آیین معرفی هشتمین دوره انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران با حضورمحمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدی جمالی‌نژاد، معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور، اسماعیل جانعلی‌پور، مدیرکل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و مدیران کل ارشاد استان‌ها، مروجان کتابخوانی سه‌شنبه (۲۴ مردادماه) در مرکز همایش‌های برج آزادی برگزار شد. 

اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: از حضور فرهیختگان، نخبگان و نمایندگان شهر‌های دوستدار کتاب در این مراسم استفاده کردم، خدا را شاکریم جای جای ایران سرافراز، سرشار از این روحیه است. حوزه پهناور فرهنگی داریم که مرز‌های سیاسی را پشت سر می‌گذارد. وقتی از ایران فرهنگی صحبت می‌شود، چین آسیای میانه دریای مدیترانه تا خلیج فارس متاثر از فرهنگ اصیل ایران زمین است و امیدواریم فرهنگ عمیقی که امروز میراث‌دار آن هستیم را بتوانیم به نسل‌های بعد منتقل کنیم.

وی افزود: مبنای ابتناء (پایه‌گذاری) وزارت فرهنگ، تنظیم‌گری در حوزه‌های مختلف است. این رویکرد را در دوره جدید ارتقا می‌دهیم، حرکت‌های وزارت فرهنگ را در جایگاه برنامه‌ریزی و توسعه روزافزون فرهنگی تمهید می‌کنیم و این اتفاق با شتاب رو به جلو حرکت می‌کند. این جریان را باید با رویداد‌های بزرگ، شتاب بدهیم. کتاب، اصلی‌ترین عنصر فرهنگی ایران است و فرهنگ و تمدن ایرانی، افتخارش، کتاب است.

کتاب در کلام‌الله مجید معجزه جاویدان پیامبر ما است، ابتنای این معجزه بر کتاب است. در سوره‌ها و آیات متعدد بر همین نکته تأکید دارد. درواقع همه زمینه‌های تاریخی و فرهنگی را برای ارتفاع‌گیری مجدد در اختیار داریم، زیرساخت‌های متعددی در کشور داریم. 

اسماعیلی با بیان اینکه زیرساخت‌های متعددی در کشور برای توسعه کتابخوانی وجود دارد، ادامه داد: مجموعه کتابخانه‌های عمومی را برای دسترسی‌ها داریم و بیش از ۴ هزار کتابخانه در نهاد کتابخانه‌های عمومی در حال تمهید است. در دور دوم سفر‌های استانی رئیس جمهور، اعتباری را برای افزایش کتابخانه‌های عمومی و سیار قرار می‌دهیم که ایلام جزو این شهر‌ها بود. در خوزستان، آذربایجان شرقی و... به کمک کانون پرورش فکری و شهرداری‌ها و نهادها، آستان قدس رضوی و مجموعه‌های حوزه اوقاف و مساجد این اتفاق می‌افتد. هزاران کانون فرهنگی و هنری داریم که کتابخانه در حوزه عمومی وجود دارد که کتابخانه دانشگاه‌ها و مدارس نیز به آن اضاقه می‌شود.

وضعیت مطالعه در کشور مطلوب نیست، اما در مقایسه با منطقه بهتریم

وی افزود: بنا داریم رویداد پایتخت کتاب ایران را گسترش دهیم، این رویداد، رقابتی را میان شهر‌ها ایجاد کرده، اما تعداد شرکت‌کنندگان قانع‌کننده نیست؛ به‌ویژه اینکه بیش از ۱۳۰۰ شهر داریم. استعداد و ظرفیت در این حوزه بیشتر از این ارقام است؛ به‌عنوان مثال خراسان و سبزوار یکی از کانون‌های بزرگ تمدنی ایران است. شهر ِاوز نیز پر از خیّرین و افرادی متعهدی است که عِرق ایران را دارند. به تک‌تک شهر‌ها سفر کرده‌ام و ویژگی‌های هرکدام را می‌دانم. شهر‌ها شرایط خوبی دارند و مفتخریم ایران سربلند از کانون‌های فرهنگ و دانش در منطقه است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: در سال‌های اخیر در زمینه مطالعه رشد خوبی داشتیم و طبق آخرین پیمایش‌های انجام شده، سرانه مطالعه در ایران بدون احتساب کتاب‌های آموزشی ادعیه و... حداقل ۳۳ دقیقه است؛ مطالعه در کشور، وضع مطلوبی ندارد، اما بسیار مطلوب‌تر از کشور‌های همسایه است. سال گذشته نزدیک به ۱۱۰ هزار مجوز چاپ کتاب را داشتیم، تعداد بسیار زیادی از این‌ها کتاب‌های تالیفی و چاپ اول است که از این منظر قابل توجه است.

اسماعیلی گفت: یکی دیگر از رویکرد‌های وزارت فرهنگ، دیپلماسی فرهنگی است و رفت و برگشت‌ها با مسئولان ایرانی و کشور‌های مختلف دو رقمی شده است.

اسماعیلی با اشاره به افتتاح کتابخانه عمومی در سهند تبریز گفت: اخیرا یکی از کتابخانه‌های عمومی که افتتاح کردیم در سهند تبریز بود که فردای آن روز عکس‌هایی از صف‌های ۱۰۰ متری برای ثبت‌نام در این کتابخانه به دست ما رسید که مایه خوشحالی است؛ همچنین نمایشگاه کتاب تهران، اتفاق مهمی بود و نه‌تن‌ها شهر بزرگ تهران بلکه همه کشور درگیر آن بود. نمایشگاه کتاب همزمان با فروش مجازی کتاب شروع شد و در این فرایند نیازی نبود مردم از شهر‌های مختلف به نمایشگاه کتاب تهران بیایند و از طریق سامانه رایگان تحویل کتاب داشتم، طبق آمار ۲۸۰۰ روستا از نمایشگاه کتاب خریداری کرده‌اند و بازدید از نمایشگاه امسال بیش از ۷ میلیون نفر بازدید شد و این نشان‌می‌دهد، مردم به مطالعه علاقه‌مند هستند.

وی با اشاره به بازدید مقام معظم رهبری از سی‌و‌چهارمین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، افزود: مقام معظم رهبری بیش از ۳ ساعت برای بازدید از غرفه‌های نمایشگاه کتاب وقت گذاشتند و این میزان علاقه‌مندی به کتاب از ایشان که خود از نوابغ و نویسنده مهم‌ترین کتاب‌های عرفانی هستند، موجب افتخار ایران اسلامی است. انقلاب اسلامی ایران، عمیقا فرهنگی است و رهبران آن متفکر و نویسنده هستند. این رویکرد باید در همه جریان‌ها جاری باشد، باید برای دایر کردن کتاب‌فروشی‌های جدید اقدام کنیم. در زمینه کاغذ در آستانه خودکفایی و صادرات و به لحاظ مرکزیت فرهنگی در منطقه پرچمدار فرهنگ و تمدن هستیم.

اسماعیلی ادامه داد: موضوع کتابفروشی‌ها، دست‌فروشی‌های کتاب و به فروش مجازی کتاب، باید زیر نظر مدیریت کامل قرار بگیرد. گاهی صحبت‌هایی می‌شد مبنی بر اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موضوع نظارت خود را واگذار کرده در واقع این چنین نیست. از همه مجموعه‌ها و حوزه‌های متخصص نظر دریافت می‌کنیم؛ همچنین هیات نظارت را در دو سطح کتاب کودک و هیئت نظارت متشکل از خبرگان حوزه کتاب تشکیل داده‌ایم که در آن تصمیم‌گیری می‌شود. بنا داریم نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه کتاب به ارتقای آن کمک کند.

در بخش دیگری از این مراسم، نمایندگان شهر‌های آمل، اصفهان، ارومیه، اوز، رابر، سبزوار، سمنان، شاهین‌شهر، صدرا، فومن، قزوین، کرج از برنامه‌های ترویج کتاب و کتابخوانی در شهر‌های خود صحبت کردند. در پایان این مراسم لوح و تندیس پایتخت کتاب ایران به شهر‌های منتخب اعطا شد.