خوشنویسی تنها داشتن دست خطی زیبا یا دانستن انواع تکنیکها نیست بلکه هنری فراتر از این تعاریف است. درواقع، سری مهارتها و فنونی که برای جای گذاری و نوشتن حروف استفاده میشوند به شیوهای که در آنها تناسب، هماهنگی، ریتم، خلاقیت و همبستگی قابل مشاهده باشد را هنر خوشنویسی میگویند.
فرد خوشنویس علاوه بر نگارش یک متن سعی میکند اثری هنری و دارای ارزش زیبایی شناسانه را خلق کند. به همین دلیل، خوشنویسی با نگارش ساده مطالب و یا طراحی حروف و یا حتی صفحه آرایی یکی نیست و همچنین، از آن جایی که این هنر جنبه سنتی در خود دارد تا حدودی از تایپوگرافی متمایز است که بر ارزشهای گرافیکی مدرن و کارهای چاپی تکیه میکند.
هنر خوشنویسی در مشرق زمین و به ویژه در سرزمینهای اسلامی و ایران قدمت زیادی دارد و در میان هنرهای بصری همواره از مهمترینها بوده است. این هنر در آسیای شرقی به ویژه چین و ژاپن و کره جنوبی ریشه دار است و به دلیل دارا بودن کیفیت گرافیکی و اندیشه نگار بودن جایگاهی برابر با نقاشی پیدا میکند.
در چین، خوشنویسی یکی از هنرهای بسیار مهم و محبوب است و خوشنویسی چینی که به عنوان شوفا معروف است هزاران سال قدمت دارد و این هنر به طور سنتی، با استفاده از قلم نباتی تمرین میشود و این هنر در چین به خاطر زیبایی و تأثیر خوشنویسی یک هنر روحانی و معنوی به شمار میآید.
در ژاپن، خوشنویسی به عنوان شودو شناخته میشود که به معنی راه قلم است و در این هنر، در کنار خوشنویسی پرورش انضباط شخصی و رسیدن به تمرکز و آرامش از اهمیت بالایی برخوردار است.
در کره جنوبی نیز، خوشنویسی به عنوان سوبوک مشهور است و شیوه خوشنویسی در کره جنوبی سبکی منحصربفرد دارد و در این نوع خوشنویسی از قلم سوبوک استفاده میشود و این هنر به عنوان یک شیوه فکری و هنری در کارهای تزئینی کره جنوبی نقش مهمی ایفا میکند.
تاریخچه خوشنویسی در آسیای شرقی به قدمت چند هزار سال برمی گردد و هنرمندان در این مناطق همچنان به استفاده از این هنر برای بیان خلاقانه و زیبایی در آثار خود ادامه میدهند.
علی اشرف صندوق آبادی، استاد خوشنویسی درمورد جایگاه فعلی خط و خوشنویسی در هنر ایران بیان کرد: زیبایی جوهرهی همه هنرهاست و همه عالم به دنبال آن هستند و خوشنویسی هم بخشی از این هنرهاست. خط زیبا، تصویر عالم معنا به جهان صورت است و هندسهای روحانی است که گردشها و دوایر هستی را از انحنای گردن آهو تا طرهی شاهدان زیبارو را به یاد میآورد و به زبان حال، درس انس و الفت و مهربانی است و این بخشی از تعریف هنر خوشنویسی است. بنابراین، شاید کلام یک حالت و هندسه روحانی دارد. اما خوشنویسی آن را به جهان صورت میآورد و ظاهر میکند و جلوهی خاصی را به آن میدهد که قابل دیدن است.
این استاد خوشنویسی تصریح کرد: عکس و عکاس به تعداد دوربینها و تلفنهای همراهی که در دست مردم است وجود دارند و هر لحظه میتوانند تصاویر را ثبت کنند، اما این موضوع درمورد نقاشی و خوشنویسی متفاوت است؛ به طوری که الان در حوزه خوشنویسی میبینیم که خوشبختانه، روی روسری ها، پیراهن ها، دیوار و خیلی چیزهای دیگر وجود دارد و کلمات صیقل خورده زیبایی که شاید در طول ۸۰۰ سال به این تعادل و تکامل رسیده اند روی همه اینها جلوه گری میکنند. مثلاً استاد کابلی در دانشگاه تهران کار زیبایی انجام داده بود و در رشته گرافیک یک اثر از میرزا غلامرضا اصفهانی را به ۳۰ نفر از دانشجویان داده و به آنها گفته بود که هر کدام باید به انتخاب و سلیقه خود جزئیاتی از آن را جدا کرده و دقیقاً به سلیقه خود و با اندازه یکسان روی بوم رنگ آمیزی کنند و پس از آن، آثار دانشجویان در یک نمایشگاه به نمایش درآمدند. یعنی ۶۰۰ فرم بدیع و زیبا از یک سیاه مشق میرزا غلامرضا اصفهانی گرفته شد و در انتهای نمایشگاه، کار سیاه مشق میرزا غلامرضا اصفهانی را در اندازه بزرگ به نمایش گذاشتند و اعلام شد که آثار دانشجویان مشتق از این سیاه مشق هستند.
اشرف صندوق آبادی مطرح کرد: امروزه، شاهد خلق آثاری از رشتههای مختلف خوشنویسی هستیم که شاید خیلی برجستهتر از آثار برخی از گذشتگان ما باشند و از نظر کیفی میتوان گفت هنر خوشنویسی رشد قابل توجهی داشته و ما در دوران طلایی خوشنویسی کشور هستیم و این موضوع به برکت وجود انجمن خوشنویسان ایران است. بنابراین، ما به عنوان متولیان فرهنگ باید خط و خوراک فرهنگی را ایجاد کرده و گنجینه و داشته خود در تاریخ، فرهنگ و تمدنمان را حفظ کنیم.
این استاد خوشنویسی با اشاره به نقش مهم انجمن خوشنویسان در اعتلای هنر خوشنویسی در ایران و حتی جهان ادامه داد: واقعیت این است که انجمن خوشنویسان ایران با قدمت ۷۴ ساله قدیمیترین موسسه هنری نه تنها در ایران بلکه در جهان به شمار میآید و جمعی از عاشقان را در خود جای داده است و حامیانش همه از عاشقان خوشنویسی هستند که این هنر را به این نقطه ارزشمند رسانده اند؛ به طوری که ما ۳۷۰ شعبه در سراسر کشور و ۱۷ شعبه هم در کشورهای مختلف داریم که این نشان میدهد به عنوان وزارتخانهای بزرگ محسوب میشود و عاشقان و دلسوختگان این هنر، انجمن خوشنویسان را تا این جا آورده اند.