مراسم اختتامیه کنگره ملی «نوحه‌ها و نغمه‌های عاشورایی» با معرفی نوحه‌سرای برتر کشور با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، میثم مطیعی، محمد‌حسین پویانفر، سعید حدادیان، محمدرضا طاهری به عنوان مداحان اهل بیت (ع)، حجت‌الاسلام و المسلمین مجید باباخانی رئیس سازمان هیات و تشکل‌های دینی و مهدی زنگنه دبیر کنگره با اجرای نجم‌الدین شریعتی در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار شد.

در ابتدای مراسم دبیر کنگره ملی «نوحه‌ها و نغمه‌های عاشورایی» درباره نخستین کنگره نوحه گفت: امسال نوحه‌سرایان کربلا از حسین گفتند، تا در فراز منبر مردم را به شوق بیاورند. چه بسیار نوحه‌سرایان جوانی که در خلوت گمنامی خود می‌سوزند و حال محافل را می‌سازند. وقتی نام حسین (ع) فریاد جماعت می‌شود، زبان مشترک فارس، عرب، ترک، کرد و بلوچ است. 

زنگنه ادامه داد: کدام داغ را سراغ داری، که بعد از ۱۴ قرن هنوز شانه مردان را به لرزه در می‌آورد و فریاد زنان را برآورد و هر از چند گاهی آداب و آیین تازه‌ای بیافریند. مثل نوحه کودک و نوجوان که عمر کوتاهی دارد، ولی به بلندای آرزوی بچه‌هاست. نوحه کودک و نوجوان به شیرینی لالایی مادرانی است، که برای بچه‌هایشان لالایی عاشورایی مصطفی رحماندوست را می‌خوانند. 

به گفته وی، انگار باید کنگره ملی نوحه برگزار می‌شد، تا بفهمیم این همه نوحه‌سرا به فکر بچه‌های این سرزمین هستند. گفتیم از دوستانمان دعوت کنیم، تا برخی ناگفته‌ها را بگویند. راستی چقدر کربلا ناگفته و ناشنیده دارد. چگونه عشق همسران حماسه‌آفرین آن‌هاست؟ به نیت ثامن‌الحجج هشت موضوع را پیشنهاد دادیم. ۱۹۷ نوحه‌سرای کشور بیش از ۱۱۰۰ اثر برای ما ارسال کردند. البته جای خیلی‌ها خالی بود. برای بعضی‌ها کار از یک اثر و دو اثر گذشت؛ باید به مجموعه آثار امسال‌شان می‌پرداختیم.

دبیر کنگره ملی «نوحه‌ها و نغمه‌های عاشورایی» با بیان اینکه فرقی نمی‌کرد کدام ستایشگر اهل بیت (ع) نوحه‌ها را خوانده باشد، یا نوای اجرا شده در هیئت اجرا شده یا صدای بی پیرایش ضبط شده با یک دستگاه ساده است، توضیح داد: از داوران خواستیم که در نوحه‌ها به دنبال آن باشند. «بنده طلعت آن باش، که آنی دارد». 

رئیس سازمان هیات و تشکل‌های دینی درباره نقش نوحه و رمز ماندگاری آن در محافل مذهبی و هیات توضیح داد: از آنجایی که نوحه رنگ ملکوتی به خود گرفته، ماندگارترین بخش هیات است. قالب‌ها و محتوا‌های متفاوت در هیات شکل می‌گیرد؛ از غذا و چای روضه گرفته، تا منبر و محراب در این بزم مستانه نقش دارند. از مسجد و حسینیه گرفته تا دسته عزاداری.

راز ماندگاری «مکن‌ای صبح طلوع» چیست؟ 

حجت‌الاسلام و المسلمین مجید باباخانی در پاسخ به این سوال که چرا نوحه ماندگار‌ترین بخش هیات شده، افزود:، چون رنگ بقا یافته است. اگر نوحه وجهه الهی نداشته باشد، آسمانی نمی‌شود. اگر نوحه ملکوتی، حسینی و زینبی نباشد، نمی‌ماند. به همین دلیل «مکن‌ای صبح طلوع» مانده است.

به گفته وی، سازمان هیات و تشکل‌های دینی به وجود آمده، تا فعالان عرصه هیات با اطمینان خاطر خدمت خود را به جامعه حسینی عرضه کنند. راهبرد ما فرا تسهیل‌گری است. یعنی بین امکانات مادی و معنوی دستگاه‌ها واسطه شویم. ما باید در جهاد بزرگ روزگارمان که جهاد روشنگری و زینبی عمل کردن است، موثر باشیم.

برگزیدگان کنگره ملی نوحه‌های عاشورایی

در ادامه مراسم کنگره ملی «نوحه‌ها و نغمه‌های عاشورایی» بخش برگزیدگان ویژه کودک و نوجوان را شناخت، که می‌توان به محسن رضوانی، یوسف رحیمی و مصطفی مداح اشاره کرد. 

برگزیدگان اثر علمی - پژوهشی برتر بشری صاحبی، رضا خورشیدی‌فر و سیده فرشته حسینی معرفی شدند. 

برگزیدگان بخش عربی و آذری حسن فرحانی، نوری جابری‌زاده، عماد‌الکثیری، قیس فرحانی، محمد نعمت‌ دوست، فاطمه عبودی اصل معرفی شدند. 

برگزیدگان انتخاب اثر در هر یک محورهای هشتگانه به امین سمیعی، سید محمدرضا حسینی، مجتبی تاجیک، میلاد حسینی، سید محمد حسین آل مجتبی، عباس قانعی، خسرو و ابراهیم جولافیان تعلق گرفت.

حجت‌الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در این بخش از مراسم اظهار کرد: حکایت فقط واگویه هنری و حماسی دلدادگی و دلبستگی ما نیست، فقط آیین و مناسک و رسومی که ارزنده و ذی‌قیمت نیست، بلکه ماجرا از حقیقت عالم نشأت می‌گیرد.

وی افزود: ترسیم و تجلی‌هایی مانند نوحه پیوند ما را با این ماجرا که منبع نور است، فراهم می‌کند. دست کم گرفتن نوحه در این مکتب و آیین خطاست.

عبای حضرت آقا بر تن حاج محمدرضا طاهری

سعید حدادیان، مداح اهل بیت (ع) درباره ماجرای اهدای عبای رهبر انقلاب به حاج محمدرضا طاهری گفت: امروز او بیت مقام معظم رهبری دعوت بودند و روضه امروز با محمدرضا طاهری بوده است. یکی از عزیزان به حضرت آقا خبر می‌دهند که امروز برای حاج طاهری تجلیلی صورت گرفته است. آقا لطف می‌کنند و عبای متبرکشان را به حاج محمدرضا طاهری اهدا می‌کنند. 

حدادیان همچنین با بیان اینکه اگرچه این برنامه عالی است، ولی برای حاج محمدرضا طاهری باید جداگانه تجلیل شود، افزود: ایشان پنج دهه فعالیت داشته است. او از شش سالگی رسماً مداحی می‌کرد. فرق می‌کند با کسی که در سن ۲۶ سالگی یا ۳۶ سالگی می‌خواهد میکروفون دستش بگیرد. 

این مداح اهل بیت (ع) سخنان پایانی خود را با خواندن دلنوشته‌ای به پایان رساند.

میثم مطیعی داور بخش پایان‌نامه و پژوهش کنگره ملی نوحه در این بخش اظهار داشت: سابقه رثا و سوگ به اندازه تاریخ بشر است. در ادیان مختلف داشتیم و در اسلام هم گریه پیامبر برای مادرشان و عموی خود حضرت حمزه را دارد. در صدر اسلام افرادی را داشتیم که شعر می‌سرایند. به طور مثال شخصی به نام صعصعه سوهان داشتیم که شعر می‌سرود. 

وی افزود: ما قبل از ورود اسلام بع ایران، سوگ سیاوشان داریم که در بخاری آمده است. صنف مویه‌گران داشتیم که مانند همین نوحه‌سرایان بودند. بعد از ورود اسلام مجالس عزاداری برای اهل بیت داریم. با روی کار آمدن آل بویه مجالس نوحه‌خوانی و تعزیه ایجاد شد.

مطیعی گفت: فعالیت شاعران در عرصه دینی داریم که کسایی مروزی، اولین شاعر آیینی است. یغما جندقی که در ۱۲۷۶ درگذشت مبدع نوحه‌سرایی نوین است.