گرد و غبار پدیده نوظهوری است که سوغات توسعه صنعتی و استفاده بی‌رویه از منابع آبی همچنین خشکسالی، تغییر اقلیم و کم بارشی است که در دهه اخیر دامن کشور‌های مختلف از جمله ایران را گرفته است البته این پدیده در کشور‌های خاورمیانه نسبت به کشور‌های دیگر از شدت بیشتری برخوردار است؛ از این رو، مشکلات زیادی را برای این منطقه رقم زده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۳۳۰ میلیون هکتار منبع گرد و غبار در غرب آسیا و آسیای میانه وجود دارد که بخشی از آن مربوط به کانون‌هایی با شدت کم و برخی مربوط به کانون‌هایی با شدت بالا است. در این میان، حدود ۲۷۰ میلیون هکتار از این کانون‌ها، کانون گرد و غبار با شدت بالا است و سالانه حدود ۱۴۷ میلیون تن غبار ایجاد می‌کند که ذرات زیر ۱۰ میکرون هستند و در به خطر انداختن بهداشت و سلامت مردم بسیار تاثیرگذارند.

در سال‌های اخیر در کشور اقدامات زیادی برای مقابله با گرد و غبار انجام شد، اما به نظر می‌رسد کشور‌های همسایه آنطور که باید در این زمینه همکاری نمی‌کردند و شاید حتی این مساله اولویت آن‌ها نبود، اما از آنجا که از جمله سیاست‌های اصلی دولت سیزدهم، توسعه دیپلماسی محیط زیستی با کشور‌های جهان برای به اشتراک گذاشتن دانش برای حل همه مسائل محیط زیستی به ویژه گرد و غبار است، گام بلندی در زمینه همکاری کشور‌ها با هدف مقابله با گرد و غبار برداشته شد.

در واقع بعد از برگزاری نشست منطقه‌ای گرد و غبار در سال گذشته، ایران از سوی سازمان ملل متحد به عنوان میزبان برگزاری اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان‌های ماسه و گرد و غبار انتخاب شد و حالا قرار است این اجلاس شنبه و یکشنبه هفته آینده (۱۸ و ۱۹ شهریور) با حضور نمایندگانی از ۵۰ کشور و ۱۵ نهاد بین‌المللی و تعداد زیادی صاحبنظر، استاد دانشگاه و نمایندگان دستگاه‌های اجرایی، تحقیقاتی و آموزشی در تهران برگزار شود.

دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار درباره برگزاری اجلاس بین المللی گرد و غبار اظهار داشت: برگزاری این اجلاس از ابعاد مختلف بسیار حائز اهمیت است و از آنجایی که عمده گرد و غبار هم از لحاظ شدت و هم وسعت منشاء خارجی دارد؛ بنابراین برگزاری یک اجلاس بین المللی می‌تواند نقش موثری در جهت مقابله با گرد و غبار داشته باشد.

علی محمد طهماسبی بیرگانی با اشاره به اینکه حدود ۳۳۰ میلیون هکتار منبع گرد و غبار در غرب آسیا و آسیای میانه وجود دارد که بخشی از آن مربوط به کانون‌هایی با شدت کم و برخی مربوط به کانون‌هایی با شدت بالا است، افزود: حدود ۲۷۰ میلیون هکتار از این کانون‌ها، کانون گرد و غبار با شدت بالا است و سالانه حدود ۱۴۷ میلیون تن غبار ایجاد می‌کند که ذرات زیر ۱۰ میکرون‌اند و در به خطر انداختن بهداشت و سلامت مردم بسیار تاثیرگذاند.

مشاور سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه ایران مرجعیت انجام اقدامات مقابله‌ای و اصلاحی در زمینه گرد و غبار دارد، گفت: کشور‌های منطقه، جمهوری اسلامی ایران را پیشرو در امر مقابله با گرد و غبار می‌دانند و سابقه تاریخی هم نشان می‌دهد ایران سال‌هاست که در زمینه مقابله با بیابان زایی و گرد و غبار فعالیت می‌کند همچنین ایران پنجمین کشوری است که به کنوانسیون مقابله با گرد و غبار پیوسته است.

در اجلاس هفته آینده ۱۵ نهاد بین المللی حضور خواهند داشت و تاکنون ۵۷ نفر در سطح بین‌المللی برای شرکت در اجلاس ثبت نام کردند که البته پیش بینی می‌کنیم به این تعداد افزوده شود. دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار با اشاره به اهمیت ضرورت انتقال دانش و تجربیات کشور‌های مختلف در جهت مقابله با پدیده گرد و غبار و مدیریت آن گفت: برگزاری اجلاس‌های بین‌المللی در این راستا نقش بسیار مهم و پررنگی دارد از طرفی با توجه به اختصاص اعتبارات اقدامات خوبی در کشور انجام گرفته هرچند که هنوز نیاز است برنامه‌های گسترده‌ای صورت گیرد.

وی با بیان اینکه عوامل ایجاد گرد و غبار در شرق با غرب کشور متفاوت است، گفت: در شرق کشور مشکل هامون، کمبود رطوبت و کم بارشی در ایجاد این گرد و غبار‌ها نقش داشته است که برگزاری اجلاس بین المللی کمک زیادی در جهت کاهش گرد و غبار چه در شرق و چه در غرب کشور است.

وی با بیان اینکه سال گذشته اجلاس منطقه‌ای در زمینه مقابله با گرد و غبار برگزار شد و قطعنامه‌ای هم در سازمان ملل در این زمینه در سند اسناد رسمی این سازمان آمد، گفت: سازمان ملل از اینکه ایران در سطح بین المللی کنفرانس این چنینی داشته باشد استقبال می‌کند.

طهماسبی بیرگانی خاطرنشان کرد: در اجلاس هفته آینده ۱۵ نهاد بین‌المللی حضور خواهند داشت و تاکنون ۵۷ نفر در سطح بین‌المللی برای شرکت در اجلاس ثبت نام کردند که البته پیش‌بینی می‌کنیم به این تعداد افزوده شود.

مشاور سازمان حفاظت محیط زیست و دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار بیان داشت: نمایندگانی از ۵۰ کشور در این اجلاس بین المللی حضور دارند و ۲۵۰ صاحبنظر، استاد دانشگاه و نمایندگان دستگاه‌های اجرایی، تحقیقاتی و آموزشی در این مراسم شرکت خواهند کرد. وی با اعلام اینکه رئیس جمهور روز اول و در افتتاحیه این اجلاس حضور خواهد داشت، افزود: جلسات هیئت‌های عالی رتبه برای کشور‌های مختلف برگزار می‌شود و جلسات تخصصی در زمینه پیش‌بینی و هشدار گرد و غبار، خسارت، تبعات آن و ایجاد مرکز منطقه‌ای غرب آسیا و آسیای میانه نیز خواهیم داشت.

دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار اعلام کرد: دولت برنامه‌ای خاص برای منطقه در زمینه مدیریت گرد و غبار دارد و برنامه عمل منطقه‌ای در این راستا مد نظر است که امیدوارم پیش‌نویس آن تهیه و تصویب و در اجلاس تبدیل به یک سند رسمی برای کشور‌ها شود.

طهماسبی بیرگانی گفت: تشکیل صندوق منطقه‌ای برای پشتیبانی از اقدامات اجرایی مدنظر است و رئیس جمهور نیز پیگیر این موضوع است که این مسئله تایید و میان کشور‌ها فعال شود همچنین ایجاد مرکز منطقه غرب آسیا و آسیای میانه بسیار حائز اهمیت است و در مدیریت و کاهش گرد و غبار کشور می‌تواند نقش موثری داشته باشد.

دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار نیز در این باره گفت: مرجعیت ایران در مقابله با پدیده گرد و غبار است و عمده منشاء گرد و غبار هم از لحاظ شدت و هم وسعت خارجی است.