کمبود مواد اولیه و گرانی حامل‌های انرژی عامل کاهش تاب آوری صنعت فولاد کشور

امین ابراهیمی گفت: صنعت فولاد، صنعت مادر محسوب می‌شود و سهم چشمگیری در تولید ناخالص ملی و ایجاد درآمد‌های حاصل از صادرات غیرنفتی دارد.

او می‌گوید: این صنعت در سال‌های اخیر با چالش‌هایی مرتبط با تامین و هزینه انرژی، تامین مواد اولیه، قیمت‌گذاری دستوری، وضع عوارض صادراتی و مسائلی از این دست در کشمکش است.کمبود مواد اولیه و گرانی حامل‌های انرژی عامل کاهش تاب آوری صنعت فولاد کشور

به گفته او این چالش‌ها در برخی از حلقه‌های زنجیره دیگر تبدیل به یک بحران شده و همه این‌ها به شکل‌گیری دغدغه «میزان تاب‌آوری صنعت» انجامیده است، فولاد صنعتی کلیدی و صنعت‌ساز است و این چالش‌ها در حالی گریبانگیر صنعت فولاد کشور شده که این صنعت برای افق ۱۴۰۴ تولید ۵۵ میلیون تن در سال را پیش رو دارد، البته ظرفیت تولید فولاد کشور تا سال ۱۴۰۴ به ۶۰ میلیون تن هم می‌رسد، اما با توجه به چالش‌های یادشده مشخص نیست تا چه میزان از این ظرفیت را بتوان بالفعل کرد. این صنعت برای پیشروی نیاز به سازوکاری مشخص و با ثبات دارد.

ابراهیمی با اشاره به افت ۶۰ هزار میلیارد تومانی سود شرکت‌های بورسی زنجیره فولاد به دلیل همین چالش‌ها، ادامه داد: تولید فولاد در ایران بدون بهره‌مندی از گاز ارزان صرفه اقتصادی ندارد، زیرا مزیت نسبی تولید فولاد در ایران، سنگ آهن و انرژی ارزان بوده و اکنون این مزیت‌ها از صنعت فولاد گرفته شده است.

مدیرعامل فولاد خوزستان به احتمال دفع سرمایه‌ها از صنعت فولاد اشاره کرد و گفت: با این تفاسیر صنعت فولاد کشور امتیازات سرمایه‌گذاری را از دست می‌دهد.

این مقام مسئول می‌گوید: در اقتصاد بخش‌های مختلف همچون حلقه‌های یک زنجیره به هم متصل هستند و وقتی به زنجیره آسیبی وارد شود، این حلقه‌های ضعیف‌تر هستند که ابتدا از زنجیره جدا می‌شوند. در زنجیره فولاد هم القایی‌ها، نوردی‌ها و تولیدکنندگان گندله در صورت دفع سرمایه‌ها از زنجیره بیشتر از دیگران آسیب‌پذیرند.

نایب رئیس انجمن فولاد گفت: امروز کار به جایی رسیده که اگر امروز مجموع ارزش دارایی‌های شرکت‌های فولادی به سپرده بانکی تبدیل شود، سوددهی آن از آنچه در صورت‌های مالی شرکت‌ها مشاهده می‌شود بیشتر است. شرکت‌های بورسی زنجیره فولاد در سال گذشته، ۱۳۰ هزار میلیارد تومان سود دادند که این رقم در سال جاری به ۷۰۰ هزار میلیارد ریال نزول خواهد کرد و آنچه این افت سود را رقم می‌زند، افزایش قیمت حامل‌های انرژی و کاهش میزان تولید برآمده از محدودیت در عرضه انرژی است.

ابراهیمی در ادامه به چالش تامین برق در شرکت‌های فولادی اشاره کرد و گفت: میزان مصرف برق صنعت فولاد ۱۰ درصد از کل برق مصرفی کشور است و با توجه به کمبود برق در کشور و لزوم تامین برق مورد نیاز صنعت فولاد، وزارتخانه‌های صمت و نیرو با یکدیگر توافق‌نامه‌ای برای احداث نیروگاه‌های خودتامین منعقد کردند و این وعده داده شده که در صورت احداث این نیروگاه‌ها برق واحد فولادی احداث‌کننده قطع نشود.

او می‌گوید: من در جایگاه یک کارشناس با احداث نیروگاه‌های خودتامین موافق نیستم، چون ایجاد نیروگاه امری خارج از هسته فعالیت فولادسازان است، هر چند در شرایط کنونی چاره‌ای جز اتخاذ این راهکار نیست.

ابراهیمی ادامه داد: به همین دلیل فولادسازان بزرگ کشور اقدام به احداث نیروگاه کرده‌اند، با این حال این نمی‌تواند به معنای پایان محدودیت‌های برقی شرکت‌های فولادی باشد، چون در صورت تشدید مصرف برق در کشور باز هم اولویت با تامین برق خانگی است. موضوع بعدی در مورد نیروگاه‌های خودتامین، نرخ گازی است که برای تولید برق به این نیروگاه‌ها داده می‌شود؛ این نرخ هنوز خیلی شفاف نیست و این امکان وجود دارد که نیروگاه‌های خود تامین را غیراقتصادی کند.

ابراهیمی ادامه داد: گاز در صنعت فولاد جایگاه یک فناوری را دارد و تنها سوخت یا خوراک نیست. همچنین موضوع مهم در مورد گاز که می‌بایست با قیمت پایین در اختیار شرکت‌های فولادی قرار گیرد این است که این سوخت ارزان امتیاز مهم و در واقع مزیت رقابتی برای فولادسازان ایران در بازار بین‌المللی فولاد به شمار می‌آید و نقطه قوت این صنعت در رقابت با رقبای جهانی است.

بدون گاز ارزان، تولید فولاد توجیه اقتصادی ندارد

ابراهیمی گفت: ۷۰ درصد فولادسازان دنیا فولاد را با روش کوره‌بلند تولید می‌کنند، در حالی که در ایران تولید در میان ۷۰ درصد فولادسازان با روش قوس الکتریکی صورت می‌گیرد و اتخاذ این تکنولوژی بر مبنای برخورداری از گاز ارزان و امکان تولید آهن اسفنجی از سنگ آهن بوده است.

ابراهیمی می‌گوید: در نتیجه اگر قیمت گاز بیش از نرخ‌های کنونی افزایش یابد، تولید فولاد در ایران دیگر توجیه اقتصادی ندارد و پیامد این امر تعطیلی گسترده واحد‌های فولادی کشور است. گفتنی است که صنعت فولاد پنج درصد از گاز کشور را مصرف می‌کند.

به گفته او دولت به شرکت‌های بزرگ فولادی پیشنهاداتی در مورد سرمایه‌گذاری برای بهره‌برداری از میدان گازی پارس شمالی داده تا این شرکت‌ها با سرمایه‌گذاری ۶ میلیارد دلاری در این عرصه حضور پیدا کنند و کنسرسیوم مشترکی از شرکت‌های فولادی و وزارت نیرو و نفت شکل دهند، با این حال این موضوع که این طرح توجیه اقتصادی خواهد داشت یا خیز هنوز شفاف نیست.