کلان شهر تهران به عنوان بزرگ‌ترین مرکز شهری خاورمیانه، تا دو سده پیش، در مقابل شهر‌های تاریخی و پر آوازه ایران زمین، شهری کوچک به شمار می‌آمد که در حاشیه شمالی ری قرار داشت و مکانی خوش آب و هوا در دامنه‌های جنوبی البرز محسوب می‌شد که تحولات سیاسی کشور از دوره صفوی به بعد، بر اهمیت چهار راهی ارتباطی آن صحه نهاد. بویژه از آن جهت که این شهر در مرکزیت و ثقل جغرافیایی جریان حرکت طوایف قدرتمند مدعی حکومت قرار گرفت. تا اینکه از آغاز قاجاریه به پایتختی برگزیده شد و اهمیت روزافزون یافت و با ورود کشور به عصر جدید پس از انقلاب مشروطه و آغاز دوره پرشتاب شهرنشینی در ایران، تهران با درنوردیدن مرز‌های طبیعی و تاریخی خود و الحاق شهر‌ها و روستا‌های پیرامون به کلان شهری بزرگ تبدیل شد.

تهران امروزی وسعتی به مساحت۶۱۵کیلومتر مربع دارد و بیست وهفتمین شهر بزرگ جهان به حساب می‌آید. جمعیت تهران طبق آخرین سرشماری که درسال ۱۳۹۵ صورت گرفت، بیش ۱۳میلیون نفر است. البته جمعیت تهران در صبح با شب متفاوت است. در ساعات اداری جمعیتی حدود ۷ میلیون در محل اشتغال خویش حضور پیدا می‌کنند و عصر به شهرها، شهرک‌ها و شهر‌های جدید اطراف بازمی‌گردند.

تهران یک فرصت مغتنم برای گردشگری است که باید بیشتر معرفی شود؛ این جاذبه‌ها از موزه و کاخ گرفته تا طبیعت و مکان‌های باستانی آن که بیشتر مربوط به شهرری به عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهر‌های جهان است، اطلاع رسانی شود.

کتاب‌های مختلفی درباره تاریخچه و سیر تحولات و مناطق دیدنی تهران نوشته شده است اما در کتاب «راهنمای گردشگری تهران، ری و شمیران» ۱۳۶ جاذبه‌ی گردشگری در مسیر‌ها و محور‌های تهران، ری و شمیران، ۷۲ جاذبه‌ی پیرامونی این مسیر‌ها و محورها، ۳۰ جاذبه‌ی گردشگری پراکنده در سطح مناطق شهری تهران، ۷ مسیر کوهنوردی و جاذبه‌های گردشگری پراکنده خارج از این مسیر‌ها نیز معرفی شده است. در بخشی از کتاب درباره تهران آمده است: «شهری که حتی برخی کوچه‌ها و گُذر‌ها و خانه‌ها و کافه‌ها و دکان‌ها و درخت‌ها و آدم‌هایش هم روایتی شنیدنی برای گردشگر دارند را نمی‌توان در یک کتاب روایت کرد.

آخر هفته بهترین وقت برای گشت و گذار در تهران و بازدید از جاذبه‌های گردشگری تهران است. این شهر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی زیادی دارد که همین موضوع باعث شده که تمامی سلیقه‌ها پوشش داده شود. فرقی نمی‌کند که شما اهل بازدید از بنا‌های تاریخی هستید یا به دنبال بازدید از برج‌های مرتفع هستید؛ در هر صورت شهر تهران برای شما گزینه‌هایی دارد.

کاخ تاریخی گلستان تهران

 کاخ گلستان در دوره شاه عباس صفوی ساخته شده بعد از سفر ناصرالدین شاه به اروپا، تغییراتی در معماری کاخ گلستان به شیوه‌ی اروپایی انجام شد. دیوار‌های این کاخ آینه کاری شده و کاشی کاری شده با موضوعات مختلف هستند که یکی از بهترین مکان‌ها برای دیدن هنرایرانی محسوب می‌شود. 

موزه ملی ایران

اولین موزه‌ی ایران که عنوان موزه‌ی مادر را نیز به خود داده است. این موزه درسال ۱۲۹۵ هجری شمسی، زمان حکومت احمدشاه قاجار، توسط مرتضی خان ممتازالممالک ساخته شد. او به گردآوری و نگهداری از اشیا دریکی ازاتاق‌های دارالفنون می‌پرداخت تااینکه درسال ۱۳۰۴ به تالار آیینه عمارت مسعودیه منتقل شد. امروزه این موزه شامل دو بخش موزه ملی، و موزه دوران اسلامی است. دراین موزه آثار دوره‌ی پیش از تاریخ تادوره‌ی ایران اسلامی وجود دارد. این موزه واقع در خیابان امام خمینی(ره) است.

کاخ سعدآباد

پادشاه آخرین شاهنشاهی‌ها در دوره‌ی قاجار و بعد پهلوی در این کاخ و عمارت زندگی کرده اند. این بنای وسیع در دوره‌ی قاجار ایجاد شد و ۱۱۰ هکتار طول دارد! وقتی رضاخان پهلوی روی کار آمد به نوسازی این بنا پرداخت و آنجا را  برای محل اقامت خود وخانواده اش محیا کرد؛ درواقع برای هریک از اعضای خانواده اش، عمارتی در آنجا ساخت! البته بعداز انقلاب، این محیط به مکانی برای بازدید عموم تبدیل شد. 

 کاخ نیاوران

کاخ نیاوران آخرین واقع در میدان نیاوران به مساحت یازده هکتار است. محوطه‌ی این کاخ حیاطی بزرگ و همیشه سرسبز است. این کاخ معماری ترکیبی ایرانی و اروپایی دارد. درسال۱۳۶۵ هجری شمسی و بعد از انقلاب این محل به فضایی برای بازدید عموم، یعنی موزه تبدیل شد.

 حرم امام زاده صالح (ع) 

امام زاده صالح (ع) فرزند امام موسی کاظم و برادر امام رضا علیهما سلام است که در ری تهران ساکن بوده و در تجریش به شهادت رسیدند. واقع در ضلع جنوب شرقی تجریش، محل گردشگری برای بسیاری از کسانی است که برای اولین بار به تهران می‌آیند. کاشی کاری و معماری زیبای آن برای همه بسیار جذاب است. در صحن این حرم، مقبره الشهدای کوچکی است که سرشار از انرژی مثبت است. همچنین حوض زیبایی در وسط صحن خودنمایی می‌کند. 

دربند

ازمحله‌های قدیمی شمال تهران در میان سنگ‌ها صخره‌ها به حساب می‌آید. می‌توان برای کوهنوردی در منطقه‌ای امن با امکانات کافی به اینجا سفری کرد. به دلیل آب وهوای عالی، محیط دلپذیر و سرشار از حال خوب، دربند تبدیل به مکانی گردشگری شده است.

درکه

درکه تهران یکی از محله های زیبا و خوش آب و هوای این شهر است. محله ای دنج و قدیمی که هیچ وقت از گشت و گذار در آن سیر نمی شوید. تماشای خانه های رنگارنگ، شنیدن صدای آب روان، رودخانه و پرنده های آوازخوان همه و همه تصویر زیبایی از این محله قدیمی تداعی می کند. 

دارآباد

دارآباد یکی از محله‌ها خوش آب و هوا منطقه یک تهران است. این محله دارای جاذبه‌ها گردشگری متعددی است و تقریبا تمام نیازها و سلایق گردشگران را پوشش می‌دهد. این محله خوش آب و هوا دارا جاذبه‌ها طبیعی و مصنوعی است. از این جهت راحتی گردشگران در این محله در ساعات مربوط به اماکن گردشگری مسئله‌ای عادی به شمار می‌رود.

توچال

کوه توچال در دامنه رشته کوه های البرز و با ارتفاع ۳۶۹۲ متر در شمال تهران واقع شده است. توچال به معنی چال آبگیر و دریاچه کوچک است و چون قله توچال در کنار دریاچه ای از یخ طبیعی قرار دارد به این نام خوانده می شود. در منطقه توچال ، منظره های بسیار زیبا، هوای دلنشین کوهستانی و چشمه سارهای متعدد و زلال آب، فضای دلپذیر و آرام بخشی را ایجاد کرده و این یکی از دلایل تبدیل شدن این منطقه به نقاط گردشگری و ورزشی شده است.

پل طبیعت تهران

این پل سه طبقه به طول سیصد متر، در محله‌ی عباس آباد تهران، پارک آب وآتش را به پارک طالقانی متصل کرده است. ساخت این پل ازسال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳به طول انجامیده، اما نتیجه‌ی آن شگفت انگیز است. درساخت این پل از معماری ایرانی الهام گرفته شده و مقاومت بالایی حتی در برابر ۷ ریشتر زلزله دارد. از بالای این پل حداقل نیمی از تهران در منظر دید شماست. شما توانید برج پرچم، پارک طالقانی، گنبدمینا را ببینید. 

برج میلاد 

بلندترین برج ایران، به ارتفاع ۴۳۵ متر است این برج در شمال غربی تهران واقع شده. این برج توسط محمدرضاحافظی معماری شده است. ساخت آن در سال۱۳۷۶شروع شد و یازده سال به طول انجامید. تااینکه درمهر۱۳۸۷ افتتاح شد. داخل سازه برج میلاد رستوران، موزه هدایا و دست نوشته‌های شهرداری تهران، موزه سکه، موزه مشاهیر، سکوی دید باز وسکوی دید بسته، گنبدآسمان، مجموعه‌ی دلفیناریوم و…برای بازدید کنندگان تعبیه شده است. 

برج آزادی 

این برج در سال۱۳۴۹ شمسی توسط معمارحسن امانت بامهندسی محمدپورفتحی ساخته شد. معماری این برج ترکیبی از معماری دوره‌ی هخامنشی، ساسانی و اسلامی است. همچنین از این برج به عنوان اولین نماد تهران یاد می‌شود. در محوطه‌ی آن  نیز تالار‌هایی از جمله نگارخانه، سالن ایران شناسی، کتابخانه و…احداث شده. برج آزادی در وسط میدان آزادی است که ازآنجا به غرب، شرق و جنوب تهران، دسترسی دارد.

پارک ملت 

پارک ملت واقع در خیابان ولیعصر است که در سال ۱۳۴۵ ساخته شد. وسعت این پارک به سی وچهار هکتار می‌رسد و درون پارک تفرجگاه‌های مثل باغ وحش، سردیس مشاهیر، سازه‌های تعاملی، آب نما، دریاچه‌ی مصنوعی، پردیس سینمایی و سینمای سه بعدی وجود دارد.

دریاچه چیتگر

دریاچه چیتگر، بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران است که در یک مقیاس بسیار وسیع در غرب تهران در انتهای بزرگراه همت واقع شده است. این دریاچه بخش بزرگی از شمال پارک چیتگر و یکی از زیباترین پارک‌های تهران است که در سال ۱۳۴۲ شمسی ایجاد شد و با نام دریاچه خلیج فارس نیز شناخته می‌شود.

پارک جنگلی سرخ‌حصار

پارک جنگلی سرخه حصار در محدوده شرق تهران و در منطقه ۱۳ شهرداری واقع شده است. بزرگ‌راه شهید یاسینی در حاشیه این پارک و در سمت شمال آن امتداد یافته است. پردیس و جاجرود در شرق این پارک به ترتیب با فاصله ۳۵ و ۲۶ کیلومتر واقع شده‌اند. پارک جنگلی لویزان در شمال این پارک با فاصله ۱۴ کیلومتر و همچنین پارک جنگلی سوهانک نیز با فاصله تقریبی ۲۱ کیلومتر در شمال آن دیده می‌شود.

 پارک ساعی

پارکی که قدمت آن به بیش از۵۰ سال می‌رسد. این پارک به مساحت دوازده هکتار، یکی از پهناورترین پارک‌های تهران محسوب می‌شود که در منطقه شش تهران، در خیابان ولیعصر واقع شده است. 

 پارک جمشیدیه 

پارک جمشیده یک پارک سنگی در شمال تهران و نزدیکی نیاوران است. طراحی اصلی این پارک فارغ از تغییرات و بازسازی ها، توسط کامران طباطبایی دیبا انجام شده. مزیت بزرگ این پارک به دور بودن از فضای شهری و دود و دم آن است. هوایی بسیار پاکیزه و خنک دارد.

بوستان باغ ایرانی

بوستان باغ ایرانی پارکی با معماری ایرانی است در محله‌ی ده ونک تهران در خیابان شیخ بهائی واقع شده. آنچه این بوستان را خاص کرده، معماری و الگوی ایرانی آن است. جویی باریک در وسط آن جاری و صدای شرشر زیبایی در محوطه طنین انداز است. همچنین دارای کتابخانه‌ای نقلی و زیباست.

 آبشار تهران

آبشار تهران از جاذبه‌های گردشگری تهران است که سالانه گردشگران داخلی و خارجی زیادی را برای تفریح، سرگرمی و عکاسی روانه خود می‌کند.این پارک همچنین یکی از بهترین فضا‌های سبز تهران و مقصد محبوب افراد محلی برای تفریح و آرامش در روز‌های غیر تعطیل است. امکانات تفریحی و رفاهی فراوان برای سپری کردن اوقات فراغت و تعطیلات انتخاب ایده‌آلی محسوب می‌شود. 

پارک لاله

پارک لاله در منطقه‌ی شش تهران قرار دارد جالب است بدانید ساختمان اولین کتابخانه‌ی کودک و نوجوان نیز توسط کانون پرورشی کودک و نوجوان درون این پارک احداث شد. وسعت این پارک به سی وپنج هکتار می‌رسد و درون آن امکانات تفریحی متنوع از جمله زمین ورزشی والیبال، بسکتبال و تنیس هست. همچنین دارای مجسمه‌ها و تندیس‌های بزرگان ایران و حوضی گرد و زیبا در وسط پارک است.

حرم شاه عبدالعظیم حسنی

مهم‌ترین جاذبه شهر ری را می‌توان آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی دانست که محل دفن حضرت عبدالعظیم حسنی، از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) است و به همین دلیل همواره در طول تاریخ به‌عنوان زیارتگاه برای بسیاری از مردم تهران و شهر‌های دور و نزدیک محل احترام بود.

چشمه علی

یکی دیگر از مناطق دیدنی اطراف تهران و نزدیک به شهر ری، چشمه علی است که در جنوب تهران و شمال ری قرار دارد. این چشمه جدا از آنکه یک جاذبه طبیعی محسوب می‌شود، جاذبه تاریخی هم هست و قدمت آن به ۸هزار سال پیش بر می‌گردد. این چشمه از وسط صخره‌ای بزرگ بیرون آمده و به سوی جنوب و سپس جنوب شرق جاری است.