گردوخاکهایی که بر تن شهروندان منطقه سیستان تازیانه میزنند، تازیانهای که در بیتدبیریهای گذشتههای نه چندان دور و امروزهای پرهیاهو همچنان بوی خاک میدهد این گرد و خاک ها در گذشته بادهای ۱۲۰ روزه نام داشت، اما امروز به ۱۶۰ روز هم رسیده، هرچه بر سر راهش باشد با خود میبرد، جادهها را مسدود میکند و مردم را محبوس!
طوفانهای شمال استان امروز آنقدر وحشتناک است که با هر بار پا گذاشتن به منطقه اوضاع شمال استان را وخیمتر از گذشته میکند، شهروندان شمال سیستان و بلوچستان چندین سال است که درد و رنج ناشی از ورود طوفانهای سهمگین به دیارشان را تحمل میکنند و در انتظار تدبیری اساسی در این خصوص هستند.
طوفان بی رحمانه منطقه را در دست گرفته است و بی محابا میتازد، زابل بهعنوان یکی از شهرهای مرزی کشور چندین سال است که با معضلی به نام ریز گردها روبهرو است، مهمانان ناخواندهای که حال دیگر گاهوبیگاه وارد هوای منطقه میشوند و نفس را بر ساکنین تنگ و زندگی را تلخ میکند.
طوفان سهمگین و گردوخاک آثار زیانبار و مخرب فراوانی در حوزههای بهداشت و سلامت، اقتصاد، محیطزیست و امور اجتماعی داشته و هزینههای بالایی را نیز تحمیل میکنند.
گرد و غبار در سیستان همواره خسارات و سختیهای زیادی برای مردم این منطقه به دنبال داشته به گونهای که گاهی امان مردم بریده میشود و نمیتوانند گله کنند، تنها راه چاره انتظار برای عبور از این روزهاست که ظاهرا تمامی ندارد.
داده های اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان نشان می دهد که زابل در شمال استان در تابستان امسال تنها هشت روز را بدون باد و گردوخاک سپری کرده است.
این منطقه در سایر روزهای تابستان با باد و گردوخاک یا یکی از انواع پدیده های خاکدار مواجه بوده است.علاوه بر این حدود ۱۲۹روز از شش ماهه نخست امسال در زابل با باد و گردوخاک و گاهی توفان شن و توفان گردوخاک سپری شده است.
شدت طوفان در برخی روزهای امسال به حدی بوده که شعاع دید افقی را در منطقه فرودگاهی زابل به ۵۰ متر نیز کاهش داده است.این در حالی است که هنوز شش ماه از سال باقی مانده و معمولا این منطقه در طول سال با وزش بادهای شمالی و پیامدهای ناشی از آن مواجه است.
بررسی تصاویر ماهواره هواشناسی نشان می دهد که وزش بادهای شدید شمالی امسال سبب تشکیل توده های گردوخاک فراوان و نفوذ آن ها به مناطق جنوبی شده است تا جایی که گاهی شعاع دید افقی در آبهای جنوب نیز کاهش یافته است. و این توده ها همچنین بخش وسیعی از کشور پاکستان و مناطقی از افغانستان را نیز تحت تاثیر قرار داده و سبب کاهش شدید دید و کیفیت هوا شده است.
رییس اداره پیش بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا استان سیستان و بلوچستان گفت: از آخر وقت پنجشنبه تا عصر جمعه وزش باد شدید و گردوخاک برای مناطق شمالی استان پیشبینی می شود.
ملاشاهی رییس اداره پیش بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا استان سیستان و بلوچستان طی این مدت احتمال افزایش غبار و بادوگردوخاک به همراه کاهش موقتی دما برای زاهدان و مناطق مرکزی و جنوبی و نوار شرقی و غربی استان وجود دارد.
علی ملاشاهی توصیه کرد:به نکات بهداشتی و استفاده از ماسک در زمان غبار آلود شدن هوا توجه شود، از تردد های غیر ضرور در فضای باز در زمان غبار آلود شدن هوا خودداری شود و رعایت حداکثری مقررات رانندگی در جاده های زابل_ نهبندان ، زاهدان_زابل در نظر گرفته شود، از کار در ارتفاع پرهیز و از گلخانه ها محافظت شود و برای کاهش خسارات احتمالی تمهیدات لازم در نظر گرفته شود.
یکی از اهالی روستای تپه آزاد اظهار کرد: در طول تابستان و با شروع بادهای ۱۲۰ روزه مشکلات مردم به مراتب بیشتر میشود و تا جایی که چشم کار میکند همه جا را خاک فرا گرفته و تمیز کردن آن هم بی فایده است.
وی با بیان اینکه مردم اول صبح ناچار هستند برای خارج شدن از خانه ابتدا ماسههایی که پشت درب منازلشان تلنبار شده را کنار بزنند ادامه داد: در مدت وزش باد کار و کاسبی مردم مختل میشود چرا که کسی توان بیرون رفتن از منزل را ندارد.
یکی از ساکنان شهرستان زابل نیز اظهار کرد: با وجود خشکسالی و ریزگردها هر بار که وزش باد در این منطقه شروع میشود، بخشی از اسباب زندگی مردم زیر خاک و ماسه دفن میشود و کاری از دست کسی ساخته نیست، تنها باید منتظر تمام شدن این روزها بمانیم.
وی عنوان کرد: برای تردد و انجام امور روزمره زندگی دچار مشکل هستیم، گاه دیده افقی به قدری کاهش مییابد که پیدا کردن مسیر به شدت دشوار میشود و احتمال تصادف با وسائط نقلیه را افزایش می دهد.
یکی از شهروندان شهرستان نیمروز بیان کرد: تخریب بستر تالاب بین المللی هامون شرایط جوی شهر ادیمی و مناطق پیرامون آن را نسبت به دیگر شهرستان های سیستان اسفناک تر کرده است.
تخریب بستر تالاب بین المللی هامون شرایط جوی شهر ادیمی و مناطق پیرامون آن را نسبت به دیگر شهرستان های سیستان اسفناک تر کرده است
عباس شهرکی تصریح کرد: با آغاز بادهای ۱۲۰ روزه، میزان غلظت ذرات گرد و غبار در شهرستان نیمروز به ویژه شهر ادیمی نسبت به سایر مناطق سیستان بیشتر است و سلامت شهروندان را تهدید می کند.
یکی از فعلان حوزه محیط زیست سیستان اظهار کرد: منشا عمده گرد و غبار موجود در هوای سیستان به تالاب هامون بازمی گردد که بخشی قابل توجهی از آن در خاک افغانستان واقع شده، بنابراین انتظار داریم که برای کنترل کانون های بحرانی و مقابله با فرسایش بادی تدبیری اتخاذ شود.
وی اضافه کرد: طبق تصاویر ماهواره ای گرد و غباری که از تالاب هامون سابوری افغانستان بلند می شود، پس از عبور از منطقه سیستان و بخشی از افغانستان وارد پاکستان شده، بنابراین باید از ظرفیت نهادهای بین المللی برای اجرای برنامه اقدام مشترک مقابله با ریزگردها بهره برد.
وی تصریح کرد: براساس مصوبه اخیر مجمع عمومی سازمان ملل متحد، حقوق زیست محیطی در دسته حقوق بشر قرار گرفته، بنابراین پیامدهای زیست محیطی حاصل از سد سازی های افغانستان مصداق بارز نقض حقوق بشر است، سازمان حفاظت محیط زیست می تواند از طریق نهادهای حقوق بشری و سازمان ملل افغانستان را برای احیای کانون های بحرانی و تامین حقابه زیست محیطی تالاب بین المللی هامون متقاعد کند.
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان گفت: از ابتدای امسال تاکنون ۱۰۰روز طوفان و گرد و خاک با ایجاد اختلال در تردد جادهای و مشکلات فراوان تنفسی برای شهروندان این استان ایجاد کرده است.
مجید محبی اظهارکرد: از ابتدای سال تاکنون ۵۲ هشدار هواشناسی اعم از جوی و دریایی در این سیستان و بلوچستان صادر شده است که حدود ۱۰۰ روز طوفان و گردو خاک و شرایط جوی در شرایط ناسالم و خطرناک بوده است.
وی ادامه داد: بر اساس شاخصهای هواشناسی ۹۲ درصد از مساحت سیستان و بلوچستان تحت تاثیر خشکسالی است.
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان افزود: تاثیرات خشکسالی در هر منطقه خاص و متفاوت شرایط اقلیمی آن منطقه بوده و مدت آشکار شدن آسیبهای آن نیز ممکن است در مناطق مختلف، تفاوت داشته باشد، اما آنچه مشهود هست آسیبهای جدی آن بر روند طبیعی فعالیتهای انسانی، حیات گیاهی و زندگی جانوری و همچنین تاثیر آن بر حوزه کشاورزی، صنعت، اقتصادی، اجتماعی و میزان آبهای سطحی و زیرزمینی است.
وی ادامه داد: تخریب یکی از تالاب های مهم بین المللی که زمانی مامن ۱۹۰ گونه از پرندگان بومی و مهاجر بود، تخریب ۱۷۵ هزار هکتار نیزار حاشیه هامون که منبع تغذیه گاو سیستانی بود، نابودی ماهیان دریاچه، افزایش آلودگی هوا بویژه گرد و غبار و ماسه در هوای شهرها و روستاها، افت شدید سطح آب های زیرزمینی و کاهش حاصلخیزی خاک و افزایش شوری آن از دیگر عواقب خشکسالی در سیستان است.
محبی تاکید کرد: افزایش تخریب مراتع براثر تشدید چرا و عدم پراکنش صحیح دام در مرتع براثر کاهش و فقر پوشش گیاهی، افزایش بیکاری براثر از بین رفتن مشاغلی همچون دامداری و کشاورزی، صیادی، حصیر بافی و تشدید مهاجر و افزایش معضلات ناشی از حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ از دیگر پیامدهای خشکسالیهای مدام در استان است.
مدیر عامل هلال احمر سیستان و بلوچستان گفت: همزمان با هفته دفاع مقدس به ۱۰۶ نفر از روستاییان هامون خدمات درمانی رایگان ارائه شد.
سیدمحمدمهدی سجادی اظهار کرد: این اقدام با مشارکت خیران داوطلب کاروان سلامت پزشکی سیستان و بلوچستان انجام شد بطوریکه در قالب این کاروان در کنار ویزیت پزشک عمومی خدمات دندانپزشکی و مامایی نیز به روستاییان هامون ارائه شد.
وی ادامه داد: همزمان با این ایام و بازگشایی مدارس به همت خیران ۲۰۰ بسته نوشت افزار بین دانش آموزان خانواده های کم برخوردار منطقه توزیع شد.
مدیر عامل هلال احمر سیستان و بلوچستان توزیع ۲۰۰ بسته معیشتی بین خانواده های متاثر از طوفان شن را از دیگر خدمات نیروهای جمعیت هلال احمر در خانههای هلال عنوان کرد.
سروری از بازگشایی راه های شریانی و روستایی شهرستان زهک به وسیله ماشین آلات سنگین و نیمه سنگین خبر داد.
حامد سروری رئیس اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای زهک اظهارکرد: در پی طوفان های شبانه روز گذشته در شمال سیستان و بلوچستان راه روستاهای تپه آزاد، خواجه داد،امیر نظام،شهرک محمد شاه کرم،جی سرخ، طلفک بامری، زاهدان کهنه ،قلعه کنک،جاده ترانزیت زهک به طرف پایانه مرزی میلک و جاده ترانزیت زهک به طرف هامون و زاهدان بسته شده بود و ادارات حوزه سیستان تعطیل شدند.
وی ادامه داد: به همت و تلاش نیروهای راهدار با۱۰ دستگاه ماشین آلات سنگین مسیرهای روستایی یادشده رفع انسداد شدند.
رئیس اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای زهک تصریح کرد:با اعلام سازمان هواشناسی مبنی بر شدت بروز طوفان بلافاصله نیروهای راهداری شمال استان با تجهیزات و امکانات کامل در مسیرهای مذکور مستقر و درکمترین زمان ممکن تمامی مسیرهای مسدود شده ناشی از توفان را بازگشایی کردند.
وی خاطر نشان کرد: همکاران راهداری با روحیه جهادی و تلاش شبانه روزی در خدمت مردم هستند و امیدواریم رانندگان با توجه به تداوم طوفان نیز احتیاط کافی برای تردد در جادهها را داشته باشند.
رئیس اداره راهداری و حملونقل جادهای شهرستان زهک از بازگشایی ۷ نقطه مسدود شده از شن و ماسه خبر داد.
روابطعمومی اداره راهداری و حملونقل جادهای شهرستان زهک سروری نیا بیان کرد: با شدتگرفتن طوفان در منطقه سیستان جاده ترانزیت زهک بهطرف پایانه مرزی میلک، جاده ترانزیت زهک بهطرف شهرستان هامون، ده یادگار، پیچ شاه گل و... مسدود شده بود.
وی ادامه داد: شن و ماسهها از سطح این مسیرها توسط سه تیم و با ماشینآلات راهداری حمل و بازگشایی شد.
وی با بیان اینکه خسارتهای وارده شده به علایم ایمنی از سطح محورها جمعآوریشده است گفت: در حال حاضر حمل و تردد به حالت عادی بازگشته است.