در تبیین جایگاه و اهمیت صنعت فرش دستباف ایران نیاز نیست زیادهگویی کنیم. صنعت هزاران سالهای که در شهرهای مختلف و مناطق دوردست کشور ما هنرنمایی میکند؛ مثل استانهای آذربایجان شرقی و غربی، اصفهان، یزد، لرستان، فارس، کرمان و قم.
البته پراکندگی هنر قالیبافی در بخشهای دیگر این سرزمین تاریخی بر کسی پوشیده نیست. حدود هشت میلیون نفر در چرخه این صنعت اشتغال دارند. فقط شمار بافندگان فرش در سراسر کشور حدود دو میلیون نفر عنوان شده است. هشتاد درصد این جمعیت را زنان تشکیل میدهند که بیش از دو هزار نفر از آنان زنان سرپرست خانوار هستند.
زنان و مردانی که در این عرصه دشواریهایی را متحمل میشوند و عایدیشان از این کار سخت و طاقتفرسا، دستمزدهای اندک است. سختیهایی که میتواند قالیبافان را به بیماریهای متعددی همچون آسیبهای عضلانی و اسکلتی و یا بینایی گرفتار کند.
همین مسئله کافیست که در جذب جوانان جویای کار تردید ایجاد کند. بویژه آنکه از حمایتهای بیمهای و آتیهای برخوردار نباشند.
برخی گزارشها حاکیست شمار قالیبافان در سالهای اخیر بطور روز افزونی کاهش یافته است؛ مسئلهای جدی که میتواند صنعت فرش دستباف را به مخاطره بیندازد. حالا سئوال اساسی اینجاست که دستگاههای متولی برای نجات این صنعت چه برنامهای دارند؟
بیمه قالیبافان را میتوان یکی از این راهکارها دانست. قانونی که در سال ۸۸ به تصویب نمایندگان مجلس رسید و به مدت چهار سال اجرایی شد. اما از سال ۹۲ متوقف شد و علاوه بر افرادی که سالها در صف بیمه بودند و نتوانستند از مزایای بیمه بهرهمند شوند، بیمه ۲۳۰ هزار قالیباف دیگر هم به دلایل مختلفی همچون عدم واریز بیمه در روز مقرر یا عدم حضور هنگام مراجعه بازرس بیمه قطع شده است.
سازمان تامین اجتماعی بروز این مشکل را در تامین بودجه از سوی دولت اعلام میکند. بر اساس این قانون قرار بود ۴۵۰ هزار نفر از قالیبافان بیمه شوند و یک میلیون نفر طی ۱۰ سال وارد این چرخه شوند و تحت پوشش بیمه قرار گیرند. این به این معنا است که چنانچه اجرای این قانون تا به امروز انجام میگرفت، شاید پایانی بر این چشم انتظاری طولانی بود.
رئیس مرکز ملی فرش ایران در اسفند سال گذشته از نمایندگان مجلس خواسته بود با اضافه کردن یک بند به شش بند تبصره ۱۴ قانون بودجه، مشکل بودجه بیمه قالیبافان را حل کنند که به گفته خانم رافع این موضوع در کمیسیون تلفیق رد شد.
حالا انتخابات مجلس در راه است و فعالان این عرصه همچنان چشم انتظار احقاق حقوقشان از نمایندگان مردم در خانه ملت هستند.