عشایر بعنوان جامعه ای کم جمعیت اما مستقل، دارای ظرفیت ها و توانمندی های قابل توجهی در حوزه های مختلف هستند که با خودکفایی و استفاده از کمترین امکانات علاوه بر اینکه زندگی و معیشت خود را سپری می کنند، بسیاری از تولیدات و توانمندی های خود را به مردم نیز عرضه می کنند.

مردمان سختکوش عشایر در حالیکه در طبیعت بکر و به دور از امکانات و رفاهیات مدرن شهری سبک زندگی ساده و دلنشین خود را دنبال می کنند، اما در میان همین سادگی ها ، جذابیت ها و توانمندی هایی را ناخواسته به نمایش گذاشته اند که امروز از این نوع زندگی می توان بعنوان یک ظرفیت بزرگ در امر گردشگری و حتی تولیدات مختلف آنها الگو گرفت.

عشایر با تاسی از سادگی و بی آلایشی فضای پیرامون در میان سیاه چادرهای دست بافتشان جذابیت ها و شگفتی هایی خلق می کنند که افراد خسته از زندگی شهری و مدرنیته را با مغناطیسی قوی به سوی این زندگی پر از زیبایی جذب می کنند ، اگرچه امروزه صنعت گردشگری دارای طرفداران بسیاری در حوزه های مختلف به ویژه زندگی عشایری است ، توجه به این مهم ضروری می باشد که این دریای بی انتهای شگفتی تنها قسمتی از ظرفیت های جامعه عشایری است.

تمامی افراد در خانواده های عشایر با پذیرفتن مسولیت های خرد و درشت در برداشتن باری از سختی های این سبک زندگی در تلاش و تکاپو هستند و هرکدام به نوعی با غیرت و صلابت برگرفته از طبیعت مسیر پر پیچ و خم زندگی عشایری را طی می کنند ، اما در این میان بانوان عشایر در حقیقت مهمترین و مدیر این نوع زندگی هستند که بار بر دوش گرفتن قسمت عمده ای از مسوولیت های زندگی همچون ستونی در زندگی حضور دارند.

مردان عشایر همواره در غیرت ، پایمردی و حراست از خانواده و زندگی بی مثال هستند و در طی سال های انقلاب اسلامی و حراست از کیان این مرز و بوم یکه تازی کرده و در صف اول دفاع از ایران اسلامی در تمامی عرصه ها حضور داشتند که این خود بزرگترین ظرفیت جامعه عشایری ایران است ، اما بانوان عشایر نیز دوشادوش همسران و مردان ایل در تمامی عرصه های اوراق پرافتخار کتاب زندگی عشایری نقش آفرینان بی مثالی هستند.

بانوان افزون بر رسیدگی به کارهای خانه و تربیت فرزندان با فعالیت هایی چون پخت نان، ریسیدن پشم گوسفند، تهیه مواد لبنی، گلیم بافی، سیاه چادر بافی، دست بافته ها و تن پوش بافته ها پا به پای مردان برای بهبود معیشت خانواده شب و روز تلاش می کنند.

عشایرنشینان که الگویی از زندگی سنتی ایرانیان باستان در دوران مدرنیته هستند، در بیابان بی آب و علف هم راهکار چرخاندن چرخ زندگی خود را پیدا می کنند.

براین اساس در حالیکه آیین های کوچ، سنت های عشایرنشینان، بازی ها و حتی یک سیاه چادر عشایر به خودی خود می تواند زمینه ساز جهش تولید، رونق گردشگری و اشتغال در این مناطق باشد، دست بافته های سنتی، لباس های محلی، لوازم تزئینی، غذاهای بومی بعنوان محصولات تولیدی عشایر ظرفیت هایی هستند که می توانند حتی شهرنشینان را برای کسب درآمد به مناطق عشایری سوق دهد.

در این راستا طی سال های اخیر با توجه به لزوم تقویت جامعه عشایری در مناطق مختلف به ویژه استان لرستان به منظور شکوفایی هرچه بیشتر توانمندی ها و ظرفیت های عشایر اقدامات قابل توجهی در حوزه آموزش های مهارتی و ارایه تسهیلات مورد ارایه شده است.

اجرای چهار طرح حمایتی و اشتغالزایی برای عشایر لرستان

مدیرکل امور عشایری لرستان گفت: برنامه هایی برای استفاده از ظرفیت و توانمندی های عشایر و همچنین حمایت سازمان امور عشایر کشور در قالب چهار طرح حمایتی توسعه گیاهان دارویی، صنایع دستی، اجرای طرح زنجیره گوشت قرمز و توسعه گردشگری در مناطق عشایری استان تدوین شده است.

"هوشنگ نورمحمدی" با بیان اینکه شغل اصلی عشایر لرستان دامپروری است، افزود: عشایر استان علاوه بر دامپروری برای تداوم معیشت و توسعه کسب و کار و رونق گردشگری عشایری می توانند از این طرح ها بهره مند شوند.

وی اظهار داشت: با توجه به رویکرد دامپروری در بین عشایر استان یکی از طرح های حمایتی که به خوبی استقبال شده، طرح زنجیره گوشت قرمز است که بخش قابل توجهی از این طرح ها را به خود اختصاص داده است.

مدیرکل امور عشایری لرستان با بیان اینکه امسال ۴۵۰ میلیارد ریال تسهیلات تبصره ۱۶ به طرح های اشتغالزایی عشایر استان پرداخت شده است، ادامه داد: این تسهیلات در قالب ۷۴۴ طرح پرداخت شد که بخشی بزرگی از این طرح ها در زمینه دامپروری و طرح زنجیره گوشت قرمز بود و از ابتدای سال جاری تاکنون در این راستا ۳۰۰ میلیارد ریال تسهیلات تبصره ۱۶ به این طرح ها اعطا شده است.

نورمحمدی یادآور شد: همچنین در قالب طرح های حمایتی و توسعه اشتغالزایی عشایر استان ۱۵ طرح گردشگری، بوم گردی عشایری، گیاهان دارویی و صنایع دستی عشایر نیز مورد حمایت قرار گرفته که امسال ۱۵۰ میلیارد ریال تسهیلات دریافت کردند.

وی با اشاره به فعالیت برخی افراد علاقمند در جامعه عشایری استان برای معرفی جاذبه های گردشگری لرستان تاکید کرد: این افراد بصورت خودجوش اقدام به معرفی جاذبه های گردشگری عشایر استان در فضای مجازی کرده اند که بازتاب های خوبی نیز داشته است و در این راستا تلاش می شود با حمایت این طرح ها در حوزه تقویت گردشگری عشایر استان اقدام شود.

مدیرکل امور عشایری لرستان ادامه داد: این افراد تاکنون بدون دریافت هرگونه تسهیلات اقدامات خوبی داشته اند که اکنون جهت دریافت تسهیلات و حمایت های لازم به منابع بانکی معرفی شده اند و از محل تسهیلات تبصره ۱۶ نیز چندین فقره تسهیلات یک میلیارد ریالی نیز به این طرح ها پرداخت شده است.

افزایش برنامه های فرهنگی و آموزشی زیرساختی برای توسعه ظرفیت گردشگری در لرستان

نورمحمدی با اشاره به اجرای برنامه های فرهنگی در جامعه عشایری لرستان گفت: امور عشایر استان هر ساله در راستای ارایه آموزش های لازم به جامعه هدف دوره های یک روزه تا ۱۰ روزه برگزار می کند که در قالب این دوره ها برای توانمندسازی عشایر در زمینه پرواربندی گاو، پرورش زنبور عسل، باغبانی، صنایع دستی اقدام می شود.

وی اضافه کرد: سال گذشته یک هزار و ۷۰۰ نفر از این آموزش ها بهره مند شدند و اغلب این دوره ها با همکاری مرکز تحقیقات استان برگزار شد.

مدیرکل امور عشایر لرستان گفت: امسال با برگزاری چندین جشنواره ، یادواره و همچنین برپایی سیاه چادرهای عشایری علاوه بر تلاش برای ایجاد روحیه با نشاط میان این قشر در جهت معرفی ظرفیت های گردشگری در قالب معرفی سبک و ظرفیت های زندگی عشایری نیز اقدام شده است.

نورمحمدی با بیان اینکه این جشنواره ها مورد استقبال قابل توجهی قرار گرفتند، افزود: ظرفیت سیاه چادرها علاوه بر اینکه در معرفی جاذبه های زندگی عشایری بسیار تاثیرگذار و موفق بود، در حوزه عرضه و فروش محصولات صنایع دستی آنان نیز نمود داشته است.

وی با اشاره به ظرفیت عشایر استان در حوزه صنایع دستی، قالی بافی، گلیم بافی، ماشته بافی و سیاه چادر بافی اظهار داشت: عشایر استان به ویژه بانوان در حوزه صنایع دستی در کنار انبوهی از مسولیت ها بسیار فعال هستند و هر ساله علاوه بر تامین برخی وسایل زندگی از دست بافته های خود مقادیر قابل توجهی را نیز در بازار عرضه می کنند.

مدیرکل امور عشایری لرستان با بیان اینکه عمده محصولات صنایع دستی جامعه عشایری استان توسط بانوان تهیه می شود ، اظهار داشت: زنان ۵۰ درصد جمعیت جامعه عشایری این استان به شمار می روند که علاوه بر پخت نان و آشپزی، گله داری، شیردوشی، جمع آوری هیزم به تولید فرآورده های دامی و صنایع دستی نیز مشغول هستند.

نورمحمدی یادآور شد: اغلب بانوان عشایر استان محصولاتی مانند جاجیم ، (ماشته) حصیر، انواع خورجین، چوقا (نوعی لباس)، آئینه تزیینی، هفت سین تزیینی، سیاه چادر، چیت، چله (طناب)، مشک، هیزه و انواع جارو را تولید می کنند که قسمت زیادی از این محصولات در مصارف زندگی روزمره عشایر کاربرد دارد.

وی ادامه داد: طی سال های اخیر با حمایت های دولت سیزدهم خدماتی در زمینه توسعه و رونق صنایع دستی عشایر استان انجام و با ارایه تسهیلات پروار بندی ، پرورش مرغ و طیور از طریق صندوق های اعتباری و تسهیلات تبصره ۱۶ طرح های اشتغالزایی عشایر استان مورد حمایت قرار گرفت که با همکاری ادارات بهزیستی، کمیته امداد و اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان و معرفی علاقمندان به بانک های عامل امسال ۱۵۰ فقره وام پرداخت شده است.

کشت گیاهان دارویی ظرفیتی مغفول در طبیعت بکر و عشایری لرستان

مدیرکل امور عشایری لرستان گفت: جامعه عشایری لرستان سال های اخیر در حوزه جمع آوری گیاهان دارویی فعال است و اکنون در اغلب مناطق استان به ویژه در شهرستان های الیگودرز و کوهدشت افرادی اقدام به کشت گیاهان دارویی کرده اند که در این راستا علاوه برداشت مقدار قابل توجهی از گیاهان کشت شده در حوزه عرضه این محضولات در سطح بازار استان نیز موفق بوده اند.

نورمحمدی با بیان اینکه لرستان از طبیعت منحصر به فرد و ظرفیت غنی در حوزه کشت گیاهان دارویی برخوردار است، تاکید کرد: این طرح از اولویت های طرح های توسعه ای امور عشایر استان است که علاقمندان می توانند جهت اجرای طرح های خود با دریافت تسهیلات اقدام کنند.

وی همچنین به ظرفیت باغداری جامعه عشایری و نقش آفرینی در تولید میوه و محصولات باغی استان اشاره کرد و افزود: عشایر لرستانی یک هزار و ۳۰۰ هکتار از باغات استان را در اختیار دارند که این ظرفیت تاثیر قابل توجهی در تولید میوه و تقویت حوزه باغداری دارد.

نورمحمدی همچنین به پرورش زنبور عسل در استان اشاره کرد و گفت: عشایر استان در حوزه تولید عسل و پرورش زنور عسل طی سال های گذشته به خوبی عمل کرده اند، بطوریکه سالانه بر ظرفیت تولید عسل در بین جامعه عشایر استان افزوده می شود و اکنون ظرفیت تولید در استان به بیش از ۱۵۰ تن رسیده است.

جامعه عشایری لرستان پنج درصد جمعیت لرستان را تشکیل می دهد

مدیرکل امور عشایری لرستان گفت: بالغ بر ۱۴ هزار خانوار با جمعیت ۸۳ هزار نفر حدود پنج درصد جمعیت استان را تشکیل می دهند که از این تعداد حدود ۱۱ هزار و ۲۰۰ خانوار عشایر کوچ رو هستند و ۶ ماه از سال را به مناطق قشلاقی در شمال استان های ایلام، خوزستان و جنوب استان مستقر می شوند.

وی با بیان اینکه  جمعیت عشایری لرستان سالانه ۱۲ هزار تن گوشت قرمز تولید می‌کند،   اظهار داشت: عشایر حدود یک هزار و ۳۰۰ هکتار از باغات لرستان را تحت مالکیت خود دارند.

نورمحمدی بیان کرد: جامعه عشایری لرستان یک میلیون و ۵۰۰ هزار راس دام استان را در اختیار دارند و تولید کننده ۲۵ درصد پروتیئن در سطح استان به شمار می روند.

وی تولید یک هزار و ۳۰۰ هکتار از باغات میوه استان در مالکیت عشایر استان است، افزود: عشایر استان سالانه ۱۵۰ تن عسل ، ۱۲ هزار تن گوشت قرمز، ۳۰ هزار تن شیر، یک هزار تن پشم و ۱۷ تن روغن حیوانی ، هفت هزار تن حبوبات، ۱۵ هزار تن گندم و ۱۵ هزار تن جو و ۶۳۰ تن ماهیان سردآبی را از جمله فرآورده هایی عنوان کرد که ماحصل دسترنج عشایر استان لرستان است.

وی ادامه داد: عشایر استان یک میلیون و ۵۰۰ هزار راس دام سبک و ۱۰ هزار راس دام سنگین را در اختیار دارند و به دامپروری، پرورش زنبور عسل، کشت گیاهان دارویی، تولید محصولات باغی و زراعی و صنایع دستی مشغول هستند.

نورمحمدی با بیان اینکه جامعه عشایری لرستان در قالب ۱۳ ایل و ۱۵ طایفه در استان به زندگی عشایری ادامه می دهند، عنوان کرد: مهمترین طوایف عشایری استان را ایل های بالاگریوه، بیرانوند، پاپی، حسنوند، سادات، بختیاری و دریکوند تشکیل می دهند.

اجرای ۱۰۳ طرح عمرانی و زیربنایی در مناطق عشایری لرستان

مدیرکل امور عشایر لرستان گفت: امسال در راستای طرح های عمرانی و زیربنایی در حوزه احداث راه، تأمین آب آشامیدنی، احداث جایگاه‌های نفت و گاز، تبدیل اراضی دیم به آبی، طراحی سایت اسکان عشایر، طرح‌های مطالعاتی و آموزش فنی و حرفه ای در قالب ۱۰۳ پروژه تلاش شده است.

نورمحمدی با بیان اینکه این طرح ها با ۸۰۰ میلیارد ریال اعتبار در سطح استان انجام شده است ادامه داد: عمده این طرح ها در حوزه مرمت راه های عشایری، احداث ابنیه، پل و تامین آب شرب پایدار بوده است.

وی خدمات رسانی به عشایر لرستان را از طریق اتحادیه مرکزی و هشت شرکت تعاونی در سطح مناطق عشایری استان برشمرد و افزود: توزیع ٢٤ تن علوفه دامی از طریق تشکل‌های عشایری، آرد خانه پزی ماهیانه ۷۱۷ تن بین خانوارهای عشایر، چهار میلیون و ۳۰۰ هزار لیتر نفت سفید و ۱۱۲ هزار سیلندر گاز و یک میلیون و ۴۰۰ هزار لیتر گازوییل از جمله این خدمات می‌باشد.

مدیرکل امور عشایر لرستان گفت: همچنین صدور تعداد هشت هزار و ٧٦٦ کارت تردد به خانوارهای عشایری جهت جلوگیری از قاچاق دام ، بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر به میزان یک‌ هزار و ۲۰۳ سرپرست خانوار که پس از بازنشستگی، حقوق دریافت می‌کنند و توزیع ٥٠٨ دستگاه پنل خورشیدی بین عشایر از دیگر خدمات این اداره کل به جامعه هدف ست.

نورمحمدی یادآور شد: اداره کل امور عشایر لرستان طی سالجاری از طریق ۱۱ دستگاه کامیون تانکر به عشایر آب‌رسانی و ۲۳ هزار متر لوله پلی اتیلن آب آشامیدنی بین عشایر سطح استان توزیع کرده است.

وی افزود: همچنین امسال ماشین آلات راه‌سازی از رده خارج شده جهت مرمت و نگهداری راه‌های عشایری در استان، تعمیر و تجهیز شده است.

مدیرکل امور عشایر لرستان عنوان کرد: همچنین سازمان امور عشایر طرح ایجاد نوروزگاه‌های عشایری را ابلاغ کرده تا عشایر با به نمایش گذاشتن نوع زندگی، معیشت، فرهنگ، هنر، گیاهان دارویی و خوراکی‌های خود زیر سیاه چادر به استقبال مهمانان نوروزی رفته و محلی برای استراحت مسافران ایجاد کنند.

نورمحمدی یادآور شد: اداره کل امور عشایر لرستان سال گذشته ١٦ نوروزگاه عشایری در کیلومتر ۳۰ و ٦٠ استان برپا کرده است.

وی افزود: برگزاری جشنواره ‌های بزرگ عشایری به مناسبت روزهای پیروزی انقلاب اسلامی و یادواره‌های شهدای عشایر با همکاری بسیج ناحیه مقاومت عشایری استان و برپایی سیاه چادرهای عشایری به مناسبت‌های مختلف از دیگر فعالیت‌های اداره کل امور عشایر لرستان است.

نورمحمدی، توزیع ۲۰ دستگاه تانکر ثابت هزار لیتری بین عشایر خسارت دیده از سیل الیگودرز، توزیع ۱۰۲ دستگاه تانکر چرخ‌دار بین خانوارهای عشایری و بهسازی ۴۰ باب چشمه و احداث آبشخور دامی را از دیگر اقدام‌های این اداره کل در سال گذشته ذکر کرد.

وی به شرایط اقلیمی و آب و هوایی استان جهت زیرساخت‌های عشایری اشاره کرد و افزود: لرستان با توجه به شرایط طبیعی و اقلیمی، پوشش جنگلی ، مراتع خوب و شبکه‌های غنی آب از دیرباز شرایط مساعدی را جهت زندگی عشایری و کوچ نشینی به وجود آورده است.

مدیرکل امور عشایر لرستان گفت: این اقلیم و شرایط مطلوب موجب شده عشایر استان علاوه بر شغل دامپروری به تولید صنایع دستی، بوم گردی، کشت گیاهان دارویی، پرورش زنبور عسل، زراعت و باغبانی نیز مشغول شوند.

نورمحمدی جمعیت عشایری لرستان در بین استان‌های کشور را در رتبه هفتم عنوان کرد و افزود: عشایر لرستان از ۱۳ ایل و ۱۵ طایفه مستقل تشکیل شده اند.

وی تاکید کرد: تعداد ۱۱ هزار و ۲۰۰ خانوار عشایری استان ۶ ماه از سال را در مناطق قشلاقی شمال استان‌های ایلام، خوزستان و جنوب لرستان مستقر و ۳۰۰ خانوار از عشایر استان همدان نیز ۶ ماه از سال را در جنوب استان اتراق می‌کنند.