هنری کیسینجر، وزیر امور خارجه اسبق آمریکا را نمی‌توان یک سیاستمدار ساده در نظر گرفت و آن را در دسته همه وزرای خارجه طبقه بندی کرد. هنری کیسینجر عمر طولانی  داشت. او امروز ۲۹ نوامبر سال ۲۰۲۳ در خانه خود در کنتیکت در ۱۰۰ سالگی درگذشت.

بخش قابل توجه در یک سده زندگی او این است که این سیاستمدار کهنه کار آمریکایی هیچ وقت عرصه سیاسی را ترک نکرده و از کار بازنشسته نشد، بلکه به فعالیت خود ادامه داد و از طریق شرکت مشاور خود به ایفای نقش‌های دیپلماتیک پرداخت تا جایی که در تیرماه سال جاری به طور غیرمنتظره‌ای به پکن پایتخت چین سفر کرد و با شی جین پینگ رئیس جمهور این کشور دیدار کرد.

فرار از دست نازی‌ها به آمریکا

هنری کیسینجر در سال ۱۹۳۸ با فرار از دست رژیم نازی در آلمان به همراه خانواده خود وارد آمریکا شد و از آنجا کار خود را با تحصیل در رشته حسابداری آغاز کرد سپس به ارتش و اطلاعات نظامی آمریکا پیوست. او در رشته علوم سیاسی و دیپلماسی تخصص گرفت و یکی از  پرکارترین وزیران امور خارجه در تاریخ آمریکا شد.

اگرچه هنری کیسینجر در ابتدای کار در آمریکا از لهجه آلمانی خود در زمانی که تنها ۱۵ سال داشت، رنج می‌برد، اما توانست با زندگی و تحصیل در آمریکاخود را با این جامعه وفق وفق دهد و  به دستگاه دیپلماسی آمریکا راه پیدا کند. کیسینجر به عنوان مشاور ارشد امنیت ملی و وزیر امور خارجه در زمان روسای جمهور ریچارد نیکسون و جرالد فورد از ژانویه ۱۹۶۹ تا ژانویه ۱۹۷۷ کار کرد.

کیسینجر در سن پنجاه و سه سالگی سمت خود را ترک و چهار دهه به عنوان مشاور ویژه در روابط استراتژیک با دولت‌های سراسر جهان کار کرد.

جنایتکار جنگی و دستاوردهایش برای آمریکا

اشتون کارتر، وزیر دفاع اسبق آمریکا، پیش از این وی را به عنوان بزرگترین وزیر امور خارجه آمریکا توصیف و اعلام کرد: «آمریکا بسیار مدیون این شخص است. بزرگترین وزیر امور خارجه در تاریخ جمهوری ما. رکورد قابل توجه دستاورد‌های او در تاریخ آمریکا بی سابقه است.»

این سیاستمدار یهودی آلمانی-آمریکایی که سابقه طولانی در کار بین المللی در دوران جنگ سرد و در طول بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین مسائل از جمله باتلاق ویتنام داشت، به دلیل توانایی خود در توصیف مسائل آنگونه که هستند با دقت بسیار، متمایز بود. کیسینجر جمله‌ی معروفی دارد که می‌گوید: دشمن آمریکا بودن خطرناک است، اما دوست بودن با آن کشنده است.

درخصوص دخالت کیسینجر در جنگ ویتنام باید گفت که حامیانش از او به عنوان سیاستمداری «آینده‌نگر» ستایش می‌کنند، اما منتقدانش وی را به دلیل نقش‌آفرینی در جنگ ویتنام یک «جنایتکار جنگی» می‌دانند.  

در همین راستا رید برودی، وکیل مدافع حقوق بشر اعلام کرد: برای من جای هیچ شک و شبهه‌ای باقی نیست که سیاست او منجر به مرگ صد‌ها هزار نفر شد و دموکراسی را در چند کشور نابود کرد.

منتقدان هنری کیسینجر از نقش او در کودتای سال ۱۹۷۳ شیلی که منجر به سرنگونی حکومت سوسیالیستی سالوادور آلنده شد انتقاد می‌کنند. جنگ ویتنام، بمباران کامبوج و به رسمیت شناختن اشغال تیمور شرقی از دیگر نقاط تاریک کارنامه کیسینجر است. مونتاسیر مامون، تاریخ‌نگار در دانشگاه داکا نیز معتقد است که هنری کیسینجر در سال ۱۹۷۱ «فعالانه از نسل‌کشی در بنگلادش» حمایت می‌کرد.  

جایزه نوبل برای کشتار هزاران نفر

با وجود دست داشتن او در چند ده حادثه خونین بین‌المللی، او جایزه صلح نوبل را در سال ۱۹۷۳ دریافت کرد. این جایزه پاداش کیسینجر برای مذاکرات محرمانه‌ای بود که منجر به توافق پاریس در سال ۱۹۷۳ شد که به مداخله نظامی طولانی و خونین آمریکا در ویتنام پایان داد.

کیسینجر همچنین به «دیپلماسی شاتل» که در سال ۱۹۷۳ در غرب آسیا دنبال کرد، معروف است. دیپلماسی شاتل در غرب آسیا که شامل رفت و آمد بین کشور‌ها برای میانجیگری در مناقشات و مذاکره بر سر توافق بود. او نقش مهمی در میانجی‌گری آتش‌بس ۱۹۷۳ بین رژیم صهیونیستی و مصر داشت.

وب‌سایت اینترسپت در واکنش به مرگ هنری کیسینجر نوشت که «تعداد انگشت‌شماری از مردم در بسیاری از نقاط جهان به اندازه هنری کیسینجر در مرگ و ویرانی و رنج انسانی دست داشته‌اند.» کیسینجر تا پایان عمر ۱۰۰ ساله خود از اقدامات خونین خود ابراز شرمساری نکرده و همچنان به راه و روش خود ادامه داد.