«باربی» ساخته گرتا گرویگ از فروش ۱.۳۴۲میلیارد دلاری «هری پاتر و یادگاران مرگ - قسمت ۲» هم فراتر رفت و عنوان پرفروش‌ترین فیلم کمپانی برادران وارنر را کسب کرد.

این فیلم توانست فیلم پرفروش «برادران سوپر ماریو» را در باکس آفیس داخلی پشت سر گذاشته و به پرفروش‌ترین عنوان۲۰۲۳ در آمریکای شمالی بدل شود. احتمال می‌رود باربی بتواند از مجموع فروش ۳۶.۱میلیارد دلاری برادران سوپر ماریو در جهان هم عبور کند و به پرفروش‌ترین فیلم سال جهان بدل شود. اگر این امر محقق شود باربی در رتبه پانزدهم فهرست پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ می‌ایستد و درمرحله بعدی به مقابله با «یخ‌زده ۲» با فروش ۴۳.۱میلیارد دلاری می‌رود.

باربی نماد دنیای برساخته کودکی

باربی فیلم کمدی فانتزی آمریکایی محصول ۲۰۲۳ به کارگردانی گرتا گرویگ مبتنی بر عروسک‌های باربی از شرکت متل است و نخستین لایو اکشن ساخته شده براساس این عروسک پس از مجموعه‌ای از فیلم‌های تلویزیونی و انیمیشنی به‌شمار می‌رود. مارگو الیز رابی بازیگر استرالیایی نقش باربی برای بازی در فیلم‌های مستقل و بلاکباستر‌ها مشهور است و افتخارات مختلفی شامل دو نامزدی در مراسم اسکار، چهار نامزدی در گلدن گلوب و پنج نامزدی در فیلم بفتا دارد. مجله تایم در سال ۲۰۱۷ او را یکی از ۱۰۰شخص تأثیرگذار در جهان نامید و نام او در سال ۲۰۱۹ از سوی فوربز در رتبه‌بندی بازیگران زن جهان با بیشترین مقدار دستمزد قرار گرفت. همچنین رایان تامس گاسلینگ در نقش کِن، بازیگر و خواننده کانادایی که او یک جایزه گلدن گلوب دریافت کرده و نامزد دریافت دو جایزه اسکار بوده است. باربی نماد دنیای برساخته کودکی تا بزرگسالی دختران و زنان از منظر تولیدکنندگان و کن نیز همین نقش را برای پسران و مردان بازی می‌کند. باربی و کن، سال‌های متمادی با قواعد پیوست فرهنگی هنری در قالب عروسک، پوستر، پویانمایی، لوازم‌التحریر و ... مهمان میلیون‌ها خانه‌ای بودند و هستند که حداقل یک فرزند را در خود جای داده‌اند.

بیشتربخوانید

• اعتراض واتیکان به عروسک‌های باربی حضرت مریم و حضرت عیسی +تصاویر

استفاده از نوستالژی برای شکار نسل جدید

خط سیر اصلی داستان روی نوار تخیل استوار است. تخیل معجزه‌ای است که بزرگسالان را در قالب نوستالژی به دوران کودکی خود می‌برد، مانند زمانی که در ایران فیلم سینمایی مدرسه موش‌ها اکران شد و مشتاق‌تر از بچه‌ها، والدین‌شان بودند برای دیدن فیلم و البته روایتگری هم می‌کردند که آن زمان فلان و الان بهمان.... تخیل، مرز زمین و زمان را هم برای کودکان بر می‌دارد و آن‌ها را در مسیر آرزوهای‌شان سیر می‌دهد. استفاده از قالب و تکنیک لایواکشن، این ویژگی را به خوبی نمایان می‌کند. استفاده از قدرت تخیل در خلق آثار فرهنگی هنری نظیر کتاب، فیلم، موسیقی، نقاشی و...، برتری‌ساز است. قدرت تخیل، یک توانایی ذهنی است برای ساخت صحنه‌ها، حوادث و اتفاقاتی در ذهن که وجود ندارد. همه انسان‌ها توانایی تخیل دارند. در بعضی‌ها ممکن است این توانایی بسیار وسیع باشد و در بعضی‌ها ممکن است کمی ضعیف‌تر. تخیلات توانایی برای شکل دادن به یک تصور ذهنی است. تخیلات فقط به دیدن تصاویر در ذهن محدود نمی‌شود. می‌توان صدایی را تصور کرد، حتی یک مزه، یک بو، یک احساس فیزیکی و یا یک احساس هیجانی. برای بعضی از مردم دیدن یک تصویر ذهنی بسیار راحت است و برای بعضی دیگر تصور یک احساس راحت‌تر است و بعضی‌ها تمامی حواس پنجگانه را می‌توانند به تخیل خود راه دهند. ویژگی پرده نقره‌ای سینما این است که سطح تماس حواس و تخیل بیننده را با پیام پنهان نهفته در محتوا، نزدیک و نزدیک‌تر می‌کند.

نگاه بالا به پایین زنان به مردان

در فیلم یک نگاه یکسویه جریان‌سازی قدرت از بالا، سمتی که باربی‌ها (نماد جنسیت مونث) در رأس هستند به پایین، جایی که کن‌ها (نماد جنسیت مذکر) را شاهد هستیم. ارکان این قدرت‌مندی، علاوه بر لوکیشن، دیالوگ‌ها، لباس و فرم کاراکتر‌ها و... در مدل ایفای نقش‌ها هم مشهود است. باربی‌ها مشاغل معتبری مانند پزشکی، حقوقی و سیاستمداری دارند. کن‌ها و همچنین گروهی از مدل‌های منسوخ که به‌دلیل ویژگی‌های نامتعارف‌شان با آن‌ها مانند طردشدگان رفتار می‌شود، روز خود را با بازی در ساحل می‌گذرانند و آن را کار خود می‌دانند. کنِ زمانی خوشحال است که همراه باربی و به او نزدیک‌تر باشد که البته این موضوع توسط باربی منتفی می‌شود به علت همان نگاه بالا به پایین در ساخت قدرت جامعه حاکم است. خط تخیل داستان در جایی اوج می‌گیرد که شبی در پارتی، باربی ناگهان به فکر مرگ می‌افتد. حالش دگرگون شده و یک‌شبه، دچار بوی بد دهان، صافی کف پا و اختلال در زندگی روزمره می‌شود. یک نسخه از باربی که چیزی شبیه صورت اثیری (برگرفته از حالات جسمی ذکر شده در برزخ) به باربی دنیایی الهام می‌کند که باید کودکی را پیدا کند که در دنیای واقعی با او بازی می‌کرده تا دردهایش را درمان کند. سفر آغاز می‌شود و کن در خودروی کروکی باربی می‌نشیند تا او را همراهی کند که باربی با اکراه موافقت می‌کند. باربی موفق می‌شود در یک کش و قوس جنایی طور، صاحب خود، دختری نوجوان به نام ساشا را پیدا کند. ساشا از او به‌دلیل تشویق به استاندارد‌های زیبایی غیرواقع‌گرایانه انتقاد می‌کند. باربیِ آشفته متوجه می‌شود که گلوریا، کارمند متل و مادر ساشا، پس از این‌که گلوریا شروع به بازی با اسباب‌بازی‌های باربی قدیمی ساشا در حالتی مشابه کرد، به‌طور غیرمنتظره بحران وجودی باربی را تسریع کرد. متل سعی می‌کند باربی را در جعبه اسباب‌بازی قرار دهد تا دوباره او را بازتولید کند، اما او با کمک گلوریا و ساشا فرار می‌کند و این سه به همراه مدیران متل که در تعقیب آن‌ها هستند، به سرزمین باربی (نقطه کانونی تخیل) می‌روند.

طراحی نقش اجتماعی برای باربی سلطه‌پذیر

کن نیز بنا به دلایلی تقابل را انتخاب می‌کند و کن‌های دیگر را متقاعد می‌کند که مسئولیت‌های مختلفی را در سرزمین باربی به عهده گرفته و استقرار و تثبیت موقعیت‌های جدید خود را آغاز کنند. نقش اجتماعی باربی‌ها تنزل پیدا کرده و به نقش‌های سلطه‌پذیر، مانند دوست‌دختر، زنان خانه‌دار، و خدمتکار در می‌آیند. باربی از راه می‌رسد و تلاش می‌کند تا کن و باربی‌ها را متقاعد کند که به حالت قبل برگردند، اما موفقیتی حاصل نمی‌شود. او افسرده می‌شود، اما گلوریا یک سخنرانی الهام‌بخش در مورد انتظارات متضاد جامعه از زنان ارائه می‌دهد و اعتماد به نفس باربی را بازمی‌گرداند. گلوریا، باربی‌ها را متقاعد می‌کنند تا با کمک ساشا، خودشان را از فرمانبرداری رها کنند. باربی‌ها بر کن‌ها اعمال نفوذ می‌کنند تا بین خودشان دعوا کنند و حواس آن‌ها را از ثبت برتری مردان (به طور تلویحی در قانون اساسی سرزمین باربی) منحرف می‌کنند و باربی‌ها دوباره قدرت را به دست می‌گیرند. باربی‌ها که اکنون تبعیض سازمان‌یافته را تجربه کرده‌اند، تصمیم می‌گیرند تا ایرادات جامعه قبلی خود را اصلاح کنند و بر رفتار بهتر با کن‌ها و همه طردشدگان تأکید کنند.

بی هدفی مردان در برابر باربی

باربی و کن با اذعان به اشتباهات خود از یکدیگر عذرخواهی می‌کنند. کن گلایه می‌کند که بدون باربی هدفی ندارد، بنابراین باربی او را تشویق می‌کند تا یک هویت مستقل پیدا کند. باربی که هنوز از هویت خود مطمئن نیست، با روح روث هندلر، یکی از بنیان‌گذاران متل و خالق عروسک باربی، ملاقات می‌کند. هندلر توضیح می‌دهد که داستان باربی پایان مشخصی ندارد و تاریخ همیشه در حال تحول او از ریشه‌هایش پیشی گرفته است. پس از خداحافظی با باربی‌ها، کن‌ها و مدیران اجرایی متل، او تصمیم می‌گیرد انسان شود و به دنیای واقعی بازگردد. مدتی بعد، گلوریا، همسرش و ساشا، باربی را که اکنون با نام «باربارا هندلر» شناخته می‌شود به نخستین قرار ملاقات با پزشک زنان می‌برند. 

پیام اصلی و مخفی فیلم 

نکاتی که از این فیلم در ذهن سازندگان آن و جریان اقتصادی که منافع زیادی پس از اکران برایش حاصل می‌شود به صورت تیتر عبارتند از:

۱- زنده نگهداشتن باربی با محتوای پرقدرت رسانه با استفاده از ژانر بین نسلی که نسل‌های گذشته و کنونی را دربرمی‌گیرد
۲- تاکید بر هدایت‌گری زنان در دنیای آینده 
۳- به میدان آمدن پیوست‌های فرهنگی در قالب‌های مختلف بازی و سرگرمی، لوازم التحریر و... در آستانه سال نو میلادی 
۴- ایفای نقش ترمیمی بر اساس نقش اجتماعی نسل جدید
۵- بهره گیری و جهت‌دهی به قوه تخیل برای تشکیل گروه‌های مبارزه مدنی از سنین کودکی و مدارس 
۶- حذف و کمرنگ نمودن نقش پدر در جریان اصلی فیلم
۷- ترویج نگاه برتری‌های جنسیتی و القاء سبک زندگی بدون فرزند و زندگی‌های لذت‌بخش
۸- اقبال عمومی در جریان اکران با استفاده تبلیغات بسیار وسیع و بهره‌گیری هوش مصنوعی

منبع: روزنامه‌جام جم