چند سالی است فروشگاه‌های ایران به بهانه بلک فرایدی یا همان جمعه سیاه که دیروز بود، در ظاهر بخشی از محصولات خود را با تخفیف زیاد به فروش می‌رسانند، اما این رسم آمریکایی دردسر‌های زیادی اعم از تأخیر در ارسال، تخفیف‌های غیرواقعی، فروش اجناس تقلبی و تاریخ مصرف گذشته و... را برای خریداران ایرانی به وجود آورده‌است.

یکی از محبوب‌ترین اتفاقات در آمریکا و بسیاری از کشور‌های غربی جمعه سیاه است که یک روز پس از روز شکرگزاری آغاز می‌شود و فروشندگان با تخفیفات ویژه، کالا‌های خود را با کمترین قیمت به فروش می‌رسانند. بسیاری از مردم خرید‌های یک سال خود را همزمان با این رویداد انجام می‌دهند. در ایران هم اولین‌بار تعدادی از فروشگاه‌های اینترنتی، همزمان با اول آذرماه، محصولات خود را با حراج به فروش رساندند و به این ترتیب از سال‌های بعد هر بار طرفداران جمعه سیاه یا حراج بیشتر از قبل شد. در روز‌های گذشته هم مانند سال‌های قبل، جمعه سیاه در ایران آغاز شده و از فروشگاه‌های اینترنتی تا پاساژها، با کلیدواژه تخفیف، محصولات خود را به حراج گذاشته‌اند و به‌این‌ترتیب مشتریان زیادی را به خود جذب کرده‌اند. طبیعی است مشتریان از خرید محصولات با تخفیف ویژه خوشحال و راضی باشند، اما واقعیت این تخفیف‌های چند درصدی در ایران با غرب بسیار متفاوت است. برخی تخفیف‌های خود را از جمعه سیاه به هفته سیاه رساندند و تا پایان هفته ادامه دادند. 

تخفیف‌های کاذب

تخفیفات در جمعه سیاه معمولا بالای چند ۱۰درصد بوده و از۴۰ تا ۹۰درصد را شامل می‌شود؛ به‌ این‌ ترتیب خرید در این موقعیت یک برد محسوب می‌شود. در ایران، اما در بهترین حالت شاهد تخفیفات کمی خواهیم بود و در بهترین حالت تخفیفات بالاتر به‌ صورت محدودتر شامل چند قلم کالای بی‌ارزش یا کم‌ارزش می‌شود.

فروش بسته کالا به‌جای یک کالا

یکی از روش‌های فروش در تخفیفات ایران فروش بسته کالا به‌جای یک کالاست؛ در این روش که بیشتر در فروش لوازم آرایشی و خوراکی‌ها مرسوم است، شرط برخورداری خریدار از تخفیف، خرید چند کالا با هم است. برای مثال در یک بسته شامل پنج کالا، سه کالا موردنظر خریدار بوده و با توجه به این‌که این بسته شامل تخفیف زیادی می‌شود، خریدار ترجیح می‌دهد آن را تهیه کرده و در نتیجه دو کالایی که ممکن است فروش کمتری داشته‌باشد، در این وضعیت به فروش می‌رسد.

افزایش سرسام‌آور قیمت قبل از تخفیف

در بسیاری ازموارد دیده‌ شده‌ است که فروشندگان بااطلاع از رویداد جمعه‌سیاه، پیش از آغاز تخفیفات، هزینه‌های گزافی را روی کالا‌های خود اضافه می‌کنند و هنگام جمعه‌سیاه، اندکی تخفیف قائل می‌شوند و به‌ این‌ترتیب مشتریان را با تخفیفاتی‌ غیرواقعی فریب می‌دهند. درچنین شرایطی فروشنده نه‌تن‌ها کالای خودرا با قیمت کمتربه فروش نرسانده بلکه سودسرشاری ازحراج نصیب خود می‌کند.

فروش کالا‌های تاریخ مصرف گذشته یا معیوب

یکی از اتفاقاتی که برای خرید‌های روز جمعه سیاه رخ می‌دهد، فروش کالا‌هایی است که تنها چندماه ازتاریخ انقضای آن‌ها باقی‌مانده و در شرایط عادی امکان فروش این کالا برای فروشنده وجود ندارد به‌این‌ترتیب مشتری بعداز خرید آن، مجبور است در فرصت باقی‌مانده از آن استفاده کند یا این‌که این کالا فاسد وغیرقابل‌استفاده خواهدشد. دربسیاری ازمواردهم دیده شده کالا‌های دارای عیب‌ونقص به‌عنوان کالای سالم به مشتریان تحویل داده می‌شود که مشتری باید از شانس زیادی برخوردار باشد تا بتواند این کالا را مرجوع یا با کالای سالم تعویض کند.

فروش کالا‌هایی با موجودی صفر

این شیوه از کلاهبرداری در فروشگاه‌های اینترنتی بیشتر دیده می‌شود، به این صورت که فروشنده برای داغ‌تر کردن تنور حراجی خود تعدادی از کالا‌ها را با تخفیف بالا به فروش می‌رساند، اما چند روز بعد از پایان حراج، به خریدار اعلام می‌کند موجودی این کالا صفر شده و درشرایط ایده‌آل چندهفته طول می‌کشد تا پول مشتری به حسابش بازگردد؛ این روشی است که برخی فروشگاه‌های اینترنتی به وسیله آن از موجودی مشتریان در حساب‌های خود، سود‌های کلان به جیب می‌زنند.

وضعیت قرمز یک روز سیاه

اساسا در کشور‌های تورمی، جمعه سیاه خیلی نمی‌تواند معنا داشته‌باشد. به این دلیل که سالانه باید کالا‌ها به میزان مشخصی افزایش یابد که علت اصلی آن رشد قیمت مواد اولیه است. درکشور‌هایی جمعه سیاه می‌تواند مفید باشد که تورم نداشته‌باشند و این روز به منظور تحریک تقاضا در بازار است. در کشور‌هایی که تورم دو رقمی دارند، تقاضا به میزان کافی بالاست و این روز‌ها خیلی تاثیر نخواهدداشت. درواقع تخفیف‌هایی که ارائه می‌شود واقعی نیست. شرایطی که پیش از این روز در قالب طرح ویژه یا مواردی ازاین قبیل به مشتریان ارائه می‌شد، اکنون به‌نام جمعه سیاه عرضه می‌شود. نکته جالب اینجاست که این رسم آمریکایی دردسر‌هایی را هم برای اقتصاد ایران به دنبال داشته و شرایط رابرای برخی سودجویان نیز فراهم کرده است. ازخالی کردن حساب‌های بانکی گرفته تا عرضه کالا‌های بی‌کیفیت به نام اصلی.

منبع: جام جم