییر کرده است.

احمدی اضافه کرد: شاخص تاثیر در واقع یعنی اینکه ما همواره ارزیابی کنیم که رفتار ما در عرصه اجتماعی در عمل چه تاثیری بر حل و رفع نظام مسائل جامعه دارد. دانشجو هم از این قاعده مستثنا نیست و به نظرمی رسد باید دانشجویان همواره نگاه خودشان را معطوف به این داشته باشند که تاثیر آن‌ها در حل مسائل اجتماعی خودش را کجا نشان می‌دهد.  ما در دهه پنجم انقلاب هستیم و این دهه با بیانیه گام دوم و ادامه راهبرد پیشرفت و عدالت شناخته می‌شود؛ از سوی دیگر نقش راهبردی دانشگاه و دانشجویان در ارائه راه حل مسائل کشور، همواره مورد تأکید رهبر انقلاب بوده است. از این رو بنظر می‌رسد نسل دوم جنبش دانشجویی پس از انقلاب مسیر اجتماعی شدن را به خوبی طی کرده است.

وی ادامه داد: دانشجویان حوزه سلامت بر خلاف سایر حوزه‌ها که بعد از پایان تحصیلات ارتباط شان با نظام آموزشی آن رشته قطع می‌شود تا انتهای خدمت با سامانه آموزشی و بالینی به صورت توامان در رابطه و تبادل هستند، لذا اثر بخشی دانشجویان فعال و تشکلی در آینده نظام سلامت آنقدر قطعی است که به حسب فراوانی آمار و مصادیق می‌توان گفت مدیران آینده نظام سلامت غالبا همان فعالان جریان دانشجویی هستند که گاه به دلیل گستردگی توانمندی و مقبولیت اجتماعی از افق بهداشت و درمان به تراز‌های بسیار موثری در دیگر مسئولیت‌های کشوری نیز دست پیدا می‌کنند.

احمدی ادامه داد: دانشجویان نظام سلامت متولی سامانه پایش آسیب‌های موجود در حوزه عمل و اجرا‌ی طرح‌های نهاد‌های سلامت از جمله وزارت بهداشت و حتی تشکل‌های صنفی نظام سلامت باشند که یکی از مراقبت‌ها این است که نهاد‌ها و تشکل‌های صنفی دانشجویان را به آلاینده‌های مالی و سیاسی دچار نکنند، وقتی این اتفاق بیفتد دیگر از فعالین دانشجو نمی‌شود خواست به دنبال تسخیر لانه‌های جاسوسی جدید باشد.

عبد الحسین کلانتری معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در گفت‌وگو با خبرنگار ما، با اشاره به برگزاری مراسم روز دانشجو، اظهار کرد: روح استکبار ستیزی و ضد آمریکایی در مراسم روز دانشجو مهم و با توجه به حوادث غزه و جنایت‌های رژیم اشغالگر قدس و موضوع استکبار ستیزی در مراسم‌های روز دانشجو در سراسر کشور از اهمیت خاصی برخوردار است.  

وی بیان کرد: دانشگاه‌ها و معاونان فرهنگی باید زمینه سازی در خصوص کنشگری دانشجویان را انجام دهند.  

کلانتر ادامه داد: هر برنامه‌ای که به نوعی طنین استکبار ستیزی را نداشته باشد، رسالت اصلی و هدف ۱۶ آذر را نتوانسته برآورده کند.  

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تاکید کرد:  شورای اطلاع رسانی دولت برنامه‌های خوبی را تدارک دیده است تا مسئولان دولتی در دانشگاه‌ها حضور پیدا کنند. استانداری‌ها و مقامات سیاسی استان‌ها در بین دانشجویان حضور پیدا خواهند کرد.  

کلانتری خاظر نشان کرد: رکن مهم و تاثیرگذار در فضای انتخاباتی کشور،  مجموعه‌های دانشجویی به ویژه تشکل‌ها هستند. دانشجویان می‌توانند نقش مهمی در فضای انتخاباتی داشته باشند.