ولی جهانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان گفت: مدرسه توحید در خیابان امام خمینی (ره) شهر لاهیجان یکی از قدیمی‌ترین مدارس استان است که با نظارت کارشناسان این اداره کل مرمت می‌شود.

او افزود: خیرین مدرسه‌ساز با اعتباری بالغ بر ۵ میلیارد تومان قدیمی‌ترین مدرسه دخترانه استان گیلان را مرمت و بازسازی خواهند کرد.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی گیلان، در بازدید مجمع خیرین مدرسه‌ساز از مدرسه توحید لاهیجان که شامل مدرسه تاریخی، ساختمان سرایداری، سرویس‌های بهداشتی قدیمی و محوطه حیاط قدیمی است، مشخص شد این مجموعه زیبا و قدیمی با توجه به الگو‌های معماری به کار رفته می‌تواند به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مدارس تاریخی استان به ویژه شرق آن باشد.

جهانی تصریح کرد: این مدرسه تاریخی در راستای شرقی و غربی و در یک طبقه در داخل محوطه‌ای باز با پوششی از درختان قدیمی ساخته شده است.

او همچنین گفت: بازدید‌های میدانی که در خصوص تاریخ‌گذاری اثر انجام شد، نیازمند بررسی‌های بیشتر و مراجعه به متون تاریخی است که در اولویت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان قرار دارد.

مدیرکل میراث فرهنگی گیلان افزود: مدرسه تاریخی توحید احتمالا مربوط به صد سال قبل است که افراد زیادی از شرق گیلان در این مدرسه تعلیم دیدند و یا تعلیم دادند و تاریخ با خاطرات آن‌ها در این مدرسه عجین شده است. 

جهانی تصریح کرد: اداره کل میراث فرهنگی گیلان در نظر دارد با همکاری خیرین مدرسه‌ساز و اداره کل آموزش پرورش استان، اسناد قدیمی و یا خاطرات همشهریان را جمع‌آوری کند تا بعد از مرمت این مجموعه تاریخی، به صورت نمایشگاه دائمی در داخل مدرسه به نمایش گذاشته شود.

مدرسه تاریخی توحید شهر لاهیجان از استحکام بخشی نسبتا خوبی برخوردار است و بعد از مدرسه تاریخی شهید بهشتی شهر رشت دومین مدرسه زنده استان گیلان است که هنوز هم پس از سال‌های سال، کلاس درس در این مدرسه دائر است.

 ضمنا این مدرسه تاریخی در مطالعات بافت تاریخی شهرستان لاهیجان، جزء مدارس واجد ارزش شناخته شده و به زودی در فهرست آثار ملی کشور جای خواهد گرفت.