سردار غلامرضا سلیمانی، رئیس سازمان بسیج مستضعفان مهمان شنبه شب برنامه صف اول بود که درباره شکل گیری بسیج مستضعفین و بهره مندی از ظرفیت‌های اجتماعی، فرهنگی و علمی جامعه به سوالات زیر پاسخ داد.

شما به عنوان فرمانده بسیج دوست دارید چه تصویری از بسیج در ذهن مردم شکل بگیرد یا آن وجه بر بقیه وجه هایش غالب باشد؟

سردار غلامرضا سلیمانی؛ رئیس سازمان بسیج مستضعفین: بسیج یک مجموعه مردمی است با حضور مردم تشکیل می‌شود. درست است که بخش جوانان بسیج خیلی برجسته است؛ یعنی نگین انگشتری اجتماعات بسیج؛ جوانان هستند. بسیج یک تشکیلات مردمی جوان محور است، اما از همه اقشار و اصناف در بسیج حضور دارند.

این که بسیج چگونه باید باشد، بر می‌گردد به نیاز‌های اساسی میهن عزیز ما ایران و نیاز‌های اساسی این ملت بزرگ. هر نیازی که کشورمان داشته باشد، هر نیازی که ملتمان داشته باشد، بسیج در آن زمینه باید نقش آفرینی کند؛ به اندازه و به موقع. اگر کرونا به وجود می‌آید، بیماری کرونا شیوع پیدا می‌کند بسیج باید در مقابل کرونا نقش آفرینی کند و به میدان بیاید.اولین گروه‌ها بسیج هستند که به میدان می‌آیند و گروه‌های مردم پایه را شکل می‌دهند، یعنی همه مردمی که انگیزه دارند و می‌خواهند با این بیماری مقابله کنند می‌آیند در کسوت بسیجی و نقشی به عهده می‌گیرند و بخشی از کار را انجام می‌دهند.

اگر سیلی اتفاق می‌افتد، زلزله‌ای حادث می‌شود، باز همین طور است، افرادی که می‌خواهند کمک کنند باید با یک شکل و سازماندهی‌ حضور پیدا کنند. الآن زمینه‌های مختلفی است که نیاز داریم بسیج در آن میدان‌ها نقش آفرینی کند. در میدان‌های فرهنگی، اجتماعی، هنری و ورزشی بسیج باید نقش آفرینی کند.

در میدان تربیت جوانان مؤمن انقلابی و عازم پای کار بیاید نقش آفرینی کند. در فعال کردن مساجد بایستی نقش آفرینی کند. در پشتیبانی از برنامه‌های دانش آموزی در قالب بسیج دانش آموزی در خدمت به دانشجویان عزیز کشورمان در قالب بسیج دانشجویی فعالیت می‌کند. بسیج یک سازمان دهی بسیار گسترده‌ای دارد.

در محرومیت زدایی و سازندگی و اقتصاد مقاومتی، در فضای مجازی، در علم و فناوری و همه زمینه‌ها بسیج فعالیت دارد و فعالیت هایش در خدمت ملت بزرگ ایران است. البته این فعالیت‌ها در حال توسعه و بروز رسانی است. چون ما در گام دوم در یک موقعیت بسیار خوبی بسر می‌بریم. کشورمان در حال پیشرفت است. چشم اندازی که رهبر معظم انقلاب به عنوان ایران قوی تعیین فرمودند و باید به دنبال تحقق این چشم انداز باشیم.

سؤال: وقتی بسیج شکل گرفت با چه ساختاری بود، بعد‌ها تبدیل شد به یک نیرو  نیروی مقاومت بسیج، بعد‌ها تبدیل شد به سازمان، فرق این‌ها چیست و علت این تغییر‌ها در طول این ۳۰ تا ۴۰ سال چه بوده است؟

سردار سلیمانی: آن چیزی که مهم است جوهر بسیج است. بسیج یک مجموعه تشکیلاتی است، اولاً مردم پایه است یعنی مردمی است. این مجموعه؛ یک مجموعه نظامی، حکومتی و حاکمیتی نیست. این مجموعه تحت فرمان امام المسلمین؛ رهبر معظم انقلاب قرار دارد و با حضور مردم به خصوص جوانان شکل می‌گیرد، حالا این که اسمش چه باشد، نیروی مقاومت باشد، سازمان بسیج باشد؛ این‌ها خیلی مهم نیست، یعنی نباید خیلی مورد توجه باشد.

رسالت بسیج بسیار رسالت مهمی است. رسالت بسیج؛ پیش روندگی و پیش برندگی است. یعنی هم خودش باید در جهت تحقق ایران قوی و تحقق همه جنبه‌های مردم سالاری اسلامی پیش برود و قدرت پیش روندگی داشته باشد، هم مجموعه‌هایی که انگیزه دارند و هم افزا هستند را با خود به پیش ببرد.

یک مجموعه‌ای که پرچم دار است و پیش قراول است، باید پرچم پیشرفت و ترقی را در دست داشته باشد، حالا اسمش را هر چه می‌خواهید بگذارید؛ بسیج، شجره طیبه الهی و فراتر از آن یک گفتمان است که امام راحل و عظیم الشأن فرمودند اگر نوای دلنشین تفکر بسیجی بر کشور حکمفرما شد، کشور از گزند دشمنان مصون خواهد ماند.

این پیام حضرت امام راحل در دو آذر سال ۶۷ به بسیج طلبه و دانشجو است. بسیج یک تفکر و گفتمان است. ولی آن مجموعه سازمان یافته اش در پایگاه‌های مقاومت و در اقشار؛ نقش پیش‌قراولی را برای ملت ایران، در خدمت ملت ایران و به عنوان خادم ملت ایران بر عهده دارد. 

سؤال:  مهمترین کار‌هایی که در مجموعه بسیج و در یک سال گذشته کردید و به آن افتخار می‌کنید چیست؟

سردار سلیمانی: افراد بسیج صرفاً افراد سازماندهی شده نیستند. افراد سازماندهی شده یک بخش از بسیج هستند، افراد غیر ثبت نام شده و سازماندهی شده هم جزو مجموعه بسیج لحاظ می‌شوند، یعنی بسیج ملت ایران. مثل دوران کرونا؛ دوران کرونا همه این‌هایی که آمدند نقش آفرینی کردند همه این‌ها افراد سازماندهی شده نبودند، در حین نقش آفرینی سازماندهی شدند.

همه آن‌ها افراد ثبت نام شده نبودند. بسیج هم مجموعه سازماندهی شده را در بر می‌گیرد، هم مجموعه‌های غیر ثبت نام شده، ولی در موقع نقش آفرینی این‌ها وقتی هم جهت و همراستا می‌شوند حرکتشان بسیجی است و میدان ها؛ میدان‌های خدمت است، میدان‌های امیدآفرینی و میدان‌های تبیین است.

اگر بخواهیم جهت مشخص کنیم که بسیج در چه جهتی حرکت می‌کند؟ جهاد خدمت، جهاد امیدآفرینی و جهاد تبیین. باز هر کدام از این میدان‌ها بخش وسیعی از برنامه‌ها را شامل می‌شود. این رویکرد‌ها یک مجموعه مفصلی از برنامه‌ها را شامل می‌شود. جهاد خدمت خودش شاید ۲۰ تا ۳۰ موضوع اصلی را شامل شود. فرض کنید در جهاد خدمت؛ ساخت مسکن برای محرومین، رساندن آب شرب بهداشتی به روستا‌هایی که دچار تنش آبی هستند یا فاقد شبکه آبرسانی بودند، حدود سه هزار و ۹۰۰ روستا را بسیج تقبل کرد که آبرسانی کند، ۱۴۰۰ روستا طی سال گذشته و سال جاری آبرسانی شده اند.

سؤال: این‌ها به صورت داوطلبان انجام می‌شود؟

سردار سلیمانی: گروه‌های جهادی انجام می‌دهند، ولی قراردادهایش در توافق با وزارت نیرو امضا شده است، گروه‌های جهادی می‌آیند کمک می‌کنند و نقش آفرینی می‌کنند. ۵۲ هزار گروه جهادی در خدمت این طرح‌ها است.

جاده‌های بین مزارع، جاده‌های روستایی، ساخت زیرساخت‌ها برای روستا‌ها و به خصوص مناطق کم برخوردار، ساخت مسکن در مناطق حاشیه ای. اکنون پروژه هزار واحدی در چابهار در حال انجام است که ۵۰۰ واحدش تمام شده، زیرساخت هایش هم تمام شده و وقتی بقیه واحد‌ها تکمیل شود به بهره برداری خواهد رسید.

سؤال: شهردار تهران هم آمار‌هایی درباره خانه سازی دادند. به فرض ما درباره بعضی دستگاه‌های دیگر هم که صحبت می‌کنیم، آن‌ها هم می‌آیند از همین آمار‌ها می‌دهند. فرق جنس کاری که شما در بسیج انجام می‌دهید یعنی خانه سازی می‌کنید با آن خانه سازی‌ها چیست؟ 

سردار سلیمانی: اولاً جمعیت مورد هدف ما؛ محرومین است. خانه‌هایی که ما می‌سازیم برای خانواده‌های تحت پوشش کمیته امام است. 

 ما در توافق با کمیته امداد یک توافقی می‌کنیم با یک قیمت تمام شده خیلی نازلی، چون گروه‌های جهادی درگیر ساختش می‌شوند و این‌ها ما به ازایی دریافت نمی‌کنند؛ گروه‌های جهادی تخصصی. بسیج مهندسی ما، ظرفیت‌های طراحی را بر عهده دارد، یعنی مهندسین عمران و معماری می‌آیند داوطلبانه ظرفیت هایشان را در اختیار قرار می‌دهند. بسیج اصناف و سایر ظرفیت‌هایی که بعضی از اقشار ما مثل بسیج دامپزشکی و بعضی اقشار دیگر در جذب کمک‌های خیرین دارند، آن‌ها می‌آیند از کمک‌های خیرین استفاده می‌کنند، یا بعضی از صنایع و کارخانجات در قالب مسئولیت‌های اجتماعیشان؛ مصالح مشارکت می‌کنند.

در واقع ما بسیج ظرفیت‌ها را برای ساخت این واحدها. محقق می‌کنیم یک میزانی هم کمیته امداد حضرت امام اعتبار می‌دهد یعنی آن عددی که می‌دهد اگر بخواهد به شکل دیگری خانه‌ها را بسازد اصلاً امکان پذیر نیست، لذا این خانه‌ها با کیفیت عالی و با زمان کوتاه و قیمت خیلی پایین ساخته و در اختیار افراد واجد شرایط گذاشته می‌شود.

سؤال:  شما نقش جهاد سازندگی سابق را هم بر عهده گرفتید.

سردار سلیمانی: بعد از این که جهاد سازندگی با وزارت جهاد کشاورزی ادغام شد، یک بخشی از این‌ها را بسیج سازندگی با بکارگیری گروه‌های جهادی عهده دار شد و اکنون ما در کنار همه مردم عزیز در بخش‌های مختلف؛ بسیج سازندگی را داریم که در جهت پیشرفت و آبادانی کشور به صورت مردم پایه نقش آفرینی می‌کند.

سؤال: درباره سند اعتلای بسیج بگویید که این سند که سندی ۱۰ ساله است و مقام معظم رهبری؛ فرمانده کل قوا ابلاغ کردند، شامل چه موادی می‌شود و قرار است چه اتفاقی در این ۱۰ سال در بسیج بیفتد؟

سردار سلیمانی: سند راهبردی ۱۰ ساله اعتلای بسیج که مصوب فرمانده عزیز کل قوا است بر می‌گردد به همان سؤال اولی که شما مطرح کردید که بسیج چگونه می‌خواهد در آینده باشد و شما چه تصویری می‌خواهید از بسیج برای مردم ترسیم کنید؟

این سند اعتلا؛ ترسیم بسیج گام دوم انقلاب اسلامی است.یعنی ما باید یک رویکرد تحولی متناسب با پیشرفت‌هایی که اتفاق افتاده و به هر شکل اعتلایی که در جهت تغییرات بین نسلی اتفاق افتاده، جذابیت‌هایی که می‌بایست مورد توجه قرار بگیرد. شیوه‌های جدید، استفاده از فناوری‌های روز و یک رویکرد کاملاً تحول یافته و مترقی و پیشرفته روبرو هستیم.

بسیج فقط به اسم نوشتن و ثبت نام محدود نمی‌شود. بسیج به نقش آفرینی و اثربخشی باید شناخته شود. هر عزیزی در کشور ما، هر فردی که در هر جایی برای تحقق ایران قوی، برای پیشرفت ایران نقش آفرینی می‌کند، بسیجی محسوب می‌شود و ما باید به ترتیبی عمل کنیم که بستر نقش آفرینی برای همه نوجوانان و جوانان فراهم شود.

بسیج باید خودش را در زمینه‌های مختلف ورزشی، فرهنگی، اجتماعی، هنری و سازندگی و محرومیت زدایی و فضای مجازی، علم و فناوری، اقتصاد مقاومتی تقویت کند؛ خودش را باید به مردم گره بزند و فعالیت هایش از جهت مردم پایه بودن، توسعه پیدا کند.

بایست نقش خود را در مساجد به خوبی پیدا کند و نقش مؤثری برای خدمت به مردم ایفا کند. همه این تحولات در یک سند راهبردی پیش بینی شده و ما مراحل گفتمان سازی این سند را دنبال کردیم، الآن دو سال است در حال پیاده سازی این سند هستیم و این میدان‌های خدمتی که به بعضی از آن‌ها اشاره شد، برگرفته از همین سند است و فرمانی که حضرت آقا صادر فرمودند. فرمودند بسیج پاره تن مردم است و هیچ گاه نبایست مصلحت مردم را فراموش کند. باید اجرا شود. ما همیشه باید مصلحت مردم را در نظر بگیریم و دنبال تحقق آن چه مصلحت مردم عزیز است باشیم و این فرمان رهبر معظم انقلاب بر صدر همین سند است و بسیج آماده می‌شود ان شاء الله تعالی در آینده نقش‌های وسیع تر، عمیق‌تر و مؤثرتری را در خدمت به ملت عزیز ایران و تحقق ایران قوی بر عهده بگیرد. یک سازمان بزرگ، مردم پایه و کم نظیر.

سؤال: درباره سیاست‌هایی که در مورد تعلیم و تربیت مطرح است که هشت میلیون جوان بسیجی پای کار و تربیت شده دیده شود، شش سیاست اصولی و ۱۹ اقدام اساسی مشخص شده، در این باره بفرمایید که منظور چیست و چه اتفاقی باید بیفتد؟

سردار سلیمانی:، چون پایگاه‌های بسیج در مساجد فعال است، از ۵۸ هزار پایگاه مقاومتی که بسیج در سطح کشور دارد۷۵ درصد پایگاه‌های مقاومت بسیج در مساجد هستند.

طبیعتاً ماباید برای نوجوانان و جوانانی که در پایگاه‌های مقاومت، در مساجد هستند یک برنامه‌هایی تدارک ببینیم. این برنامه‌ها یا اردویی است مثل اردو‌های راهیان نور یا اردو‌های زیارتی یا اردو‌های پیشرفت و آبادانی که آن‌ها را می‌بریم با پیشرفت‌های کشور آشنا شوند، یا برنامه‌های قرآنی است مثل مسابقات قرآنی بسیج که بزرگترین مسابقات قرآنی کشور از لحاظ تعداد شرکت کننده است.

بیش از ۷۵۰ هزار نفر در مسابقات سال ۱۴۰۲ شرکت کردند. یا بعضی برنامه‌هایی است که تحت عنوان نظام تربیتی بسیج ارائه می‌شود؛ مثل حلقه‌های صالحین. همین دیروز در کل مصلا‌ها حلقه‌های صالحین گردهمایی داشتند، این‌ها برنامه‌های تربیتی هستند که یا در ضمن سایر برنامه‌ها مثل همین گروه‌های جهادی انجام می‌شود.

سؤال: شما یک سری فعالیت رسانه‌ای هم دارید به خصوص بخش بین المللی اش مد نظر است، اساساً روی این فعالیت‌های رسانه‌ای هدف گذاری تان چیست؟ 

سردار سلیمانی: یکی از مجموعه‌هایی که در خدمت به ملت ایران در فعالیت‌های رسانه‌ای نقش آفرینی مؤثر و خوبی در پشتیبانی از رسانه‌های مردمی و مردم پایه داشته؛ بسیج بوده، ما نقش گسترده‌ای داشتیم و این نقش هم در حال توسعه است. ما یک رویکرد‌های تحولی و نویی را در رسانه هایمان دنبال می‌کنیم، رسانه‌هایی که در خدمت مردم هستند و چشم اندازی که ما برای بخشی از رسانه‌های مربوط به بسیج مشخص کردیم این است که بتوانند ان شاء الله رتبه‌های اول کشور و حتی رتبه‌های اول منطقه را داشته باشند؛ لذا هدف گذاری ما بسیار هدف گذاری عمیق و گسترده‌ای است و بحمدلله در این زمینه هم عزیزان ما توفیق داشتند.

سؤال: یک بسیج دریایی هم شما شکل دادید، آن چیست؟

سردار سلیمانی: مردم مقاوم، نجیب و دوست داشتنی سواحل جنوب خودشان یک امکاناتی دارند که با آن امکاناتشان بخشی از اقتصاد کشور را در دریا شکل می‌دهند؛ با همین لنج‌ها و قایق ها. اینها، چون روحیه بسیجی داشتند، با همت نیروی دریایی سپاه یک شکلی به آن‌ها داده شده در واقع، سازماندهی شدند به عنوان بسیج دریایی تحت عنوان ناوگروه‌های حضرت ابالفضل (ع) و در همه استان‌های جنوبی ما، استان سیستان بلوچستان، هرمزگان و بوشهر این بسیج شکل گرفت و در بعضی از رزمایش‌ها و تمرین‌های نیروی دریایی سپاه هم مشارکت داشتند. بحمدلله خیلی هم این کار موفق بود.

همان طور که ما در روی زمین مجموعه‌های آماده‌ای را برای دفاع از کشورمان داریم و یک تجربه گرانسنگی از در دوران دفاع مقدس داریم. البته ریشه این بسیج دریایی به عملیات‌های دوران دفاع مقدس بر می‌گردد. عملیات‌های آبی- خاکی مثل عملیات خیبر، عملیات بدر، عملیات والفجر ۸.

ما اولین مرتبه که قایق‌ها را استفاده کردیم در عملیات خیبر بود، قایقران‌ها و سکان داران ما از همین عزیزان صاحب قایق و مردم استان‌های جنوب بودند. ما با همین قایق‌هادر مناطقی که می‌بایست می‌رفتیم مأموریت اجرا کنیم، رفتیم و آن تجربه الان سامان پیدا کرده است و با استفاده از تجهیزات و امکانات مردمی، بسیج دریایی شکل گرفته است.

سؤال: یعنی این‌ها همان بسیج مقاومت هستند؟ یعنی کسانی هستند که قرار است در صورت حمله یا خطر احتمالی مدافع خاک کشور باشند، اما در دریا.

سردار سلیمانی: بله بسیج مردمی هستند در کنار نیروی دریایی سپاه، در کنار واحد‌های نیروی دریایی سپاه و نقششان هم کمک به برقراری امنیت پایدار در آب‌های نیلگون خلیج فارس و دریای عمان است.

سؤال: و در شرایط صلح کار خاص دیگری دارند؟

سردار سلیمانی: الآن کارشان کار اقتصادی است، این‌ها ماهگیر هستند یا باربری دارند و اگر امداد و نجات لازم باشد، این‌ها می‌توانند با قایق هایشان کمک کنند، یک جایی ممکن است سیل بیاید از توانشان استفاده می‌شود، در مجموع این‌ها هم بسیج هستند و همه کارکرد‌هایی که بسیج دارد این‌ها هم دارند، فرقی نمی‌کند.

سؤال: اگر نکته‌ای درباره کار مهمی که بسیج انجام داده است بفرمایید.

سردار سلیمانی: یکی دیگر از کار‌های مهمی که بسیج انجام داده؛ ایجاد اشتغال برای جوانان عزیز جویای شغل است ما هر سال تعداد قابل توجهی از میزان شغلی را که باید در کشور ایجاد شود، پذیرا می‌شویم و با دادن آموزش و راهبری و همین طور تسهیلات بانکی تعدادی از جوانان عزیز جویای شغل را صاحب شغل‌های مولد می‌کنیم. این در واقع رویکردی است که بسیج سازندگی در آن تجربه چندین ساله دارد و بحمدلله کارنامه بسیار درخشانی در سطح کشور دارد.